Ακόμα και μνημεία που ανήκουν στην Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά της Ουνέσκο περιλαμβάνονται στη λίστα του Υπερταμείου! Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) καταγγέλλει «την επιχειρούμενη εκχώρηση της διαχείρισης μνημείων και αρχαιολογικών χώρων σε τρίτους» και δηλώνει πως «δεν θα επιτρέψει την παραχώρησή τους ως εγγύηση δανείου του δημοσίου χρέους για έναν ολόκληρο αιώνα, με άγνωστη έκβαση».
Στη λίστα με τα 587 ακίνητα βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος Φθιωτίδων Θηβών στον Βόλο και η αρχαία πόλη της Σκάθου.
Σύμφωνα με την αρχαιολόγο κ. Αδρύμη το θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών, η ανασκαφή του οποίου δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της αρχαίας πόλης των Φθιωτίδων Θηβών, στο βόρειο φυσικό πρανές του λόφου «Κάστρο»,ανατολικά του σημερινού χωριού Μικροθήβες και σε απόσταση 4 χλμ. νότια από το σημερινό δήμο Νέας Αγχιάλου και τον Παγασητικό κόλπο.
Το Θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών είναι Ελληνιστικό. Υπάρχει όμως και Ρωμαϊκή φάση, καθώς έγιναν μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις για να μετατραπεί το Θέατρο σε Αρένα. Ίσως υπήρχε και παλαιότερη φάση του τέλους του 4ου αι. π.X., όπως υπαινίσσεται η παρουσία νομισμάτων, η στρωματογραφημένη κεραμική, καθώς και ένα τμήμα πώρινου κίονα.
Στην Ελληνιστική φάση ανήκουν: οι βαθμίδες των εδωλίων από ηφαιστειακό λίθο (15), οι 8 κλίμακες ανόδου που χώριζαν το κυρίως θέατρο σε 9 κερκίδες, το πλακοστρωμένο διάζωμα και οι αναλημματικοί τοίχοι των παρόδων. Τα εδώλια έχουν ύψος 0,33μ., μήκος 1,40μ. και πλάτος 0,60μ.
Στη Ρωμαϊκή εποχή ανήκουν: το κτίριο της σκηνής που αποτελείται από 4 δωμάτια με υπόγειο, ένα διάδρομο ανάμεσά τους και το προσκήνιο με μια μνημειακή διώροφη κιονοστοιχία από κίονες με ιωνικά κιονόκρανα και βάσεις, τα παρασκήνια, η περιμετρική κάλυψη του αποχετευτικού αγωγού της ορχήστρας, το προστατευτικό στηθαίο γύρω από την ορχήστρα με εδώλια σε β΄ χρήση, πάνω στα οποία ήταν στερεωμένα προστατευτικά κιγκλιδώματα και σκιάδια. Για να μετατραπεί το θέατρο σε αρένα, χρειάστηκε εκτός από τα προστατευτικά μέτρα, να διευρυνθεί η ορχήστρα, πράγμα που επιτεύχθηκε με την αφαίρεση μιας σειράς καθισμάτων, μάλλον των προεδρικών. Η Ελληνιστική ορχήστρα δεν ερευνήθηκε ανασκαφικά. Στο τέλος των Ρωμαϊκών χρόνων, στην Παλαιοχριστιανική περίοδο, πάνω στο θέατρο, έγινε μια μεταγενέστερη κατασκευή ενός μονόχωρου κτιρίου.
Με μέγιστη χωρητικότητα 3.000 θεατών, το Θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών, φιλοξενούσε παραστάσεις αρχαίου δράματος, μουσικούς αγώνες, και κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή θηριομαχίες και αγώνες μονομάχων.
Η θέση του αρχαίου θεάτρου στο πρανές του λόφου «Κάστρο» που εξασφάλιζε πολύ καλή ακουστική λειτουργία, σε συνδυασμό με την άπλετη θέα που αντίκριζαν οι θεατές στη «χώρα» της πόλης και το λιμάνι της –την Πύρασο- στον Παγασητικό κόλπο, καθώς και στο περίφημο Κρόκιο πεδίον, καθιστούν το οικοδόμημα βασικό μάρτυρα της αισθητικής, της ευμάρειας και της δύναμης της «λαμπροτάτης πόλης» των Φθιωτίδων Θηβών.
Το Θεάτρο των Φθιωτίδων Θηβών εντοπίστηκε και ερευνήθηκε το 1992 και το 1993 από τη Β. Αδρύμη-Σισμάνη, στα πλαίσια ενός έργου του Γ.E.A., με βάση τις πληροφορίες των περιηγητών του 19ου αι. (W. Leake), των πληροφοριών του F. Stählin και την εύρεση από τους Δ. Θεοχάρη και Γ. Χουρμουζιάδη (1970) μιας επιτύμβιας στήλης με την επιγραφή «BAKXIOΣ ΔIONYΣIOΣ» και ενός πήλινου τραγικού προσωπείου που θεωρήθηκαν ενδείξεις για την ύπαρξη καλλιτεχνικής ζωής στην πόλη των Φθιωτίδων Θηβών.
Η έρευνα στο χώρο του θεάτρου δεν έχει ολοκληρωθεί και φυσικά δεν έχουν γίνει αναστηλωτικές επεμβάσεις. Μόνο μια κεντρική τομή έγινε για να εντοπισθεί και να επιβεβαιωθεί η ύπαρξή του. Ζητούμενο της έρευνας σήμερα είναι η πλήρης αποκάλυψη του σημαντικού αυτού μνημείου, το οποίο εν συνεχεία χρήζει αναστηλωτικών έργων, με σκοπό να καταστεί επισκέψιμο στο Κοινό, αλλά και να φιλοξενήσει παραστάσεις αρχαίου δράματος και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Το γεγονός ότι το μνημείο έχει κατασκευστεί εξ΄ολοκλήρου από ντόπιο ηφαιστειακό λίθο, ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό υλικό το οποίο δεν έχει υποστεί λιθοθηρεία, ενδείκνυται για την μελλοντική αναστήλωση και εν συνεχεία χρήση του μνημείου, ως θεάτρου.
Μαζί με την προσφυγή του στο Συμβούλιο της Επικρατείας ο ΣΕΑ κατέθεσε και λίστα 587 Κωδικών Αριθμών Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) από 37 νομούς της χώρας, επί συνόλου 2.329 ακινήτων πολιτιστικού ενδιαφέροντος που έχουν ταυτοποιηθεί από το υπουργείο Πολιτισμού, σύμφωνα με ανακοινώσεις του.
Το περιεχόμενο της λίστας σοκάρει, καθώς σε αυτήν περιλαμβάνονται και κωδικοί που αντιστοιχούν σε Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο (γνωρίζει, άραγε, το θέμα ο διεθνής Οργανισμός;), όπως είναι η Ροτόντα και το Επταπύργιο στη Θεσσαλονίκη, ο αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων, πολλά μνημεία της Κέρκυρας (παραλιακό τείχος, ανάκτορο Μιχαήλ και Γεωργίου, Νέο και Παλαιό Φρούριο, Οχυρό Αβράμη). Ούτε τα αρχαία τείχη του Πειραιά διέφυγαν την προσοχή των συντακτών της συγκεκριμένης λίστας…
Δείτε αναλυτικά την λίστα εδώ
Η διαχείριση
Επί τέσσερις μήνες ο ΣΕΑ ζητάει επίμονα την εξαίρεση και θεσμική θωράκιση των 2.329 ακινήτων πολιτιστικού ενδιαφέροντος, με νέα Υπουργική Απόφαση, σημείωσε η πρόεδρος του Συλλόγου, Σταματία Μαρκέτου, σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου. Ομως, το υπουργείο Οικονομικών «δεν έχει καν αποστείλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας τις απόψεις του», με αποτέλεσμα η εκδίκαση της υπόθεσης, που είχε οριστεί για τις 22 Ιανουαρίου, να κινδυνεύει με αναβολή. Κυρίαρχο θέμα παραμένει η διαχείριση των μνημείων. Ο γενικός γραμματέας του ΣΕΑ, Θέμης Βάκουλης, κατήγγειλε «απόπειρα να αλλάξει το προστατευτικό από το Σύνταγμα θεσμικό πλαίσιο, όχι ευθέως αλλά πλαγίως».
«Οι ανακοινώσεις του ΥΠ.ΟΙΚ. και του Υπερταμείου μιλούν συνεχώς και μόνο για την κυριότητα των μνημείων, η οποία, με βάση το Σύνταγμα και τον αρχαιολογικό νόμο, δεν μπορεί να ανήκει σε κανέναν άλλο παρά μόνο στο Δημόσιο», σημείωσε ο κ. Βάκουλης και πρόσθεσε πως αυτό που επιδιώκουν οι παραπάνω φορείς «είναι αυτό που αποσιωπούν συνειδητά, δηλαδή το θέμα της διαχείρισης».
Ετσι, ο ίδιος νόμος (4389/16) που εξαιρεί τα μνημεία από τη μεταβίβαση στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ Α.Ε.), στην αμέσως επόμενη παράγραφο ορίζει ότι «η ΕΤΑΔ εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία που εξαιρούνται από τη μεταβίβαση». Γιατί συμβαίνει αυτό; «Το Υπερταμείο ενδιαφέρεται για τα έσοδα από τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία και τα μουσεία… Γι’ αυτό ήθελαν τα μνημεία να περιλαμβάνονται στη μεταβίβαση, για να εξαιρεθούν μετά και να διεκδικήσουν τη διαχείριση. Δηλαδή να έρθουν και να ζητήσουν τα εισιτήρια της Κνωσού, τις εκδηλώσεις που θα γίνονται στη Ροτόντα…», είπε ο κ. Βάκουλης.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, δρομολογείται η εξαίρεση του συνόλου των ακινήτων που υπέδειξε το υπουργείο Πολιτισμού. «Στη συνέχεια θα κατατεθεί ρύθμιση η οποία θα εξασφαλίζει στο διηνεκές την πολιτιστική κληρονομιά από προσπάθειες ιδιωτικοποίησης», δήλωσε, προχθές, ο υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής. Στη ρύθμιση θα περιλαμβάνεται το θέμα της διαχείρισης των μνημείων;
Ο ΣΕΑ ζητάει «να διασφαλιστεί η εξαίρεση από τη μεταβίβαση της κυριότητας, της νομής και της διαχείρισης τόσο των 2.329 μνημείων όσο και των μνημείων που περιλαμβάνονται στα 72.000 ακίνητα που έχουν περάσει στην ΕΤΑΔ από το 2016, καθώς και η θεσμική κατοχύρωση όλων των ακινήτων του ΥΠΠΟΑ από δω και πέρα». Σύμφωνα με την κ. Μαρκέτου, στα 72.000 ακίνητα περιλαμβάνονται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κω και το Καστέλο της Ρόδου. Ωστόσο, «δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός των μνημείων και των κτιρίων που υποστηρίζουν πολιτιστικές δράσεις».
Ορισμένοι υποστηρίζουν πως «από λάθος» συμπεριελήφθησαν τα 2.329 ΚΑΕΚ πολιτιστικού ενδιαφέροντος στη λίστα των 10.119 ακινήτων της ΕΤΑΔ Α.Ε. Σύμφωνα όμως με μέλη του Δ.Σ. του ΣΕΑ, στη διυπουργική επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών που συστάθηκε τον Ιούλιο του 2017 «συμμετείχε εκπρόσωπος του υπουργείου Πολιτισμού και στέλεχος της Ιεραρχίας». Οπότε, οι δικαιολογίες «περί λάθους» είναι μάλλον περιττές.
