Ενώ την επόμενη Πέμπτη συγκαλείται η νέα Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ που θα επιχειρήσει να λύσει τον γόρδιο δεσμό του προσφυγικού, οι αποφάσεις όσον αφορά την χώρα μας έχουν ληφθεί: Η Ελλάδα έχει μετατραπεί de facto σε χώρα εγκλωβισμού των προσφύγων και μεταναστών και σε επίπεδο ΕΕ, αυτό που εξετάζεται είναι η επαρκής και αποτελεσματική χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας ώστε να αποφευχθεί η ανθρωπιστική καταστροφή λόγω του μεγάλου αριθμού προσφύγων.
Tρία είναι τα βασικά δεδομένα αυτή την στιγμή για την χώρα:
-τα βόρεια σύνορα είναι κλειστά και δεν πρόκειται να ανοίξουν όσο κι αν φωνάζει η ελληνική κυβέρνηση
-η ροή από την Τουρκία συνεχίζεται και αυξάνει τον αριθμό δοκιμάζοντας τις αντοχές των κρατικών δομών και δημιουργώντας κίνδυνο ανθρωπιστικής καταστροφής, όπως ανέφερε και ο αρμόδιος Επίτροπός Δημήτρης Αβραμόπουλος
-είναι σε εξέλιξη η συζήτηση για συμφωνία επιστροφής προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία και η αποστολή ίσου αριθμού προσφύγων από την Τουρκία στην Ευρώπη. Ωστόσο δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα υπάρξει συμφωνία καθώς ήδη υπάρχουν έντονες αντιδράσεις από χώρες μέλη και πολιτικές δυνάμεις της ΕΕ που προβάλλουν ότι δεν μπορούν να επιτρέψουν στην Τουρκία να επιλέγει ποιους θα στέλνει στην ΕΕ.
Στο θετικό σενάριο που υπάρξει συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία ο αριθμός των εγκλωβισμένων στην Ελλάδα θα σταθεροποιηθεί όταν θα αρχίσει η υλοποίησή της. Στο κακό σενάριο δεν θα υπάρξει συμφωνία και η χώρα θα συνεχίσει να γεμίζει με πρόσφυγες μέχρι να σταματήσουν μόνοι τους να έρχονται. Το να υπάρξει συμφωνία δεν είναι εύκολο και σε καμία περίπτωση δεν θα αρχίσει να εφαρμόζεται άμεσα. Για να υπάρξει αποστολή προσφύγων από την Τουρκία στην ΕΕ θα πρέπει να δημιουργηθούν εκεί hot spots υπό την επίβλεψη ευρωπαίων αστυνομικών. Αφενός είναι αμφίβολο αν το δεχθεί η Τουρκία και εφόσον το δεχθεί θα απαιτήσει χρόνο. Εάν πάντως αποφασιστεί εκτιμάται ότι το πρόβλημα για την Ελλάδα θα λυθεί, γιατί η Τουρκία θα σταματήσει την ροή, καθώς δεν θα υπάρχει πια λόγος να στέλνει πρόσφυγες τους οποίους θα δέχεται πίσω. Μία τέτοια κατάσταση ξεπερνά ακόμη και την Άγκυρα.
Σφίγγει ο κλοιός στα χερσαία σύνορα
Ο κλοιός γύρω από την Ελλάδα έχει κλείσει, αφού μετά τα Σκόπια, η Αλβανία και η Βουλγαρία κλείνουν τα σύνορά τους, ώστε να κόψουν από την αρχή ενδεχόμενες εναλλακτικές διαδρομές των προσφύγων προς την Ευρώπη.
Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση διά των πλέον επισήμων χειλέων, του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόνταλντ Τουσκ, ξεκαθάρισε ότι η απόφαση των χωρών του βαλκανικού διαδρόμου δεν ήταν μονομερής ενέργεια αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής της 7ης Μαρτίου.
Μέσα από αυτό το πρίσμα η στρατηγική της κυβέρνησης να απαιτήσει στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής την καταδίκη των βαλκανικών χωρών και του Βίσεγκραντ και πολύ περισσότερο να ζητήσει το άνοιγμα των συνόρων είναι αδιέξοδη. Άλλωστε οι επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου αναγνωρίζουν πλέον την πραγματικότητα: «τα βόρεια σύνορα της χώρας είναι ντε φάκτο κλειστά».
Το κλείσιμο από την Αλβανία, στην μεθώριο της οποίας με την Ελλάδα στέλνει καραμπινιέρους η ιταλική κυβέρνηση, και η απόφαση της Βουλγαρίας να ενισχύσει την φύλαξη των δικών της συνόρων και ενδεχομένως να υψώσει και φράχτη όπως τα Σκόπια, σημαίνουν πολύ απλά ότι όσοι πρόσφυγες και μετανάστες είναι στην χώρα και όσοι συνεχίσουν να έρχονται μέχρι να υπάρξει –εάν υπάρξει- συμφωνία με την Τουρκία θα μείνουν μέσα στην Ελλάδα. Άλλωστε αυτό το ξεκαθάρισε και ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης Στέφεν Ζάιμπερτ: ότι η όποια συμφωνία με την Τουρκία για επαναπροώθηση από την Ελλάδα θα αφορά τους πρόσφυγες και μετανάστες που θα εισέλθουν από την έναρξη της ισχύος της και μετά. Δεν αφορά σε καμία περίπτωση τους περίπου 50.000 που είναι τώρα εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα –σε 42.000 τους υπολογίζει το Συντονιστικό μετρώντας όσους βρίσκονται σε οργανωμένες δομές- και όσους φθάσουν στην χώρα μέχρι να ισχύσει η όποια συμφωνία με την Τουρκία.
Ο αρμόδιος υπουργός Γιάννης Μουζάλας είχε μιλήσει προ δέκα ημερών για 100.000 θέσεις προσωρινής φιλοξενίας και σε αυτή την κατεύθυνση οι κρατικές αρχές και το συντονιστικό αναζητούν κατάλληλους χώρους σε όλη την Ελλάδα.
Ίσως γι αυτό ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μετά την συνάντησή του αρμόδιο Επίτροπο της ΕΕ για την ανθρωπιστική βοήθεια, Χρήστο Στυλιανίδη δήλωσε ότι το ελληνικό κράτος κατασκευάζει 10.000 θέσεις φιλοξενίας την εβδομάδα και αυτό είναι ένα έργο που καμία ΜΚΟ δεν θα μπορούσε να φέρει σε πέρας. Το αντικείμενο των συνομιλιών ήταν ο μηχανισμός για την διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ προς την Ελλάδα για τα επόμενα τρία χρόνια -300 εκατομμύρια εφέτος, και από 200 το 2017 και 2018. Ενδεικτικό του ότι ο πρωθυπουργός έχει αρχίσει και συμβιβάζεται με τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται είναι η δήλωσή τους: «… θα πρέπει το επόμενο διάστημα, αυτή η σοβαρή δουλειά που κάνει ο κρατικός μηχανισμός στην Ελλάδα να τύχει της ευρύτατης και ουσιαστικής υποστήριξης και από την Κομισιόν αλλά και από κάθε κράτος ξεχωριστά που θέλει να συνδράμει, είτε σε υλικοτεχνική βοήθεια, είτε σε προσωπικό, γιατί, νομίζω, η ανθρωπιστική κρίση που έχουμε αυτήν τη στιγμή στην Ειδομένη δεν είναι ελληνική υπόθεση, είναι ευρωπαϊκή υπόθεση και πρέπει να την αντιμετωπίσουμε από κοινού».
Ο κ. Στυλιανίδης από την πλευρά του διευκρίνησε ότι ήρθε να συζητήσει τον πρωθυπουργό για να προετοιμαστούν και να περάσουν, μόλις υπάρξουν οι εγκρίσεις, στη φάση της υλοποίησης αυτού του μηχανισμού που είναι πάρα πολύ σημαντικός για την Ελλάδα». Σημείωσε ότι ήλθε πριν από την ολοκλήρωση της διαδικασίας «ακριβώς για να συντονίσουμε τις ενέργειές μας με την ελληνική κυβέρνηση, γιατί ο μηχανισμός αυτός θα παράσχει βοήθεια έκτακτης ανάγκης και ανθρωπιστική βοήθεια μέσω των δικών μας εταίρων ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως είναι οι υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών ή οργανώσεις όπως είναι ο Ερυθρός Σταυρός και άλλες μεγάλες ΜΚΟ, αλλά θα γίνεται πάντα σε συνεργασία και σε συντονισμό και με την ελληνική κυβέρνηση και με τις Αρχές».
Εν τω μεταξύ όμως η κατάσταση επιδεινώνεται καθώς η ροή από την Τουρκία συνεχίζεται. Σε 42.253 ανέβαζε τον αριθμό των προσφύγων σε όλη την επικράτεια το Συντονιστικό Όργανο Διαχείρισης της Προσφυγικής Κρίσης.
Καθώς η κυβέρνηση προσπαθεί να περιορίσει την ροή προς την Ειδομένη αυξάνεται ο αριθμός των εγκλωβισμένων σε άλλες περιοχές. Από αυτούς οι 8.293 βρίσκονται στα νησιά, όπου οι αφίξεις το τελευταίο 24ωρο ανήλθαν σε 864. Συγκεκριμένα, 5.019 βρίσκονται στη Λέσβο, 894 στη Σάμο, 2.109 στη Χίο, επτά στη Ρόδο, 137 στη Μεγίστη, 79 στην Κω και 48 στη Λέρο. Η κατάσταση αυτή προκαλεί αντιδράσεις όπως του δημάρχου Χίου ο οποίος διαμαρτύρεται για την παραμονή των 2.081 προσφύγων και μεταναστών στο νησί ενώ αποκλείει το ενδεχόμενο να ανοίξουν κι άλλοι κλειστοί χώροι για τη φιλοξενία λέγοντας ότι λύση στο πρόβλημα υπάρχει και μπορεί να τη δώσει η κυβέρνηση αυξάνοντας τις ροές με τα πλοία.
Στην Αττική φιλοξενούνται 10.249 άτομα. Η νέα δομή που προστέθηκε από χτες είναι οι κατασκηνώσεις του Αγίου Ανδρέα, όπου έχουν μεταφερθεί 129 πρόσφυγες. Στο λιμάνι του Πειραιά οι πρόσφυγες υπολογίζονται σε 3.549, στις τρεις δομές του Ελληνικού σε 3.901, στον Ελαιώνα σε 712 και στο Σχιστό σε 1.958.
Στις Θερμοπύλες φιλοξενούνται 260 άτομα, ενώ χτες το βράδυ μεταφέρθηκαν για πρώτη φορά 200 πρόσφυγες στα Τρίκαλα και 400 στη Λάρισα. Επίσης, από χτες 347 πρόσφυγες έχουν μεταφερθεί σε μια παλιά αποθήκη εντός της Βιομηχανικής Περιοχής Δράμας.
Στον Χέρσο Κιλκίς διαμένουν 3.738 άτομα, στη Νέα Καβάλα Κιλκίς 3.343, στη Νέα Καρβάλη Καβάλας 800, στην Ελευθερούπολη 200, στην Κοζάνη 420 και στο στρατόπεδο Αναγνωστοπούλου στα Διαβατά Θεσσαλονίκης 2.003. Οι πρόσφυγες εντός camp στην Ειδομένη υπολογίζονται σε 12.000.
