Διαστάσεις… πανδημίας λαμβάνει η άνοια, με τα νέα περιστατικά που εμφανίζονται κάθε χρόνο να φτάνουν τα 10 εκατ. Παρά την επιστημονική πρόοδο, οι ειδικοί δεν έχουν κατορθώσει να βρουν μια αποτελεσματική θεραπεία κατά της νόσου που επηρεάζει την ικανότητα σκέψης και μνήμης των ανθρώπων, επιδρώντας καθοριστικά στην καθημερινότητά τους. Για το λόγο αυτό, μεγάλο μέρος της επιστημονικής προσπάθειας εξακολουθεί να επικεντρώνεται στη διερεύνηση των μεθόδων πρόληψης της εγκεφαλικής πάθησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Monash, εξέτασε μια σειρά από δραστηριότητες, προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσο επιδρούν ευεργετικά, προστατεύοντας τον εγκέφαλο ηλικιωμένων ατόμων από την γνωστική έκπτωση. Τα συμπεράσματα δημοσιεύθηκαν στο JAMA Network Open.
Οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες που αξιολογήθηκαν ως προς τις προστατευτικές τους ιδιότητες κατά της άνοιας συμπεριλάμβαναν:
- Εκπαιδευτικά προγράμματα, χρήση υπολογιστών και καταγραφή ημερολογίου
- Εργασίες διανοητικής οξύτητας, όπως κουίζ, σταυρόλεξα, παιχνίδια με χαρτιά και σκάκι
- Δημιουργικά χόμπι όπως η ξυλουργική, το πλέξιμο ή η ζωγραφική
- Πιο παθητικές δραστηριότητες, όπως η παρακολούθηση ειδήσεων, η ανάγνωση ή η ακρόαση μουσικής
- Κοινωνικές δραστηριότητες και αλληλεπίδραση με άλλους
- Προγραμματισμένες έξοδοι σε χώρους όπως ένα εστιατόριο, ένα μουσείο ή ο κινηματογράφος.
Μελετώντας τα δεδομένα 10.318 Αυστραλών ηλικίας 70 ετών και άνω, που συμμετείχαν στις μελέτες ASPREE και ALSOP (ASPREE Longitudinal Study of Older Persons), η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες που ασχολούνταν συστηματικά με δραστηριότητες νοητικής οξύτητας, όπως εκπαιδευτικές δραστηριότητες, καταγραφή ενός ημερολογίου ή ενασχόληση με σταυρόλεξα, αντιμετώπιζαν 9-11% μειωμένο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους, που δεν ασχολούνταν με ανάλογες δραστηριότητες. Δημιουργικά χόμπι όπως η χειροτεχνία, το πλέξιμο και η ζωγραφική, αλλά και πιο παθητικές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα, μείωσαν επίσης τον κίνδυνο, κατά 7%. Αντίθετα, οι κοινωνικές επαφές και οι έξοδοι δεν έδειξαν να συσχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας.
Η προστατευτική ιδιότητα αυτών των δραστηριοτήτων παρέμεινε στατιστικά σημαντική ακόμη και μετά τον συνυπολογισμό παραγόντων, όπως το μορφωτικό επίπεδο και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Τέλος, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, η επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης και αναπληρώτρια καθηγήτρια Joanne Ryan, από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας και Προληπτικής Ιατρικής, τόνισε ότι ο εντοπισμός στρατηγικών για την πρόληψη ή την καθυστέρηση της άνοιας αποτελεί βασική προτεραιότητα παγκοσμίως. «Υπάρχει μια μοναδική ευκαιρία να προσθέσουμε πληροφορία στους τρόπους πρόληψης από την άνοια μέσω δραστηριοτήτων που φαίνεται να βοηθούν. Τα αποτελέσματά μας μαρτυρούν ότι τέτοιες δραστηριότητες, που διατηρούν τη νοητική εγρήγορση, αποδεικνύονται εξαιρετικά σημαντικές για την υγεία του εγκεφάλου. Σίγουρα, οι ωφέλιμες δραστηριότητες δεν μπορούν να λειτουργήσουν σαν μαγικό χάπι, που θωρακίζει από τον κίνδυνο άνοιας, ωστόσο η έρευνά μας δείχνει ότι μπορούν να υποστηρίξουν την καλή γνωστική υγεία σε βάθος χρόνου».
Η ίδια σχολίασε ότι τα αποτελέσματα δεν αποκλείουν τον πιθανό ρόλο των χαρακτηριστικών προσωπικότητας στις επιλογές του τρόπου ζωής και, κατ’ επέκταση, την εξασφάλιση μιας καλύτερης υγείας. Τόνισε, ειδικότερα, ότι οι κοινωνικές επαφές πιθανότατα εξακολουθούν να είναι πολύ σημαντικές για τη γνωστική υγεία και την ψυχική ευεξία, παρ’ όλο που δεν υπήρξε τέτοια ένδειξη στην εν λόγω μελέτη. «Οι συμμετέχοντες ήταν γνωστικά υγιείς και πιθανότατα ήταν ήδη κοινωνικά ενεργοί, επομένως ενδέχεται τα οφέλη των ισχυρών δεσμών να είναι λιγότερο εμφανή σε αυτήν την ομάδα σε σύγκριση με το ευρύ κοινό», κατέληξε η ειδικός.
