Τι σημαίνει η απόφαση του Eurogroup της Δευτέρας για τη συνέχιση της αξιολόγησης και την τσέπη μισθωτών και συνταξιούχων;
Λίγες ώρες μετά τη συνεδρίαση στην οποία ανακοινώθηκε η επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα τα πρώτα συμπεράσματα μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:
1. Είχαμε πολιτική συμφωνία; Όχι, είχαμε συμφωνία για την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα μετά την Καθαρά Δευτέρα. Αν υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο κλιμακίων τρόικας (staff-level-agreement) κι αυτή η συμφωνία πάει στο επόμενο Eurogroup (π.χ. στις 20 Μαρτίου ή αργότερα) τότε θα έχουμε πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης η οποία θα ανοίγει το δρόμο για την εκταμίευση δόσεων.
2. Για τι μέτρα μιλάμε και πότε θα εφαρμοστούν; Κυβέρνηση και Θεσμοί θα συζητήσουν για τη μείωση του αφορολόγητου και την περικοπή της προσωπικής διαφορές στις συντάξεις με απόδοση περίπου 1,5% του ΑΕΠ (περίπου 2,7 δισ. ευρώ). Τα μέτρα αυτά θα νομοθετηθούν από τώρα και θα ισχύουν -σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο- από 1.1.2019. Παράλληλα θα εφαρμοστούν άμεσα τα υπόλοιπα μέτρα της δεύτερης αξιολόγησης που αφορούν στα εργασιακά, στο άνοιγμα αγορών και επαγγελμάτων και στην επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.
3. Ποιοι θα χάσουν λεφτά; Αν το αφορολόγητο πέσει από τις 8.636 ευρώ στις 6.000 ευρώ οι απώλειες για χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους θα φτάσουν ακόμη και τα 700 ευρώ το χρόνο. Η περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις μπορεί να φέρει απώλειες ως και 35% για τα υψηλότερα κλιμάκια των υφιστάμενων συνταξιούχων. Αν δεν υπάρξει προστασία των χαμηλών συντάξεων, οι απώλειες για τους χαμηλοσυνταξιούχους από την περικοπή της προσωπικής διαφοράς θα ξεκινούν από τα 60 ευρώ το μήνα, δηλαδή 720 ευρώ το χρόνο.
4. Τι σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει «ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα» όπως αναφέρει η κυβέρνηση; Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές σημαίνει ότι «δεν θα υπάρξει κανένα μέτρο λιτότητας. Για κάθε ένα ευρώ φόρου θα υπάρχει και ένα ευρώ φοροαπαλλαγής, από το 2019».
5. Σημαίνει αυτό ότι γλιτώνουμε τις περικοπές σε αφορολόγητο και συντάξεις; Όχι. Το επικρατέστερο σενάριο λέει ότι θα επιτρέπονται φοροελαφρύνσεις και αναπτυξιακά μέτρα αν η Ελλάδα ξεπεράσει το στόχο για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Μέχρι στιγμής καταγράφεται διαφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και το ΔΝΤ για τις φοροελαφρύνσεις αυτές. Ο κ. Τσακαλώτος θέλει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση και τη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις. Το Ταμείο, σύμφωνα με πληροφορίες, ζητάει μεγάλη μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις (ακόμη και 10 μονάδες), μείωση των υψηλών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα και μείωση του υψηλού ΦΠΑ από το 24% στο 23%.
6. Η κυβέρνηση μπορεί να αποφασίσει μονομερώς το πακέτο των φοροελαφρύνσεων; Οχι. Οι ελαφρύνσεις όπως και οι περικοπές πρέπει να συμφωνoύνται με την τρόικα.
7. Πότε θα γίνει η αποτίμηση για τον αν ξεπεράστηκε ο στόχος; Κατά την πιστοποίηση των στοιχείων του 2018 από την Eurostat που θα γίνει τον Απρίλιο του 2019. Βεβαίως αν δεν πιαστεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ τότε αντί για ελαφρύνσεις θα ενεργοποιηθεί ο δημοσιονομικός «κόφτης» που προβλέπει μειώσεις μισθών και συντάξεων.
8. Άρα αποφεύγουμε τα μέτρα το 2017 και το 2018; Νέα μέτρα για το 2017 δεν υπάρχουν στο σχεδιασμό καμίας από τις δύο πλευρές. Ένα μικρό πακέτο μέτρων για το 2018 τίθεται ως αίτημα από το ΔΝΤ και γι’ αυτό έχει συζητηθεί το ενδεχόμενο η μείωση του αφορολόγητου να αρχίσει από 1.1.2018. Το θέμα θα λυθεί στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν στην Αθήνα.
9. Δηλαδή πώς θα εφαρμόζονται τα αντισταθμιστικά μέτρα; Εδώ υπάρχουν διαφορετικές αναγνώσεις καθώς αυτά που λέει η κυβέρνηση και αυτά που δήλωσε ο κ. Ντάισελμπλουμ δεν είναι ακριβώς τα ίδια. Η κυβέρνηση ανέφερε μέσω κύκλων ότι τα μέτρα θα έχουν ουδέτερο αποτέλεσμα δηλαδή κάθε μέτρο θα αντισταθμίζεται από κάποιο άλλο ώστε να μην υπάρχει επιβάρυνση για τους πολίτες. Ωστόσο ο πρόεδρος του Eurogroup ξεκαθάρισε ότι τα αντισταθμιστικά μέτρα θα ληφθούν μόνο αν επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι και δημιουργηθεί ο δημοσιονομικός χώρος (fiscal space) από την υπεραπόδοση έναντι του στόχου που ήδη παρατηρείται. Δεν απέκλεισε τη δυνατότητα η κυβέρνηση να τα ορίσει από τώρα, ακόμη και να τα προ-νομοθετήσει αν θέλει αλλά επέμεινε ότι για να εφαρμοστούν πρέπει πρώτα να πιαστεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ το 2018). Παράλληλα σύμφωνα με πληροφορίες από την κυβέρνηση, η συμφωνία προβλέπει ένα πρόγραμμα δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί όμως με περίπου 3 δισ. ευρώ από οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ άνοιξε για πρώτη φορά η πόρτα για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
10. Πότε θα έχουμε συμφωνία, θα είναι μέσα το ΔΝΤ; Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Ο επόμενος στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο τρόικας τις επόμενες 20 μέρες στην Αθήνα ώστε στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου να υπάρξει πολιτική συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης. Ωστόσο το ΔΝΤ, με χθεσινή του ανακοίνωση, τονίζει ότι παραμένουν ανοιχτά θέματα και ότι δεν είναι βέβαιο ότι θα κλείσει η αξιολόγηση στη διάρκεια της επερχόμενης καθόδου των Θεσμών στην Αθήνα. Από τον πλευρά των Ευρωπαίων η συμμετοχή του ΔΝΤ κρίνεται απαραίτητη και γι’ αυτό είναι έτοιμοι να δώσουν το περίγραμμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος (θα εφαρμοστούν από το 2018 και μετά) ώστε να πείσουν το Ταμείο να μπει στο πρόγραμμα με τα δικά του λεφτά (περίπου 5 δισ. ευρώ). Ωστόσο στη συνέντευξη Τύπου του Εurogroup ο κ. Ντάισελμπλουμ είπε ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν να περιμένουν να υπάρξει συμφωνία ως το καλοκαίρι γνωρίζοντας ότι ο χρόνος πιέζει την Ελλάδα καθώς η αβεβαιότητα διαλύει την οικονομία. Επίσης το «deadline» καθορίζεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα πρέπει να εξυπηρετήσει λήξεις χρέους ύψους 7 δισ. ευρώ τον Ιούλιο (κυρίως προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) για να αποφύγει τη χρεοκοπία. .
11. Θα ενταχθούν οι ελληνικές τράπεζες στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ; Όλα δείχνουν ότι χάθηκε η προθεσμία της συνεδρίασης της Ευρωτράπεζας στις 9 Μαρτίου. Αν υπάρξει συμφωνία στο Eurogroup της 20ης Μαρτίου στις Βρυξέλλες, ή αμέσως μετά στο άτυπο Eurogroup της 7ης Απριλίου στη Μάλτα, η οποία θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή του ΔΝΤ και την περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τότε η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα μπορούσε να αποφασιστεί από τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι κατά την προγραμματισμένη συνεδρίαση της 27ης Απριλίου.
