Μετά την έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ στις 15 Μαρτίου του 2018 που εντόπισε ακατάλληλες υγειονομικά συνθήκες για τους Ρομά που διαβούν στο δήμο Βόλου, η Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας του Δήμου Βόλου σε συνεργασία με το Τμήμα Προγραμματισμού της Κοινωφελούς Επιχείρισης εκπόνησαν έρευνα βασικών δηµογραφικών στοιχείων και της κατάστασης που ζουν οι ΡΟΜΑ στη Νεάπολη και θα την παρουσιάσουν στην σημερινή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου, και θα προχωρήσει σε συγκεκριμένα μέτρα.
Οι δηµοτικές αρχές, για τις οποίες έχει εκπονηθεί Έκθεση Υγειονοµικής Αναγνώρισης και Ελέγχου οφείλουν, ύστερα και από την κοινοποίηση των συνοδευτικών εγγράφων να υποβάλλουν προς την Ειδική Γραµµατεία Ροµά τα αιτήµατα τους αναφορικά µε τις πράξεις που θα υλοποιήσουν, ανταποκρινόµενες στα πορίσµατα των υγειονοµικών εκθέσεων, και τις γενικότερες πρόνοιες της δράσης.
Επιπρόσθετα, η έκθεση έχει ως σκοπό να αποτελέσει το υπόβαθρο αναζήτησης λύσεων στα πλαίσια της πρόθεσης του Υπουργείου Εργασίας και του Δήµου Βόλου να βοηθήσει στη βελτίωση των συνθηκών καθηµερινής ζωής των Ροµά κατοίκων κυρίως µέσα από την επιδότηση ενοικίου, τη δηµιουργία κοινοτικού κέντρου µε έµφαση στον εγγραµµατισµό και στη στήριξη της σχολικής φοίτησης των παιδιών (κυρίως) και στη βελτίωση των κοινόχρηστων όρων καθηµερινής υγιεινής, όπως πλυντήρια, πλύστρες, κτλ.
Συνολικά καταγράφηκαν 29 παραπήγµατα (2018) που χρησιµοποιούνται ως κατοικίες, 2 παραπάνω από την προηγούµενη µέτρηση (2012) αν και µε λιγότερο συνολικό πληθυσµό. Το 2012 απογράφηκαν 98 άτοµα ενώ το 2018 βρέθηκαν 86 άτοµα, από τα οποία 3 τουλάχιστον νοικοκυριά φαίνεται να επισκέπτονται σπάνια την περιοχή.
Οι συνθήκες που επικρατούν στον οικισμό Ρομά της Νεάπολης Βόλου διακρίνονται από την απουσία υποδομών κοινής ωφέλειας, τη συστέγαση διευρυμένων διαγενεακών νοικοκυριών σε αυτοσχέδιες οικίες-παραπήγματα κατασκευασμένες από ευτελή δομικά υλικά ή την προσωρινή εποχιακή διαμονή διερχομένων.
Οι συνθήκες διαβίωσης είναι μη αποδεκτές και εκλείπουν οι παράμετροι διασφάλισης της δημόσιας υγείας στους χώρους διαμονής τους.
Τα ειδικότερα προβλήματα ατομικής και περιβαλλοντικής υγιεινής αποτυπώνονται στις υγειονομικές εκθέσεις ως εκ τούτου η άμεση παρέμβαση για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης κρίνεται απολύτως απαραίτητη.
Αφοδεύουν σε λάκκους
Όλα τα παραπήγµατα έχουν πρόσβαση σε νερό µέσω δηµόσιας βρύσης και ύδρευσης των σφαγείων µε µη νόµιµο τρόπο. Με δικά τους µέσα έχουν διασωληνώσει την περιοχή µε πλαστικούς –κυρίως-σωλήνες, ενώ το νερό φτάνει µέχρι τις εγκαταστάσεις κουζίνας στο εσωτερικό των παραπηγµάτων.
Αποχέτευση: Η αποχέτευση βασίζεται σε λάκκους-πρόχειρους βόθρους σε πρόχειρη κατασκευή εκτός παραπήγµατος η οποία χρησιµοποιείται από µία ή περισσότερες οικογένειες που κατοικούν κοντά και συνήθως διατηρούν συγγένεια µεταξύ τους.
Θέρµανση: Στο σύνολο των παραπηγµάτων, η θέρµανση εξασφαλίζεται µε τις ιδιαίτερες ιδιοκατασκευές τύπου ξυλόσοµπας που συνηθίζεται σε οικισµούς Ροµά µε παραπήγµατα, ενώ ως καύσιµη ύλη χρησιµοποιείται οτιδήποτε καίγεται και το οποίο µαζεύουν –κυρίως- από τη γύρω περιοχή. Δεν έχουν υπολογισθεί τυχόν επιπτώσεις από την καύση στην υγεία των κατοίκων, ιδιαίτερα των παιδιών, αλλά φαίνεται ότι ο χώρος αερίζεται επαρκώς στο εσωτερικό του παραπήγµατος.
Ηλεκτρικό: Σχεδόν όλα τα παραπήγµατα έχουν περιορισµένη ή πλήρη πρόσβαση σε ηλεκτρισµό κυρίως µέσω γεννητριών. Ανεξακρίβωτος αριθµός κατοίκων εξασφαλίζει την πρόσβαση σε ηλεκτρισµό µέσω ρευµατοκλοπής ή άτυπης άδειας σύνδεσης σε ηλεκτρικό δίκτυο τρίτων.
Σύγκριση ονοµάτων κατοίκων (κινητικότητα στην περιοχή)
Η σύγκριση οικογενειακών ονοµάτων µεταξύ των ερευνών 2012-2018 (6 έτη), δείχνει απόκλιση σε 5 οικογενειακά ονόµατα (εµφανίζονται στην έρευνα του 2012 αλλά όχι στην έρευνα του 2018).
Με δεδοµένο ότι ο αριθµός των παραπηγµάτων παραµένει σχετικά σταθερός, το στοιχείο αυτό, φαίνεται ότι αποτελεί ένδειξη ότι οι «θέσεις» στον οικισµό για τα παραπήγµατα, ή και τα ίδια τα παραπήγµατα ενδέχεται να παραχωρούνται, να πωλούνται ή να ενοικιάζονται µεταξύ των κατοίκων.
Εκπαίδευση
Το 98% δηλώνει µη-εγγράµµατο, ενώ το 2% δηλώνει υποχρεωτική εκπαίδευση. Από τα 17 παιδιά ηλικίας δηµοτικού µόνο τα 9 παιδιά (2018) έχουν ενταχθεί στο 23ο δηµοτικό σχολείο (σχολείο περιοχής). Η πλειοψηφία των παιδιών ολοκληρώνει την σχολική χρονιά πλην 2-3 παιδιών που µετακινούνται οικογενειακώς στην Χαλκίδα και εγγράφονται στο 10ο δηµοτικό σχολείο Χαλκίδας.
Τι πρέπει να γίνει
Οι Ροµά του οικισµού της Νεάπολης στο Βόλο (86-100 άτοµα) έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή τα τελευταία 30 χρόνια προερχόµενοι και έχοντας δεσµούς µε τους Ροµά στη Χαλκίδας. Το σύνολο της κοινότητας, κατοικεί σε 29 παραπήγµατα µε χαρακτηριστική καθαριότητα και έντονα χρώµατα. Όλος ο οικισµός βρίσκεται εντός του σχεδίου πόλης του Βόλου, παρόχθια του χειµάρρου Ξηριά στο ύψος των δηµοτικών σφαγείων και του Βιολογικού καθαρισµού της πόλης. Η έκταση στην οποία διαµένουν είναι καταπατηµένη και πιθανά ανήκει στην Κτηµατική Υπηρεσία του δηµοσίου ως «αιγιαλός». Η ύδρευση και το
ηλεκτρικό ρεύµα προέρχεται από µη νόµιµες συνδέσεις ενώ η αποχέτευση βασίζεται σε αυτοσχέδιους βόθρους.
Δεν διατηρούν επαφές µε τους υπόλοιπους Ροµά του Βόλου και η διαµονή στην περιοχή είναι από 3-9 µήνες. Είναι άγνωστο εάν διατηρούν παράπηγµα ή κατοικία σε άλλη περιοχή – 6 οικογένειες φαίνεται να έχουν λάβει δάνειο για κατοικία στο παρελθόν (2004). Εισοδηµατικά ανήκουν στις κατηγορίες πολιτών που πλήττονται από ακραία φτώχεια µε µέσο εισόδηµα τα 4.200€. Τα νοικοκυριά συµπληρώνουν συνήθως το εισόδηµά τους µε ευκαιριακή ή πιο µόνιµη απασχόληση ως µικροπωλητές (κηπευτικά, ανθοκοµικά), αλλά και µε την ανακύκλωση παλαιών µετάλλων.
Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι αναλφάβητοι ενώ τα µισά από τα παιδιά του οικισµού φοιτούν στο δηµοτικό σχολείο.
• Ο οικισµός θα πρέπει να εκληφθεί πιο πολύ ως τόπος εποχιακής παραµονής τύπου Β. Δεν είναι επίκαιρη η άµεση δηµιουργία οργανωµένου οικισµού ή η παραχώρηση λυοµένων, µιας και είναι αδιευκρίνιστο αν διαθέτουν κατοικία σε άλλη περιοχή της χώρας.
Ροµά Νεάπολης Βόλου
• Θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες αλφαβητισµού των κατοίκων και ένταξης των παιδιών και παραµονής τους στην 9χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Για το σκοπό αυτό είναι δόκιµο να αναζητηθεί στη δηµοτική περιουσία του Δήµου Βόλου ή στην Κτηµατική υπηρεσία του Δήµου παρακείµενη έκταση για τη λειτουργία εντευκτηρίου για την ενίσχυση της στήριξης της σχολικής φοίτησης και του εγγραµµατισµού των ενηλίκων. Ο χώρος εγκατάστασης εντοπίζεται σε δηµόσια έκταση όπισθεν του οικισµού.
• Θα πρέπει να ανευρεθεί τρόπος υδροδότησης, ηλεκτροδότησης και σύνδεσης µε το αποχετευτικό δίκτυο γιατί ανεξαρτήτως εποχικότητας της εγκατάστασης, η διασφάλιση σύνδεσης µε αυτά τα βασικά κοινωνικά αγαθά γίνεται µη ασφαλή και παραβατικό τρόπο για τους κατοίκους.
• Οι προτεινόµενες από τη ΓΓΡ πλύστρες και πλυντήρια θα ήταν χρήσιµα και λειτουργικά στοιχεία του οικισµού, θα βελτίωνε την υγιεινή της περιοχής – µε την προϋπόθεση τακτικής εποπτείας από προσωπικό δηµόσιων ή δηµοτικών υπηρεσιών.
• Λίγοι κάτοικοι έδειξαν ενδιαφέρον για πιθανή ένταξη σε προγράµµατα επιδότησης ενοικίου (τόσο στην έρευνα του 2012 όσο και σε αυτή του 2018). Η επιδότηση ενοικίου φαίνεται να είναι άριστος τρόπος ένταξης συγκριτικά µε τη δηµιουργία νέων οικισµών, αλλά στην περίπτωσή µας δεν η κοινότητα να είναι έτοιµη για κάτι τέτοιο ενώ φαίνεται να συντρέχουν βασικές παράµετροι µηαποδοχής
αυτής της πρακτικής:
o Οι κάτοικοι συνδέονται µε συγγενικές σχέσεις µεταξύ τους και µετακινούνται µαζί
o Είναι πολύ πιθανό να αντιµετωπίσουν «κλειστές πόρτες» στην αναζήτηση οικίας προς ενοικίαση.
o Δεν ενδιαφέρονται να κατοικήσουν στην γειτονιά των προσφυγικών της Ν. Ιωνίας όπου διαµένουν αρκετές οικογένειες Ροµά εµπόρων από την Αµαλιάδα ή στο Αλιβέρι της Ν. Ιωνίας λόγω έλλειψης σχέσεων µεταξύ των κοινοτήτων.
o Αρκετοί ανέφεραν εµµέσως ότι αυτό θα ανέβαζε το κόστος ζωής (πληρωµή ηλεκτρικού-ύδρευσης-θέρµανσης).
