Αλλάζει όψη η πλατεία Πανεπιστημίου σύμφωνα με την επικαιροποιημένη μελέτη που έρχεται προς έγκριση σήμερα στο Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου, μετά και την έγκρισή της από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Το έργο είναι προϋπολογισμού 690.000 ευρώ και θα χρηματοδοτηθεί από το ΠΕΠ Θεσσαλίας.
Σύμφωνα με τη μελέτη οι παρεμβάσεις που προτείνονται αφορούν: στη διαμόρφωση του χώρου Πλατείας (Ο.Τ. 392) επιφάνειας 2.671,28 m2,
στη διαμόρφωση του πεζόδρομου Μακεδονομάχων (από Δημητριάδος έως Ερμού), επιφάνειας 252,00 m2,
στη διαμόρφωση μίας ζώνης όδευσης τυφλών επί της Ερμού (από την Παύλου Μελά έως την Μακεδονομάχων, επιφάνειας 70,00 m2,
και στη διαμόρφωση των πεζοδρομίων της Παύλου Μελά (από Δημητριάδος έως Ερμού), και της Δημητριάδος (από Μακεδονομάχων έως Παύλου Μελά), που γειτνιάζουν με την πλατεία, συνολικού εμβαδού 280,72 m2
Συνολικά, οι παρεμβάσεις που προτείνονται είναι επιφάνειας 3.274,00 m2.
ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Η Πλατείας Πανεπιστημίου βρίσκεται σε ιδιαίτερα πολυσύχναστο σημείο της πόλης. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης του αστικού της χαρακτήρα, αποτελεί κυρίως πέρασμα και όχι χώρο αστικής ανάμειξης κι επαφής. Αυτή τη στιγμή στον χώρο της πλατείας υπάρχει ένας μόνο κεντρικός πλακοστρωμένος διάδρομος, που συνδέει την οδό Ερμού με την οδό Δημητριάδος, ενώ περιμετρικά υπάρχει διαμορφωμένο πεζοδρόμιο. Στο μεγαλύτερο μέρος της είναι διαμορφωμένη με χαμηλή βλάστηση (γκαζόν) και περιμετρικά δέντρα, ενώ ο εξοπλισμός της είναι ιδιαίτερα φτωχός και ανεπαρκής.
Άποψη της Πλατείας Πανεπιστημίου από την οδό Ερμού
Άποψη της Πλατείας Πανεπιστημίου και του πεζόδρομου Μακεδονομάχων, από την οδό Δημητριάδος
Άποψη της Πλατείας Πανεπιστημίου από τη διασταύρωση των οδών Ερμού και Παύλου Μελά
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Σύμφωνα με την ομάδα μελέτης μια από τις πρώτες αποφάσεις τους αφορούσε την ένταση των διαμορφώσεων. Όπως αναφέρουν οι ίδιοι : «Με δεδομένο το μικρό μέγεθος της πλατείας αποφασίστηκε ότι ο χώρος της δεν θα έπρεπε να επιβαρυνθεί από επιπρόσθετα τρισδιάστατα στοιχεία και υπερβολικές διαμορφώσεις. Έπρεπε να παραμείνει ευέλικτος και ελεύθερος, σαν ένα μικρό ξέφωτο στην πυκνή πόλη, χωρίς κατασκευές που δεσμεύουν τον χώρο, που επιβάλλουν οπτικά εμπόδια και υποχρεώνουν σε προκαθορισμένες διαδρομές. Επομένως, το πεδίο του σχεδιασμού προσδιορίστηκε αποκλειστικά στο έδαφος της πλατείας και βεβαίως στον επιβεβλημένο εξοπλισμό.
Η επιφάνεια λοιπόν της πλατείας υπήρξε το μείζον αντικείμενο του σχεδιαστικού εγχειρήματός. Το δάπεδο της μεγάλης αστικής αίθουσας που είναι η πλατεία, όφειλε να είναι το βασικό αρχιτεκτονικό γεγονός της πλατείας. Γι αυτό, θεωρήθηκε απρόσφορη η συνήθης προσέγγιση που επιμερίζει τη διαθέσιμη επιφάνεια σε διακριτές ενότητες κίνησης, στάσης και πρασίνου. Κρίθηκε ότι η οργανική ενοποίηση όλων αυτών των καταστάσεων σε ένα ενιαίο μόρφωμα θα υπηρετούσε καλύτερα τους στόχους της αντιληπτικής ηπιότητας και του αναγνωρίσιμου χαρακτήρα της πλατείας. Έτσι αναζητήθηκε ένας μηχανισμός που θα ενσωματώνει τα επιμέρους στοιχεία και τα διαφορετικά υλικά σε μια γενική πλοκή.
Αυτόν τον οργανωτικό μηχανισμό τον προσέφερε η λογική της ύφανσης. Μέσω της διεργασίας της ύφανσης, η επιθυμητή ποικιλία δαπεδοστρώσεων και φυτοκαλύψεων μπορεί να είναι αισθητικά δραστική χωρίς να είναι παράγοντας κατακερματισμού της πλατείας. Έτσι, η επιφάνεια της πλατείας προκύπτει από ανισοπαχείς λωρίδες διαφορετικών υλικών που αναπτύσσονται κάθετα στον μεγάλο άξονα της πλατείας. Αυτές οι λωρίδες «δένονται» μεταξύ τους με λεπτά γραμμικά στοιχεία τα οποία αναλαμβάνουν έναν ρόλο παρόμοιο με των νημάτων που συγκρατούν τις υφασμάτινες λωρίδες σε μια κουρελού. Οι λωρίδες των σκληρών δαπέδων υφαίνουν σε ένα ενιαίο σύνολο την επιφάνεια της πλατείας χωρίς όμως να την καταλαμβάνουν όλη. Στο υφαντό που προκύπτει συμπεριλαμβάνονται και οι φυτεμένες επιφάνειες που αποτελούν περίπου το 50% της πλατείας.
Γενική διάταξη της αρχιτεκτονικής πρότασης για τη διαμόρφωση της Πλατείας Πανεπιστημίου
ΚΑΘΙΣΤΙΚΑ
Δημιουργούνται γωνιακές διατάξεις για να κάθονται παρέες, τοποθετείται μια γραμμική σειρά καθιστικών επί της Ερμού, και τονίζεται ο άξονας προς την πλευρά του πεζόδρομου με την ευθυγράμμιση πέντε καθιστικών. Τα καθιστικά έχουν διαφορετικά μήκη αλλά όλα πλέον έχουν την ίδια μορφή (βλ. λεπτομέρεια)
ΝΕΡΟ
Προτείνεται η κατασκευή μίας υδάτινη διαμόρφωσης ως σημείο αναφοράς της πλατείας. Πρόκειται για μια ρηχή δεξαμενή (2,50 x 7,85 μ.) στην οποία το σύστημα υπερχείλισης δίνει στο ανακυκλούμενο νερό μια επιφάνεια ήρεμη και συνεπίπεδη με το περιμετρικό μαρμάρινο στηθαίο. Αυτή η συνθήκη σε συνδυασμό με το σκουρόχρωμο υλικό της δεξαμενής (στεγανό σκυρόδεμα) παραπέμπει στην εικόνα της στέρνας, χαρακτηριστικού στοιχείου στο ορεινό αγροτικό τοπίο. (βλ. λεπτομέρεια)
ΔΙΑΤΑΞΗ ΔΕΝΤΡΩΝ
Δημιουργούνται δύο δεντροστοιχίες από μουριές στις πλευρές των οδών Π. Μελά και Μακεδονομάχων οι οποίες ορίζουν ευκρινέστερα την πλατεία. Διατηρούνται όσες υφιστάμενες μουριές αυτών των πλευρών δεν συμπίπτουν με νέα πλακόστρωση και συμπληρώνονται με νέες άκαρπες μουριές ή με μεταφυτεύσεις υφιστάμενων. Στη μεσαία ζώνη της πλατείας προτείνονται δέντρα σκιάς, μεγάλης ανάπτυξης, αντοχής και ωραίου φυλλώματος τα οποία ενισχύουν την αναφορά της πλατείας στο ορεινό τοπίο. Επιλέχθηκαν μόνο δύο είδη (ιπποκαστανιά και φλαμουριά) ώστε να προκύπτει μια σχετική ομοιογένεια και συνοχή στο περιβάλλον της πλατείας.
ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ
Οι κατακόρυφοι ιστοί των φωτιστικών διατάσσονται σε μια ευθύγραμμη σειρά προς τον πεζόδρομο Μακεδονομάχων και σε πιο ακανόνιστη εναλλαγή στην κεντρική ζώνη της πλατείας προς την πλευρά της οδού Π. Μελά. Μια ενιαία φωτεινή ζώνη θα διασχίζει αξονικά την πλατεία, ενώ στην περιοχή των ψηλών δέντρων θα παρεμβάλλονται και πιο υποφωτισμένα τμήματα.
Η περιγραφή της αρχιτεκτονικής πρότασης βασίζεται σε κείμενο που έχει συνταχθεί από την ομάδα των επιστημονικών συνεργατών της μελέτης, Ζ. Κοτιώνη, Κ. Αδαμάκη, Κ. Μανωλίδη και Θ. Καναρέλη, οι οποίοι είναι καθηγητές του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
