Με προσφυγή και αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) με το επιχείρημα της αντισυνταγματικότητας, απάντησε η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και 164 δήμοι της χώρας, όπως είχε προαναγγελθεί στην επιβολή του τέλους ταφής μέσω του οποίου οι πολίτες απειλούνται να παραλάβουν λογαριασμό ύψους 240 εκατομμυρίων ευρώ μέσω των δημοτικών τελών των ΟΤΑ.
Όπως ανακοινώθηκε κατά τη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ την Τρίτη, η αίτηση ακύρωσης κατατέθηκε στο ΣτΕ και αφορά τρεις αποφάσεις του υπουργείου Εσωτερικών, με τις οποίες παρακρατούνται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) των δήμων, «οφειλόμενα» ποσά από τη μη καταβολή τέλους ταφής απορριμμάτων. Κατ΄ επέκταση τάσσεται κατά της θέσπισης της επιβολής του τέλους ταφής των απορριμμάτων στους δήμους.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει η ΚΕΔΕ:
– Με την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση παρακρατήθηκε το συνολικό ποσό 48.637.601,30 ευρώ από τους ΟΤΑ α’ βαθμού, ως δήθεν οφειλόμενο τέλος ταφής για το α’ εξάμηνο του 2023.
– Με τη δεύτερη προσβαλλόμενη απόφαση επιχορηγήθηκε ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) με συνολικό ποσό 129.141.872,00 ευρώ για την εξόφληση του δήθεν οφειλόμενου ποσού των ΟΤΑ α΄ βαθμού για το τέλος ταφής του έτους 2022 και για το τέλος ταφής α΄ εξαμήνου έτους 2023. Η επιχορήγηση του ΕΟΑΝ προκύπτει εξ ολοκλήρου από παρακρατήσεις, σε βάρος των δήμων της χώρας, από τους οφειλόμενους σε αυτούς ΚΑΠ.
– Με την τρίτη προσβαλλόμενη απόφαση παρακρατήθηκε εκ νέου σε βάρος των δήμων της χώρας συνολικό ποσό 6.708.689,21 ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι το τέλος ταφής απορριμμάτων επιβάλλεται στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) και στους δήμους ή τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν τις αρμοδιότητες των ΦοΔΣΑ. Το τέλος ταφής υπολογίζεται κλιμακωτά, αυξανόμενο ανά έτος αρχής γενομένης από το έτος 2022, και συγκεκριμένα ορίζεται σε 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων που οδηγείται σε ταφή από 1/1/2022 και
- αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ ανά τόνο έως το 2025.
- Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε 45 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και
- αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ ανά τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
Μόνο για το 2024 υπολογίζεται ότι οι δήμοι και κατά συνέπεια οι δημότες τους δεδομένου ότι το κόστος θα μετακυλιστεί εξολοκλήρου στα δημοτικά τέλη, θα επιβαρυνθούν με το ποσό των 240 εκ. ευρώ για την αναδρομική καταβολή του τέλους ταφής των απορριμμάτων των ετών 2022, 2023 και του πρώτου εξαμήνου του 2024.
Το ζήτημα έχει προκαλέσει τις σφοδρές αντιδράσεις των δημάρχων εδώ και αρκετό καιρό και κυρίως μετά την αιφνιδιαστική ψήφιση τροπολογίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την αναδρομική πληρωμή του τέλους ταφής για τα έτη 2022, 2023 και το πρώτο εξάμηνο του 2024 από το υπουργείο Εσωτερικών, αλλά με παρακράτηση του ποσού αυτού από τους ΚΑΠ που θα κατευθύνονταν στους δήμους.
Οι αιρετοί έχουν χαρακτηρίσει το τέλος ταφής «κεφαλικό φόρο» υπογραμμίζοντας ότι ακόμα και ο τρόπος καθορισμού του τέλους στα 20 ευρώ ανά τόνο είναι εντελώς αυθαίρετος και δεν έχει στηριχθεί σε καμία μελέτη. Σημειώνουν μάλιστα ότι οι δημότες κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν με τεράστια ποσά εξαιτίας της αποτυχίας της Πολιτείας στην ανάπτυξη δομών εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων και μείωσης του όγκου των απορριμμάτων. Είναι άλλωστε αποκαλυπτικό της κατάστασης το γεγονός ότι η χώρα μας εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω από την ευρωπαϊκή βάση στο κρίσιμο ζήτημα των αστικών αποβλήτων και της ανακύκλωσης, καθώς παρά τις εξαγγελίες, εξακολουθεί να οδηγεί σε ταφή σχεδόν το 80% των σκουπιδιών που παράγει.
Οι προβαλλόμενοι νομικοί λόγοι ακύρωσης του τέλους ταφής απορριμμάτων
Οι λόγοι ακύρωσης του τέλους ταφής απορριμμάτων που επικαλούνται η ΚΕΔΕ και οι 164 δήμοι στηρίζονται στην πλημμελή μεταφορά στην εσωτερική έννομη τάξη της Οδηγίας Πλαίσιο 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα απόβλητα, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Στην προσφυγή επισημαίνεται ότι οι δήμοι και οι ΦοΔΣΑ δεν έχουν την αρμοδιότητα ούτε τους απαιτούμενους πόρους για την κατασκευή μονάδων εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων, το δε Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει αναπτύξει μέχρι στιγμής την κατάλληλη τεχνολογική επάρκεια, ώστε να μειωθεί ο όγκος των αποβλήτων που διατίθεται μέσω υγειονομικής ταφής.
«Το άρθρο 38 του ν. 4819/2021 έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της ισότητας, του κράτους δικαίου και της αναλογικότητας (άρθρα 4 παρ. 1 και 25 του Συντάγματος), επιβάλλει το τέλος ταφής ως διοικητική κύρωση στους δήμους χωρίς υπαιτιότητα αυτών.
Η θέσπιση του τέλους ταφής, όπως επιχειρείται με το άρθρο 38 του ν. 4819/2021, αντίκειται ευθέως και προδήλως στη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 εδ. δ’ του Συντάγματος) αλλά και στο άρθρο 102 του Συντάγματος περί οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των δήμων».
Κυρίζογλου: Να αρθεί ένα άδικο και αντισυνταγματικό μέτρο σε βάρος των δήμων και των δημοτών
«Συνεπείς στις Αυτοδιοικητικές μας θέσεις ΚΕΔΕ και 164 δήμοι καταθέσαμε σήμερα στο ΣτΕ αίτηση ακύρωσης της επιβολής του τέλους ταφής των απορριμμάτων προκειμένου να αρθεί ένα άδικο και αντισυνταγματικό μέτρο σε βάρος των δήμων και των δημοτών μας», ανέφερε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου.
Ο ίδιος επεσήμανε ότι πρόκειται για ένα άδικο μέτρο, το οποίο επιχειρεί «να καλύψει τις ευθύνες του κεντρικού κράτους και την αποτυχία του να λύσει το διαχρονικό και διακυβερνητικό πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων» μεταθέτοντάς τες στους δήμους και επιβαρύνοντας τους προϋπολογισμούς τους μόνο για το 2024 με το ποσό των 240 εκ. ευρώ.
«Παράλληλα εξωθεί τους δήμους, οι οποίοι θα βρεθούν με προϋπολογισμούς στο κόκκινο, να μετακυλήσουν το κόστος του τέλους ταφής στους δημότες, χωρίς να γνωρίζουν αν και πότε θα τους επιστραφούν ανταποδοτικές υπηρεσίες. Δεν είναι δυνατόν να καλούνται οι δήμοι και οι δημότες να πληρώσουν την έλλειψη των απαραίτητων υποδομών για τη φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση των απορριμμάτων. Διότι το κράτος έχει την ευθύνη για την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων. Δεν αντέχουν οι πολίτες αύξηση στα δημοτικά τέλη, η οποία προκύπτει από το τέλος ταφής.
Το μέτρο είναι επίσης αντισυνταγματικό, διότι αντίκειται στη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, αλλά και στο άρθρο 102 του Συντάγματος περί διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων», κατέληξε.
