Ήταν αρχές Ιουλίου όταν η εικόνα εκατοντάδων εξαθλιωμένων ανθρώπων να συνωστίζονται στη συνοριακή γέφυρα «Σιμόν Μπολιβάρ» για να περάσουν από τη Βενεζουέλα στην Κολομβία ώστε να μπορέσουν να έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα και φάρμακα, ταξίδεψε σε ολόκληρο τον κόσμο. Σχεδόν δύο μήνες αργότερα, γυναίκες, άνδρες, νέοι και ηλικιωμένοι Βενεζολάνοι ξεχύθηκαν στους δρόμους της χώρας υψώνοντας τη φωνή τους και απαιτώντας την αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας. Την περασμένη εβδομάδα, εξαγριωμένοι δεκάδες διαδηλωτές στο νησί Μαργκαρίτα, υποδέχονταν με τηγάνια και κατσαρόλες τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, ο οποίος παραμένει «αγκιστρωμένος» στην εξουσία…
Η οργή στη Βενεζουέλα ξεχειλίζει, σημαντική μερίδα του λαού αντιδρά και επιρρίπτει ευθύνες στο μπολιβαριανό καθεστώς για την οικονομική κρίση της χώρας, με τις προβλέψεις για το μέλλον της χώρας να παραμένουν δυσοίωνες.
Για την ανθρωπιστική κρίση και τις δραματικές συνθήκες, κάτω από τις οποίες ζουν εκατομμύρια πολιτών στη Βενεζουέλα μίλησε στο protothema.gr η Μάιντα Χόσεβαρ, καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Δικαίου και διευθύντρια του Παρατηρητήριου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου των Άνδεων (ULA) με έδρα την Μέριδα της Βενεζουέλας.
Ποια είναι η κατάσταση στη χώρα; Ο πρεσβευτής της Βενεζουέλας στον ΟΗΕ αρνείται ότι υπάρχει ανθρωπιστική κρίση.
Από το 2013 η οικονομική και κοινωνική κατάσταση επιδεινώνεται ολοένα περισσότερο εξαιτίας της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Σήμερα υπάρχει σοβαρή έλλειψη σχεδόν όλων των φαρμάκων και των ιατρικών ειδών και τροφίμων (οι πολίτες πρέπει να περιμένουν στην ουρά για ώρες για τα βασικά αγαθά, τα οποία σπάνια φτάνουν στα σουπερμάρκετ). Κατά συνέπεια, οι διαμαρτυρίες έχουν αυξηθεί, προκαλώντας μία ανάλογη αύξηση της κυβερνητικής καταστολής. Στις 26 Ιουλίου 2016 περισσότερες από 80 οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οργανώσεις κοινωνίας πολιτών ύψωσαν τη φωνή τους για να εκφράσουν τον αποτροπιασμό τους σχετικά με τη σιωπή αρκετών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών που έχουν έδρα στη Βενεζουέλα, κυρίως εκείνων που είναι αρμόδιες για την υγεία και τη διατροφή, στο πλαίσιο μίας γοργής αύξησης στα ποσοστά φτώχειας, οικονομικοκοινωνικής ευθραυστότητας και πολιτικής και θεσμικής αστάθειας, κατά την οποία ο πληθυσμός αντιμετωπίζει σοβαρές και μαζικές ελλείψεις τροφίμων, φαρμάκων και ιατρικών προϊόντων σε όλη τη χώρα, ενώ δεν υπάρχει δυνατότητα επίλυσης της κατάστασης μεσοπρόθεσμα.
Στις 10 Αυγούστου ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, δήλωσε πως στη Βενεζουέλα υπάρχει ανθρωπιστική κρίση και ότι ήταν πολύ ανήσυχος για την κατάσταση, καθώς δεν ικανοποιούνται ούτε οι βασικές ανάγκες. Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας απορρίπτει τη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια και τις δωρεές σε φάρμακα και τρόφιμα.
Ποιες είναι οι συνθήκες στα νοσοκομεία; Υπάρχουν πολλοί ασθενείς σε λίστα αναμονές για επεμβάσεις και μεταμοσχεύσεις; Καταγράφεται έλλειψη στα φάρμακα; Έχει αυξηθεί το ποσοστό θανάτου σε ενήλικες και παιδιά;
Δεν υπάρχουν επίσημοι αριθμοί, αλλά πολλοί θάνατοι προκαλούνται ως συνέπεια της υγειονομικής κρίσης και των ελλείψεων σε φάρμακα. Μπορώ να καταθέσω προσωπικά ότι μία γυναίκα που χρειαζόταν επέμβαση πέθανε στο Νοσοκομείο των Άνδεων, στην Μέριδα, επειδή ο κλιματισμός στο χειρουργείο δεν λειτουργούσε και κανένας γιατρός δεν δέχθηκε να τη χειρουργήσει χωρίς τις βασικές συνθήκες.
Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Codevida1, περισσότεροι από 200.000 ασθενείς με χρόνιες παθήσεις υποφέρουν εξαιτίας της ιατρικής και υγειονομικής κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης σε φάρμακα.
Η Φαρμακευτική Ομοσπονδία της Βενεζουέλας ανακοίνωσε πως η έλλειψη σε φάρμακα αγγίζει το 85% και συνεχίζει να αυξάνεται.
Κάποιοι γιατροί «έγραψαν» φάρμακα κτηνιατρικής χρήσης σε ασθενείς καθώς δεν υπήρχαν φάρμακα για ανθρώπους.
Τα παιδιά βρίσκονται ανάμεσα στις πιο ευπαθείς ομάδες, ιδίως τα νεογνά. Τον Ιούλιο του 2016 οι γιατροί ανακοίνωσαν το θάνατο 166 νεογνών στη Βενεζουέλα ως αποτέλεσμα των κακών συνθηκών στα νοσοκομεία.
Καταγράφονται παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Παρατηρείται «φίμωση» του Τύπου;
Ανεξάρτητες μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν καταγράψει κάθε είδους παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει παρατηρηθεί αύξηση στις παραβιάσεις κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων και η κυβέρνηση είναι ολοένα περισσότερο απολυταρχική. Ένα από τα δικαιώματα, τα οποία υπονομεύονται είναι το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Η κυβέρνηση ελέγχει σχεδόν όλους τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, καθώς και εφημερίδες και περιορίζει συνεχώς και με διάφορους τρόπους τα ελεύθερα εναπομείναντα ΜΜΕ. Για παράδειγμα, προκαλεί έλλειψη στο χαρτί, απειλεί και δικάζει δημοσιογράφους.
Πόσοι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη Βενεζουέλα;
Περίπου 1,8 εκατ. Βενεζολανών έχουν μεταναστεύσει τα τελευταία 15 χρόνια, όσο οι κυβερνήσεις Τσάβες και Μαδούρο βρίσκονται στην εξουσία.
Στη Βενεζουέλα οι πολίτες γίνονται πρόσφυγες κυρίως εξαιτίας της οικονομικής κρίσης ή γιατί νιώθουν ότι καταδιώκονται ή αισθάνονται ότι η ελευθερία τους είναι περιορισμένη.
Στις 7 Ιουλίου 2016 περισσότεροι από 100.000 πέρασαν τα σύνορα με την Κολομβία προς αναζήτηση τροφίμων και φαρμάκων.
Έχει σημειωθεί αύξηση στα ποσοστά εγκληματικότητας;
Η Βενεζουέλα θεωρείται μία από τις πιο βίαιες χώρες στον κόσμο. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Βίας της Βενεζουέλας το 2015 σημειώθηκαν 90 βίαιοι θάνατοι για κάθε 100.000 κατοίκους. Σε αντίθεση με τη γενικότερη τάση σύμφωνα με την οποία η εγκληματικότητα στη Λατινική Αμερική σταθεροποιείται, στη Βενεζουέλα τα ποσοστά αυτά αυξάνονται.
Με την αύξηση των εγκλημάτων, έχουν αυξηθεί και τα ποσοστά της ατιμωρησίας. Οι δυνάμεις ασφαλείας δρουν παράλληλα με ανεπίσημες παράνομες οργανώσεις, τις λεγόμενες ‘colectivos’.
Ως απάντηση στην αύξηση των δεικτών εγκληματικότητας, το 2015 η κυβέρνηση εφάρμοσε την Επιχείρηση για την Απελευθέρωση του Λαού OLP. Η OLP εφαρμόζει ντε φάκτο θανατικές ποινές: Οι αστυνομικές δυνάμεις εισβάλουν σε σπίτια κατά τη διάρκεια της νύχτας (κυρίως σε κατοικίες φτωχών ανθρώπων) και σκοτώνουν υπόπτους μπροστά στην οικογένειά τους, στα παιδιά τους κτλ.
Ο κόσμος κλέβει φαγητό, αλλά η κοινή πρακτική είναι οι επιθέσεις σε φορτηγά με τρόφιμα πριν αυτά φτάσουν στα σουπερμάρκετ. Το ελάχιστο εισόδημα είναι αρκετό για την αγορά έξι βασικών προϊόντων.
Ποια είναι τα πραγματικά αίτια της κρίσης στη Βενεζουέλα;
Οικονομικά και πολιτικά είναι τα αίτια της κρίσης στη Βενεζουέλα. Οικονομικά γιατί η οικονομία της Βενεζουέλας εξαρτάται σχεδόν 100% από την εξαγωγή πετρελαίου, και η οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων Τσάβες και Μαδούρο αύξησαν την εξάρτηση στην εξαγωγή και κατέστρεψαν την ιδιωτική και δημόσια παραγωγή, κάνοντας τη χώρα να εξαρτάται περισσότερο στα εισαγόμενα αγαθά.
Πολιτικά γιατί το καθεστώς Τσάβες κατέστρεψε τους παραδοσιακούς θεσμούς, δημιουργώντας παράλληλους που δεν είχαν αποτέλεσμα και διάβρωσαν τη δημοκρατία.
Θα διεξαχθεί το δημοψήφισμα που θα οδηγήσει σε νέες προεδρικές εκλογές; Είναι πιθανό ένα πραξικόπημα;
Ο Τσάβες ήταν στρατιωτικός και για πολύ καιρό έκανε πλύση εγκεφάλου στις στρατιωτικές δυνάμεις. Έπειτα, εξαγόρασε την αφοσίωσή τους προσφέροντάς τους κυβερνητικά πόστα και ασυλία όπως, για παράδειγμα, αφήνοντάς τους να εμπλακούν σε εμπόριο ναρκωτικών. Αλλά κάποιοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει ακόμα μία ομάδα στρατιωτικών που είναι δυσαρεστημένοι από την κατάσταση στη χώρα, έτσι ένα πραξικόπημα είναι δύσκολο, αλλά όχι απίθανο.
Από την άλλη, η Εθνική Εκλογική Επιτροπή (CNE) καθυστερεί για να μη διεξαχθεί φέτος το δημοψήφισμα.
Η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε ύφεση, αλλά ο Νικολάς Μαδούρο επικαλείται «επίθεση από ξένες δυνάμεις». Η προσέγγισή του αποτελεί μέρος κάποιου σχεδίου ή φοβάται να παραδεχθεί την τραγική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα για να μην αναγνωρίσει την αποτυχία του;
Το πιθανότερο είναι να ισχύουν και τα δύο. Δεν πρέπει, όμως, να παραβλέψουμε το γεγονός ότι ξένες δυνάμεις αντέδρασαν κατά του σοσιαλιστικού προγράμματος του Τσάβες από την αρχή.
Η πλειονότητα των Βενεζολανών θέλει αλλαγή, αλλά παρ’όλα αυτά ψήφισαν υπέρ του Μαδούρο. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Ενρίκε Καπρίλες δεν έχει εμπνεύσει εμπιστοσύνη στο λαό;
Ο Τσάβες πέθανε λίγο πριν τις εκλογές στις οποίες ο Μαδούρο εξελέγη και ο τελευταίος παρουσιάστηκε ως ο υιός του Τσάβες και ως η τελευταία επιθυμία του για τη Βενεζουέλα. Ακόμα και αν ο Καπρίλες συγκέντρωσε σχεδόν το ίδιο ποσοστό ψήφων με τον Μαδούρο, υπάρχουν αρκετές πηγές (εκ των οποίων και ο ίδιος ο Καπρίλες) που υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα ο Καπρίλες νίκησε τις εκλογές αλλά η Εθνική Εκλογική Επιτροπή (CNE) παρενέβη στα τελικά αποτελέσματα. Άλλωστε, τέσσερα από τα πέντε μέλη του θεσμού είχαν υποστηρίξει ανοιχτά το κόμμα του Τσάβες.
Στο μόνιμο εκλογικό μητρώο παρατηρήθηκαν σοβαρά κενά. Για παράδειγμα ψήφισαν… νεκροί, ενώ 1.513.164 ψηφοφόροι δεν κάλυπταν τις νόμιμες προδιαγραφές, όπως τα σωστά δαχτυλικά αποτυπώματα. Επομένως, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι υπήρξαν πολλοί ψηφοφόροι-φαντάσματα, πλαστές ψήφοι και ηλεκτρονικά κατασκευασμένες.
Δημόσιοι υπάλληλοι δέχθηκαν απειλές ότι θα απολυθούν, κρατικοί αξιωματούχοι μιλούσαν υπέρ του κυβερνώντος κόμματος, γινόταν χρήση κρατικών πόρων για την εξαγορά της ψήφου των φτωχότερων με φαγητό και βοήθεια όλων των ειδών. Χρησιμοποιούσαν ακόμα και μηχανήματα ψηφοφορίας για να προκαλέσουν φόβο στον κόσμο ότι η ψήφος τους θα γίνει γνωστή στην κυβέρνηση.
Την ίδια ώρα, υπήρξαν αμφιβολίες σχετικά με την εθνικότητα του Μαδούρο, καθώς δεν παρουσίασε τα απαραίτητα και πλήρη αποδεικτικά ότι γεννήθηκε στη Βενεζουέλα.
Στα εκλογικά κέντρα που ήταν γνωστό ότι θα υπερίσχυε ο Καπρίλες, η διαδικασία καταμέτρησης καθυστέρησε εσκεμμένα, ενώ σημειώθηκαν και επιθέσεις από ενόπλους “colectivos”.
Κάποια μέλη της ελληνικής κυβέρνησης θεωρούσαν πρότυπο την διακυβέρνηση του Μαδούρο. Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο;
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι διαφορετική γιατί η ελληνική κυβέρνηση κάνει αυτό που της ζητά η Τρόικα. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έχει διαλύσει τους δεσμούς της με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και όλους τους διεθνείς θεσμούς ώστε να μπορέσει να κάνει όσα έχει κάνει. Επομένως, η κατάσταση απέχει κατά πολύ από εκείνη της Ελλάδας. Δε μπορώ, λοιπόν, να προβλέψω μία ανάλογη εξέλιξη, αλλά όλα μπορούν να συμβούν στο μέλλον.
Πηγή: protothema.gr
