o πρόβλημα της υπογεννητικότητας «μαστίζει» όχι μόνο την Ελλάδα αλλά ολόκληρη την Ευρώπη καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2050 η γηραιά ήπειρος θα είναι ένα απέραντο γηροκομείο. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ οι γεννήσεις για το 2022 παρουσίασαν μείωση κατά 10,3% σε σχέση με το 2021, από 85.346 γεννήσεις το 2021 σε 76.541 γεννήσεις.
Η υπογεννητικότητα βάζει σε κίνδυνο την αγορά εργασίας καθώς και τα συστήματα πρόνοιας και κοινωνικής ασφάλισης. Ειδικότερα η μείωση των γεννήσεων θα επιφέρει και μείωση στα έσοδα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης με αποτέλεσμα είτε να απαιτείται επιπρόσθετη κρατική χρηματοδότηση, είτε θα πρέπει να μειωθούν οι μελλοντικές συνταξιοδοτικές παροχές.
Οι απώλειες των εσόδων για το ασφαλιστικό σύστημα εκτιμάται από μελέτες ότι θα είναι της τάξης των 50 δισ. ευρώ σε βάθος 50 ετών (2020 – 2070).
H κυβέρνηση τοποθετεί το δημογραφικό στα πρωταρχικά θέματα της ατζέντας της υλοποιώντας μέτρα μέσω του υπουργείου εργασίας και του υπουργείου κοινωνικής συνοχής και οικογένειας Μάλιστα εντός του 2024 πρόκειται να εκπονηθεί ένα αναλυτικό και στοχευμένο Εθνικό Σχέδιο για το δημογραφικό, με την ενεργή συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών και των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Το πλέγμα των μέτρων
Τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα αφορούν στη στεγαστική πολιτική, στην οικονομική ενίσχυση, στη δημιουργία δομών αλλά και στην εξισορρόπηση σταδιοδρομίας και οικογένειας.
Στεγαστική πολιτική: Ουσιαστική στήριξη για τη δημιουργία μιας νέας οικογένειας έδωσε το ιδιαίτερα επιτυχημένο πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ», ενώ η ΔΥΠΑ συνεχίζει να υλοποιεί προγράμματα όπως το «Κάλυψη» και το «ανακαινίζω – νοικιάζω».
Επίδομα γέννησης: Μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου, το επίδομα γέννησης αυξήθηκε στις 2.000 ευρώ 2.400 για ένα παιδί και ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών η αύξηση φτάνει τα 1.500 ευρώ έως και το ποσό των 3.500 ευρώ.
Αναλυτικά:
- 2.400 ευρώ για οικογένειες που αποκτούν το πρώτο τους παιδί: αύξηση 400 ευρώ
- 2.700 ευρώ για οικογένειες που αποκτούν το δεύτερο παιδί – αύξηση 700 ευρώ
- 3.000 ευρώ για οικογένειες που αποκτούν το τρίτο παιδί – αύξηση 1.000 ευρώ
- 3.500 ευρώ για οικογένειες που αποκτούν το τέταρτο παιδί και πάνω – αύξηση 1500 ευρώ
Η 1η δόση χορηγείται τον επόμενο μήνα από τη γέννηση του παιδιού, εφόσον η αίτηση υποβληθεί και εγκριθεί μέσα στον μήνα της γέννησης του παιδιού.
Η 2η δόση μετά από 5 μήνες από το μήνα της γέννηση του παιδιού.
Οι 58.912 γυναίκες που γέννησαν εντός του 2023 και έχουν λάβει ήδη το πλήρες ποσό του επιδόματος ή θα τους καταβληθεί η δεύτερη δόση τώρα τον Απρίλιο, θα λάβουν για τα αναδρομικά το πόσο των 36.247.500 ευρώ. Το επιπλέον ποσό που προκύπτει μετά την αύξηση του επιδόματος γέννησης καταβάλλεται στις δικαιούχους χωρίς αυτοί να υποβάλλουν νέα αίτηση ή προβούν σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια.
Επίδομα μητρότητας: Η χορήγηση του επιδόματος μητρότητας επεκτάθηκε και στις μη μισθωτές μητέρες (ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες ) και αγρότισσες που θα λαμβάνουν για εννέα μήνες τον κατώτατο μισθό (830 ευρώ), δηλαδή συνολικά 7.470 ευρώ με στόχο την ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας αλλά και την ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Μάλιστα, προβλέπεται και αναδρομική ισχύ, καθώς την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας δικαιούνται και όσες μητέρες απέκτησαν παιδί έως και 14 εβδομάδες, πριν από τη λήξη του 2023 και, ειδικότερα, από τις 24 Σεπτεμβρίου 2023 και μετά.
Ειδικά, για την περίπτωση της υιοθεσίας, η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την επομένη της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης της υιοθεσίας, ανεξάρτητα από το εάν η δικαιούχος έλαβε επίδομα λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ.
Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης
Επίδομα παιδιού :Αύξηση του επιδόματος παιδιού για τους δημοσίους υπαλλήλους από 01/01/2024. Συγκεκριμένα: το επίδομα για ένα παιδί πάει από τα 50 στα 70€. Για δύο παιδιά από τα 70 στα 120€. Για τρία παιδιά, επίδομα 170€. Και για 4 παιδιά από τα 170 στα 220€.
Φορολογικές ελαφρύνσεις
- Αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000€ για οικογένειες με παιδιά από τον Ιανουάριο του 2024 που δίνει «ανάσα» σε 1,34 εκατ. φορολογούμενους.
- Ορισμένα από τα βρεφικά και παιδικά είδη έχουν μεταφερθεί και διατηρούνται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ (από 24% στο 13%). Παράλληλα, θεσπίσαμε πλαφόν περιθωρίου κέρδους στο βρεφικό γάλα.
Αδεια μητρότητας :Αύξηση της άδειας μητρότητας στις ελεύθερες επαγγελματίες και στις αγρότισσες μητέρες από τους έξι στους εννέα μήνες, όπου και θα λαμβάνουν επίδομα μητρότητας ίσο με τον κατώτατο μισθό. Επίσης προβλέφθηκε η μεταβίβαση της άδειας στον πατέρα εξισορροπώντας μια ισόποση διάθεση να προσφέρουν και οι δυο γονείς στο παιδί.
Βρεφονηπιακοί σταθμοί : Καλύφθηκαν όλες οι αιτήσεις για voucher σε βρεφονηπιακούς σταθμούς (56.815). Στην περίοδο 2023-24, έλαβαν voucher 7.045 περισσότερα παιδιά για να εγγραφούν σε ΚΔΑΠ τυπικής ανάπτυξης και 1.305 περισσότερα παιδιά / ΑμεΑ για να εγγραφούν σε ΚΔΑΠΑμεΑ
Επιπλέον, δίνεται ανάσα στις οικογένειες, που έχουν παιδιά σε δημοτικά σχολεία με τα σχολικά γεύματα. Το πρόγραμμα επεκτάθηκε σε επιπλέον 20 δήμους φτάνοντας τους 153 και διαθέτουμε ποσό 344.998.674,00 € για να εξασφαλιστεί καθημερινά η παροχή των σχολικών γευμάτων σε 231.062 μαθητές από 217.267 που στήριζε μέχρι πρότινος το πρόγραμμα.
Με χρηματοδότηση 70 εκ. € από το ταμείο Ανάπτυξης δημιουργούνται 20.000 νέες θέσεις σε κέντρα παιδικής φροντίδας ενώ δημιουργούνται 150 κέντρα δημιουργικής απασχόλησης (ΚΔΑΠ) – κέντρα STEM για παιδιά ηλικίας 12-15 ετών.
