Εξοργιστικοί διάλογοι που σοκάρουν και δείχνουν το αλαλούμ που επικράτησε στον τόπο της τραγωδίας με τους 100 νεκρούς περιλαμβάνονται στο πολυσέλιδο πόρισμα των εισαγγελέων για τη φονική φωτιά στο Μάτι.
Οι εισαγγελείς περιγράφουν την ασυνεννοησία που επικράτησε -μεταξύ άλλων- τις ώρες που οι κάτοικοι προσπαθούσαν να σωθούν, ενώ εκφράζουν ξεκάθαρες αμφιβολίες για τον αν «το κεντρικό συντονιστικό όργανο» γνώριζε πού ήταν σε εξέλιξη η πυρκαγιά.
Την ίδια στιγμή, σοκ προκαλεί η παραδοχή με παράθεση δεκάδων δεδομένων από τους εισαγγελείς ότι ήταν τέτοιο το μέγεθος του αλαλούμ των κρατικών υπηρεσιών που δεν γνώριζαν ούτε ποιος ήταν ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων!
«Είναι προφανές αναφέρουν οι εισαγγελείς ότι δεν μπορεί να γίνει λόγος για επιχείρηση κατάσβεσης και διάσωσης ανθρώπων, που κινδυνεύουν, όταν το βασικό κεντρικό συντονιστικό όργανο, αγνοεί ποιος είναι ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων, πού είναι η πυρκαγιά, πού έχει επεκταθεί, ποιος διαχειρίζεται τα εναέρια μέσα και ακόμη και αν υπάρχει πυρκαγιά».
Απίστευτοι διάλογοι: «Δεν ξέρω ποιος διαχειρίζεται τα εναέρια»
Ενδεικτικοί είναι οι διάλογοι των αρμοδίων που αφήνουν άφωνο κάθε πολίτη.
Ερμής Αθηνών προς Αξ. Υπηρεσίας του 199. ” Ρε καταλαβαίνεις τι σου λέμε τόση ώρα; Σας καλώ τόση ώρα να ρίξουν τα εναέρια γιατί δεν μπορεί να πιάσει βόρεια βορειοδυτικά έχει πιάσει κορυφογραμμή και δεν μου απαντάει κανένας. Γυρνάμε σε σας και δεν μου απαντάει ούτε από σας”.
Αξιωματικός του 199. ” Δεν έχετε ασύρματο να μιλήσετε με τα εναέρια;”
Eρμής Αθηνών. ” Οχι, όχι και δεν τα διαχειρίζομαι εγώ τα εναέρια”.
Αξιωματικός 199. ” Ποιος τα διαχειρίζεται;”
Eρμής Αθηνών. ” Δεν ξέρω ποιος τα διαχειρίζεται, εγώ μιλάω με το κέντρο και δεν απαντάτε…”
Οι συνομιλίες που περιλαμβάνονται στο πόρισμα καταδεικνύουν την απαράδεκτη συμπεριφορά σε βάρος πολιτών, που κινδύνευε η ζωή τους, από τους τηλεφωνητές – χειριστές του προγράμματος της Πυροσβεστικής για τη διαχείριση των συμβάντων διάσωσης και πυρκαγιών σε σπίτια «199»- ΣΕΚΥΠΣ.
Οι διάλογοι που περιγράφονται στην εισαγγελική διάταξη είναι χαρακτηριστικοί της απόγνωσης που βίωναν οι κάτοικοι προσπαθώντας να σωθούν. Δεν ήταν όμως και λίγες οι φορές που οι διαχειριστές των κλήσεων εμφάνισαν απρεπή συμπεριφορά.
Χαρακτηριστικός είναι ο διάλογος που ακολουθεί:
«Έρχονται κυρία μου, έρχονται, το κέρατο μου, έρχονται»,
«αυτό σας λέω κυρία μου ότι μπορούμε κάνουμε δέκα πέντε αυτοκίνητα είκοσι έρχονται, μακάρι να γεννήσουμε και άλλα»,
«δεν κατάλαβα το ύφος σας κύριε….όχι, όχι τι είσαστε εσείς τι δεν καταλάβατε πολίτης είμαι έχετε υποχρέωση τι είσαστε μαγαζί σας είναι η Πυροσβεστική, δεν το κατάλαβα; ….Κι εγώ δεν το κατάλαβα»,
«εντάξει δεν είναι ταξί να το παραγγείλουμε κινδυνεύει κάποιος, μπορεί να κινδυνεύει κάποιος άνθρωπος θα το δούμε έτσι; Θα ρθει»,
«καπνό (αλ) την Αττική ο καπνός μην παραπονιέστε και φωνάζετε όλοι».
Ο παππούς θα πεθάνει ρε μ@λ@κ@
Εντάσεις όμως υπήρχαν και με τους εμπλεκόμενους φορείς:
«Θέλω τροχαία στα φανάρια στη διασταύρωση στη Ραφήνα….στη Ραφήνα έχω φωτιές από εκεί πέρα….τι είναι αυτό στο Ν. Βουτζά, χεσ@@καμε. Ο παππούς θα πεθάνει εκεί μέσα, μ@λ@κ@ είναι να πεθάνει ο παππούς….θέλω τροχαία στη διασταύρωση για Ραφήνα».
Οι εισαγγελείς διαπιστώνουν πως ήταν μικρός ο αριθμός των χειριστών – τηλεφωνητών καθώς ήταν μόλις τρεις ενώ η λειτουργία του προγράμματος έφτασε στο 19:17 της 23ης Ιουλίου στο μέγιστο της απόδοσης και λειτουργίας του. Μετά από το χρονικό αυτό σημείο η υπηρεσία κατέστη ανενεργή καθώς δεν ήταν έτοιμη και ικανή να διαχειριστεί τα περιστατικά αποτελεσμάτικά αλλα ούτε καν στοιχειωδώς, όπως αναφέρεται στη διάταξη
«Να καούν να βάλουν μυαλό ρε φίλε τα όρνια»!
Προκειμένου να καταδειχθεί εμφατικά η στάση -ευτυχώς ορισμένων – οργάνων του Π. Σ οι εισαγγελείς παραθέτουν και την συνομιλία του αξιωματικού του Π.Σ. με τον αξιωματικό υπηρεσίας του “199” όταν είπε χαρακτηριστικά για τους κινδυνεύοντες στην περιοχή της Κινέτας:
«Τώρα να καούν για να βάλουν μυαλό ρε φίλε….Ναι μπορεί να έχουμε 50 νεκρούς για πλάκα για τον κάθε βλάκα τώρα….Τα όρνια να μείνουν εκεί»…
«Έχω μωρό 13 μηνών… κάντε κάτι!»
Ο πανικός και οι έλλειψη συντονισμού οδηγούν σε πολλές περιπτώσεις τους τηλεφωνητές να δίνουν λάθος οδηγίες και να παραπέμπουν τους πολίτες που βρίσκονται σε κίνδυνο σε άλλες υπηρεσίες.
Στις 18:13 μία οικογένεια που βρίσκεται στο σπίτι της στο Νέο Βουτζά επικοινωνεί με το “199” την ώρα που η αυλή τους φλέγεται και το αυτοκίνητο τους έχει καεί:
«Γύρω γύρω τώρα καίγονται όλα, έχουν καεί όλα εμείς είμαστε μέσα, έχει πολύ καπνό… χάλασε το αυτοκίνητό μας, κάηκε, τί λέτε τώρα;…» και ο χειριστής – τηλεφωνητής απάντησε: «σιγά σιγά προς την παραλία δεν μπορείτε να πάτε; Εχετε αυτοκίνητο;» Και μία γυναίκα του απάντησε: «όχι ρε παιδιά αφού έχω μωρό 13 μηνών και πόσο θα αναπνεύσει λίγο, δεν ξέρω κάντε κάτι».
«Δεν γίνεται η κυρία να πάρει το 100;»
Σύμφωνα με τη διάταξη, ο χειριστής – τηλεφωνητής δύο λεπτά αργότερα διαβιβάζει το συμβάν στο ΚΕΠΠ αναφέροντας του: «ο Δήμος δεν μπορεί να βάλει ένα αυτοκίνητο για να βοηθήσει, τα δικά μας σβήνουν» και το ΚΕΠΠ απαντά: «ναι παιδιά όμως δεν γίνεται όλοι εσείς να παίρνετε μόνο το δικό μου τηλέφωνο, έχει και δίπλα τρία τέσσερα εδώ πέρα» και συνεχίζοντας αναφέρει: «αυτή η κυρία δεν γίνεται να πάρει τηλέφωνο το 100 να πάει ένα περιπολικό; Αυτά που είπε σε εσένα δεν μπορούσε να τα πει στο 100;».
«Πάρτε το 100, γίνεται χαμός»
Σε άλλη περίπτωση , όπως αναφέρουν οι εισαγγελείς στις 18:57:
Πολίτης από το Μάτι επικοινωνεί με το 199 ενημερώνοντας τους για τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν τρεις γυναίκες καθώς έξω από το σπίτι τους καίγονταν δέντρα. Ο πολίτης ζήτησε βοήθεια για τη διάσωση και μεταφορά των γυναικών σε ασφαλή περιοχή και ο τηλεφωνητής του απάντησε: «Νταξει (αλ) πάρα πολλά περιστατικά όμως που είναι έτσι αντίστοιχα με τα δικά σας και κατασκηνώσεις προσπαθούμε να εκκενώσουμε και γίνεται χαμός» και «να σας πω, πάρτε και το 100 την αστυνομία αν μπορούν να κάνουν και αυτοί μεταφορά».
Εάν οι κάτοικοι είχαν ειδοποιηθεί εγκαίρως θα είχαν σωθεί
Οι περιγραφές είναι από μόνες τους συγκλονιστικές, όπως επίσης και το εισαγγελικό πόρισμα που αριθμεί τις 293 σελίδες και περιγράφει μόνον λάθη, παραλείψεις, έλλειψη συντονισμού και απόλυτη ανυπαρξία του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, που οδήγησαν στην εκατόμβη των νεκρών και τις ανυπολόγιστες καταστροφές στην Ανατολική Αττική.
«Εάν είχε κατ΄ ελάχιστον λειτουργήσει το σύστημα Πολιτικής Προστασίας και είχε ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός ενημέρωσης- προειδοποίησης των κατοίκων των περιοχών που απειλούνταν, εκείνοι θα είχαν το χρόνο να απομακρυνθούν πριν πλησιάσει η φωτιά η ο καπνός και το θερμικό ακόμη και με ίδια μέσα και όχι απόλυτα οργανωμένα ή να λάβουν μέτρα αυτοπροστασίας έγκαιρα και έτσι να αποτραπούν οι τραγικές συνέπειες για τη ζωή τους» αναφέρουν.
Η παραδοχή των εισαγγελέων που αξιολόγησαν ένα τεράστιο υλικό από καταθέσεις και δεδομένα, ότι οι άνθρωποι αν είχαν ενημερωθεί θα μπορούσαν να γλυτώσουν το θάνατο ακόμα και χωρίς οργανωμένο σχέδιο εκκένωσης, μιλά για τις ευθύνες όσων διαχειρίστηκαν με απίστευτη προχειρότητα μια κατάσταση βιβλικής καταστροφής.
«Από όλα τα ανωτέρω προέκυψε, ότι ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας αποδείχθηκε τελικά, και του εκ του αποτελέσματος, ότι από το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την λήξη της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου, και μέχρι την έναρξη της επόμενης, δεν κατόρθωσε όπως επιβαλλόταν εκ του νόμου και της αποστολής του, αλλά και των σχετικών εγκυκλίων της ΓΓΠΠ, να είναι στην πράξη- και όχι επί χάρτου- κατάλληλα και έγκαιρα προετοιμασμένος και επαρκώς επιχειρησιακά οργανωμένος και να βρίσκεται σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας, όταν οι συνθήκες το απαίτησαν, όπως στην προκειμένη περίπτωση, που ο δείκτης πυρκαγιάς είναι υψηλός κατηγορία 4, προκειμένου να αντιμετωπίσει και γενικά να διαχειριστεί ταυτόχρονα και μάλιστα στην ίδια ή έστω σε άλλη περιφέρεια δύο μεγάλες καταστροφές λόγω δασικών πυρκαγιών και με την έκταση και την ένταση σαν αυτές που εκδηλώθηκαν, στην Κινέτα και το ΝΤΑΟΥ Πεντέλης.
Επίσης από τα ανωτέρω προέκυψε ότι από ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες, και δυσλειτουργίες των αρμοδίων θεσμικά και νομικά οργάνων και υπηρεσιών και φορέων του ισχύοντος μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της χώρας, αιτιακά προκλήθηκε ο θάνατος τουλάχιστον 100 ανθρώπων και 31 τραυματισμών λόγω της συγκεκριμένης δασικής πυρκαγιάς.
Πιο συγκεκριμένα, ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της χώρας δεν λειτούργησε κατά τα προβλεπόμενα από τον σχετικό νόμο και σύμφωνα με τις εγκυκλίους, σε όλες τις φάσεις της αντιμετώπισης της ως άνω πυρκαγιάς και γενικά της διαχείρισης του εν λόγω καταστροφικού φαινομένου και κρίσης, καθώς δεν ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά και με επάρκεια, στην εκ του νόμου αποστολή του και στις προβλεπόμενες από αυτόν αρμοδιότητες του. Ειδικότερα, τα ως άνω σοβαρά λάθη, ενέργειες αρρυθμίες και δυσλειτουργίες, εντοπίζονται κυρίως :
- στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας,
- Στο Πυροσβεστικό Σώμα
- Την ΕΛΑΣ
- Την Περιφέρεια και τους Δήμους,
Τα φαινόμενα δυσλειτουργίας εντοπίζονται κυρίως σε δράσεις συντονισμού, επικοινωνίας και συνεργασίας των εμπλεκομένων δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας, καθώς και σε λάθη ενέργειες και παραλείψεις κατά τις δράσεις ετοιμότητας, κινητοποίησης και αντιμετώπισης και γενικά της διαχείρισης της κατάστασης
Οι εισαγγελείς στο πόρισμά τους, πρόκειται ουσιαστικά για πολυσέλιδες απαλλακτικές διατάξεις για τους τέσσερις για τους οποίους δεν προέκυψαν ευθύνες, κονιορτοποιούν τους ισχυρισμούς της περιφερειάρχη Ρένας Δούρου ότι δεν είχε εκείνη την ευθύνη της εκκένωσης των πληγέντων περιοχών.
“Η λήψη της απόφασης, αναφέρουν οι εισαγγελείς, για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους δημάρχων οι οποίοι έχουν τον συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας …” και διευκρινίζουν ότι ” όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από ένα δήμο η απόφαση λαμβάνεται από το αρμόδιο Περιφεριάρχη ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο αντιπεριφερειάρχη”.
Το κλείσιμο της Μαραθώνος οδήγησε ανθρώπους στον θάνατο
Στο εισαγγελικό πόρισμα με στοιχεία και σε βάθος αξιολογήσεις οι εισαγγελείς καταλήγουν στο συμπέρασμα, ότι το κλείσιμο της Μαραθώνος ήταν θάνατος για τους ανθρώπους που εγκλωβίστηκαν στην περιοχή.
“Αναφορικά, τονίζεται στο πόρισμα, με την επίδραση που είχε η εκτροπή των οχημάτων που έγινε στον συγκεκριμένο χρόνο και στα συγκεκριμένα σημεία, πρέπει να σημειωθούν τα ακόλουθα:
Κατά αρχήν στο χρόνο που έγινε η εκτροπή 18.25 18.30 όσα οχήματα βρίσκονταν ήδη επί της Μαραθώνος, βρέθηκαν ανάμεσα σε δύο κλειστές διόδους με αποτέλεσμα να μην μπορούν να διαφύγουν και έτσι μπροστά στην απειλή της φωτιάς, που εκείνη την ώρα έβλεπαν να είναι στη Μαραθώνος, αντιδρώντας ενστικτωδώς έστριβαν προς το Μάτι και εισέρχονταν από κάθετες διόδους…”
Και συνεχίζει το πόρισμα. ” Περαιτέρω επειδή οι εκτροπές έγιναν και σε σημεία του εσωτερικού οδικού δικτύου στο Μάτι δημιουργήθηκε ξαφνικά μποτιλιάρισμα στα οχήματα, που κινούνταν ήδη εκεί, καθώς ξαφνικά η διακοπή της κίνησης δημιούργησε συμφόρηση εσωτερικά στην περιοχή και έτσι δεν μπορούσαν να απεγκλωβιστούν τα οχήματα και να διαφύγουν από την περιοχή.
Και το συμπέρασμα για την εγκληματική ενέργεια να κλείσει η Μαραθώνος.
“Αποτέλεσμα όλων των ανωτέρων ήταν τελικά να εισέλθει μεγάλος αριθμός οχημάτων στο Μάτι πλέον αυτών που υπήρχαν ήδη και κινούνταν εκεί, όταν οι κάτοικοι άρχισαν να κινούνται πανικόβλητοι για να απομακρυνθούν. Ετσι η κίνηση γινόταν άτακτα, με συνέπεια να δημιουργηθεί συμφόρηση στους στενούς δρόμους και τελικά οι άνθρωποι να εγκλωβιστούν”.
Δεν ήξεραν τον επικεφαλής των δυνάμεων στο πεδίο της πυρκαγιάς
Επίσης οι εισαγγγελείς περιγράφοντας το απόλυτο μπάχαλο της κρατικής μηχανικής κάνουν λόγο για “πλήρη σύγχυση και άγνοια για την πραγματική κατάσταση και την εικόνα του μετώπου της πυρκαγιάς στους διάφορους οικισμούς” και παραθέτουν ότι «δεν γνώριζαν ποιος ήταν κάθε χρονική στιγμή ο επικεφαλής των δυνάμεων στο πεδίο της πυρκαγιάς” και ότι “αγνοούσαν σε ποια πυρκαγιά ήταν επικεφαλής ο Διοικητής Ανατολικής Αττικής Αρχιπύραρχος Χαράλαμπος Χιώνης. Και ειδικότερα, για τα εναέρια μέσα αγνοούσαν ακόμη και ποιος ήταν ο αξιωματικός του ΠΣ που διαχειριζόταν τα εναέρια μέσα στην Περιοχή του Νταού Πεντέλης”!!
Βεβαίως στο πόρισμα καταγράφονται σκηνές εγκληματικών συμπεριφορών από αρμόδια όργανα, πυροσβέστες στο 199, όταν οι πολίτες καλούσαν πανικόβλητοι για να μάθουν που είναι η φωτιά, οι πυροσβέστες και λοιποί, δεν ήξεραν και απαντούσαν ακόμα και με εγκληματικό τρόπο, αρνούνταν να καθοδηγήσουν τους πολίτες και επεδείκνυαν συμπεριφορές που δεν περιγράφονται.
«Ο Τόσκας ήξερε»
Ομως οι εισαγγελείς πέραν όλων των άλλων καταγράφουν πως και ο υπουργός τότε Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας είχε άμεση ενημέρωση.
Οι εισαγγελείς αφού αναφέρονται με λεπτομέρειες για τις αρχικές ενημερώσεις από τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής και τον Γενικό Γραμματέα της Πολιτικής Προστασίας προς τον κ. Τόσκα σημειώνουν ότι πήγαν στο γραφείο του διοικητή του ΕΣΚΕ προκειμένου να λάβουν περισσότερες πληροφορίες και στη συνέχεια έδωσαν εντολή να μεταβούν επιπλέον δυνάμεις και εναέρια μέσα στο συμβάν.
Και καταλήγουν «για το συγκεκριμένο θέμα συνολικά υπήρξε άμεση ενημέρωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας σε κάθε χρονική φάση υπήρχε άμεση ενημέρωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα…».
Πηγή: iefimerida.gr
