Kαζάνι έτοιμο να σκάσει θυμίζουν οι αποθήκες μικροδεμάτων προς εκτελωνισμό, από Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία, στα τελωνεία του Αεροδρομίου Αθηνών και της υπόλοιπης χώρας. Λόγω Brexit οι παραδόσεις αγορών από Amazon, ebay Αγγλίας ή άλλα δημοφιλή sites πωλήσεων που επιλέγουν οι Ελληνες καταναλωτές για αγορές (Marks & Spencer, SportsDirect, Wiggle, Net-a-Porter, Zavvi κ.λπ.) έχουν κολλήσει στις αποθήκες με πάνω από μία εβδομάδα καθυστέρηση. Και όπως λένε άνθρωποι του τελωνειακού χώρου, το πρόβλημα διογκώνεται καθώς περνούν οι μέρες, αφού περισσότερα δέματα μαζεύονται στις αποθήκες παρά φεύγουν προς τους παραλήπτες.
Οσο καθυστερούν οι παραδόσεις, οι παραλήπτες που έχουν προπληρώσει για τα προϊόντα που αγόρασαν ανησυχούν γιατί δεν λαμβάνουν ειδοποίηση από τις εταιρείες μεταφορών.
Στην πραγματικότητα, όταν θα λάβουν νέα, πολλοί θα μάθουν ότι χρεώνονται ακόμα περισσότερο (π.χ. 10 ευρώ σε αρκετές περιπτώσεις) για κάθε μέρα καθυστέρησης που τα δέματα συνωστίζονται στις αποθήκες προς εκτελωνισμό. Εκτοξεύεται έτσι στα ύψη το κόστος που θα κληθούν να πληρώσουν πολλοί για να τα παραλάβουν.
Παραγγελίες που αναμένονταν να φτάσουν μόλις σε λίγες εργάσιμες ημέρες, μετράνε ήδη πλέον μισό μήνα και ο χρόνος αυτός αυξάνεται. Σε κάποιες περιπτώσεις, πελάτες ακυρώνουν από μόνοι τους τις παραγγελίες, όταν διαπιστώνουν ότι αγορές αξίας π.χ. 400 ευρώ για ρούχα χρεώνονται με άλλα 200 (+50%) για να περάσουν το τελωνείο της χώρας μας.
Αιτία του κακού είναι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Τελωνειακή Ενωση από 1/1/2021. Πολλοί είχαν μείνει με την εντύπωση ότι δεν θα άλλαζε τίποτα μετά τη συμφωνία μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ε.Ε., επιτρέποντας το ελεύθερο εμπόριο χωρίς δασμούς.
Κι όμως, τα δέματα με τις αγορές δεν περνάνε πια ελεύθερα από το τελωνείο. Αντιθέτως, σταματάνε για να επιβληθούν χρεώσεις και φόροι που προβλέπονται για εισαγωγές από τρίτες χώρες, όπως η Ελβετία, αλλά όχι δασμοί, όπως αν έρχονταν από ΗΠΑ ή Κίνα.
Ετσι, εμπορεύματα που έφυγαν από το Ηνωμένο Βασίλειο μετά τις 31 Δεκεμβρίου του 2020 (βάσει συνοδευτικών εγγράφων) θα σταματούν μέχρι νεωτέρας στα ελληνικά τελωνεία για να ελεγχθούν, να κοστολογηθούν και να φορολογηθούν.
Για παράδειγμα, προ Brexit, για αγορά DVD αξίας 33,62 ευρώ ένα κατάστημα του Ηνωμένου Βασιλείου έδινε χρόνο παράδοσης 7-10 μέρες για Ελλάδα και κόστος αποστολής 5,9 ευρώ (απλό ταχυδρομείο) ή 15,43 ευρώ (συστημένο). Τώρα αφαιρεί τον βρετανικό ΦΠΑ (γιατί θα επιβληθεί ο ελληνικός) και ενημερώνει ότι απαιτούνται 2-3 εβδομάδες. Ισχύουν ίδιες χρεώσεις αποστολής, αλλά χρεώνονται έξτρα έξοδα εκτελωνισμού 5,30 ευρώ για απλό ταχυδρομείο ή 6,38 ευρώ για συστημένο και εγγύηση παράδοσης.
Εκτελωνιστές και τελωνειακοί μιλούν για μεγάλο πρόβλημα τις δύο πρώτες εβδομάδες του χρόνου, αλλά φοβούνται ότι θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις, καθώς σε λίγο τα δέματα δεν θα χωράνε στις αποθήκες.
Αντί να προωθούνται αμέσως, χωρίς διατυπώσεις για διανομή όπως πριν, έχουν φρακάρει περιμένοντας να εκδοθούν διασαφήσεις, να εκτιμηθεί η αξία τους και να αναγνωριστεί η δασμολογική κλάση όπου ανήκουν, για να επιβληθούν φόροι στην εισαγωγή τους.
Προνοώντας για το τι θα συμβεί, το υπουργείο Οικονομικών είχε δώσει εντολή από πέρυσι τον Ιανουάριο να συγκροτηθεί ένα ειδικό σώμα 500 τελωνειακών υπαλλήλων, που θα προωθεί τις διαδικασίες. Στην πράξη, εκατοντάδες τελωνειακοί αλλά και εφοριακοί έχουν μετακινηθεί από άλλες νευραλγικές υπηρεσίες, για να «κυνηγάνε» δέματα αμφιβόλου αξίας και ενδιαφέροντος.
Το Ελληνικό Δημόσιο, πάντως, αποκομίζει κέρδη από την εξέλιξη αυτή, γιατί εισπράττει έσοδα από ΦΠΑ (6%, 13% ή 24%) που μέχρι προ ολίγου τα καρπώνονταν οι βρετανικές φορολογικές αρχές.
«Τυχεροί και άτυχοι»
Ανάλογα με την εταιρεία μεταφορών, μπορεί κάποια μικροδέματα ευτελούς αξίας να ξεγλιστρούν με καθυστέρηση μεν, αλλά χωρίς ούτε ένα ευρώ χρεώσεων για «έξοδα παράστασης» κ.λπ. Μέχρι 22 ευρώ (αξία αγοράς και μεταφορικά μαζί) το δέμα μπορεί να μη σταματήσει λόγω τελωνειακής ατέλειας.
Τα πράγματα περιπλέκονται όταν η αξία κινείται γύρω στα 20-25 ευρώ και πάνω. Τότε, προκειμένου να ξεκολλήσουν μετά από μέρες και εβδομάδες από τις αποθήκες ρούχα, παπούτσια, βιβλία, DVD, αξεσουάρ και άλλα προϊόντα, πολλοί παραλήπτες καλούνται τελικά να πληρώσουν 3 ή και 10 ευρώ μόνο για τα έξοδα διαχείρισης ή ΦΠΑ.
Αυτοί θεωρούνται… τυχεροί! Γιατί, αν το πακέτο εκτιμηθεί στο τελωνείο ότι ξεπερνά αισθητά τα 22 ευρώ ως αξία αγοράς και μεταφοράς, τότε χρεώνονται και εργατικά, έξοδα πρακτόρευσης, εκτελωνισμού ή και αποθήκευσης για κάθε μέρα που περνάει μετά τις πρώτες τρεις που φυλάσσεται χωρίς να το παραλαμβάνει ο εισαγωγέας/αγοραστής του. Αυτό μπορεί να μεταφράζεται και σε 10 ευρώ επιπλέον κάθε μέρα, μόνο για τα φύλακτρα. Το επιπλέον κόστος μπορεί να ξεπερνά έτσι κατά πολύ τα 25 ή 60 ή και τα 80 ευρώ ακόμη, υπερπολλαπλάσιο δηλαδή από την αξία του προϊόντος. Και για μεγαλύτερης αξίας αντικείμενα, οι χρεώσεις και διατυπώσεις αυξάνονται αναλόγως.
Κάθε εταιρεία μεταφορών χρεώνει με δικό της τιμοκατάλογο για τα δέματα που παραλαμβάνει και προωθεί. Οι χρεώσεις ξεκινούν από 20 ευρώ το λιγότερο για χαμηλές αξίες κάτω από 150 ευρώ, ενώ πολύ συχνά φτάνουν περίπου τα 60 ευρώ.
Αλλά η σχετική εκτίμηση και ο υπολογισμός των χρεώσεων μόνο απλή υπόθεση δεν είναι. Για παράδειγμα, σε άλλη δασμολογική κλάση κατατάσσεται ένα δερμάτινο ζευγάρι παπούτσια, σε άλλη αν είναι πάνινο, σε άλλη αν έχει πλαστικό κ.λπ. Αν ο παραλήπτης θεωρήσει ότι αδικείται, θα πρέπει να αμφισβητήσει και να αντικρούσει τις εκτιμήσεις και χρεώσεις για το δέμα του. Κάποιοι καταφεύγουν και σε εκτελωνιστή από την ελεύθερη αγορά (στην Τελωνειακή Πύλη της ΑΑΔΕ, ICISnet, δημοσιεύεται κατάλογος εν ενεργεία εκτελωνιστών) που υποβάλλει ειδική δήλωση διασάφησης για λογαριασμό τους προκειμένου να γλιτώσουν χρόνο και χρήμα – με το σχετικό τίμημα πάντα.
Για τους λόγους αυτούς, από 1ης Ιανουαρίου κάποια διαδικτυακά καταστήματα του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν αρχίσει εκπτωτικές προσφορές, ενώ άλλα σταμάτησαν να αποστέλλουν προϊόντα σε Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αν δέχονται τις παραγγελίες για συνολικό κόστος παραγγελίας και μεταφοράς κάτω από 25 στερλίνες, κάποια καταστήματα αφαιρούν από μόνα τους τον βρετανικό ΦΠΑ (VAT), που συνήθως ανέρχεται σε 20%, για να επιβληθεί τελικά ο ελληνικός (24% συνήθως). Τότε το πακέτο έχει πιθανότητες να αποφύγει τις χρεώσεις – όχι όμως και τις καθυστερήσεις.
Για μεγαλύτερες αξίες, μπορεί κάποιος να ζητήσει από τον πωλητή να ασφαλίσει το προϊόν για τις χρεώσεις του ελληνικού τελωνείου. Ουσιαστικά προπληρώνει την εταιρεία για να καλύψει τις όποιες χρεώσεις, ώστε να μην ανησυχεί για το τελικό ύψος τους. Αν πάλι το κόστος του τελωνείου αποδειχθεί χαμηλότερο, κάποιες εταιρείες όπως η Amazon επιστρέφουν τη διαφορά στον πελάτη.
Παραδείγματα
■ Μέχρι πριν από έναν μήνα, κάποιος που είχε παραγγείλει τραμπολίνο 70 κιλών δεν πλήρωνε τίποτε για τελωνείο. Τώρα τα πάντα μπαίνουν στο ζύγι και όλα εξαρτώνται από το δασμολόγιο που προβλέπει διαφορετικές χρεώσεις για χιλιάδες κωδικούς και περιπτώσεις αγορών και αγαθών. Με βάση τη δασμολογική κλάση και την αξία CIF, θα υπολογιστεί η χρέωση.
■ Για κινητό 400 ευρώ από Αγγλία, η επιβάρυνση φτάνει στα 125 ή 150 ευρώ. Ακόμα κι αν ο αγοραστής ισχυριστεί ή επικαλεστεί έγγραφα ότι αγόρασε ένα προϊόν σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή για τα δεδομένα της αγοράς (με έκπτωση π.χ. 90%), μπορεί αυτό να μη σταθεί αρκετό για να τιμολογηθεί το αγαθό σε όσο χαμηλή τιμή το αγόρασε ο παραλήπτης του δέματος.
Και άλλοι παράγοντες παίζουν επίσης τον ρόλο τους.
■ Τα βιβλία μπορεί και να απαλλάσσονται από τελωνειακή επιβάρυνση, ακόμα και αν έρχονται από Αμερική, συνήθως με απλό ταχυδρομείο.
■ Ενα ακαδημαϊκό σύγγραμμα, για παράδειγμα, όπως αναφέρεται και σε fora όπου καταναλωτές ανταλλάσσουν πληροφορίες και εμπειρίες προ Brexit, έφτασε στην Ελλάδα με express shipping από το Amazon Καναδά σε 5 μέρες, αντί για απλό ταχυδρομείο που ενημέρωνε για άφιξη σε 1,5 μήνα. Για βιβλίο αξίας 100 ευρώ, όμως, στον εκτελωνισμό χρεώθηκαν άλλα τόσα! Και με τα σημερινά δεδομένα, από Βρετανία και όποια χώρα σταματούν τα προϊόντα στα τελωνεία, κανείς δεν ξέρει πόσο θα αργούσε η αποστολή.
Τους επόμενους μήνες τα πράγματα μπορεί να αποδειχθούν δυσκολότερα, καθώς το Brexit περνάει σε επόμενο στάδιο μετάβασης. Εως τότε, οι πιο ψαγμένοι καταναλωτές προσπαθούν να κινηθούν σε αξίες από 22 ή 45 και έως 150 ευρώ το πολύ, υπολογίζοντας ότι σε αυτά τα όρια μπορεί να υποστούν μόνο τον ελληνικό ΦΠΑ 24%, αλλά όχι και πρόσθετους δασμούς.
Κάποιοι μηχανεύονται επίσης να παραγγείλουν π.χ. παπούτσια (από sportsshoes.com κ.λπ.) αλλά να σπάσουν την παραγγελία σε δύο κομμάτια, για να βγει κάτω από 150 ευρώ. Ετσι μπορεί να γλιτώσουν 2,5% των δασμών, αλλά καλούνται να πληρώσουν δύο φορές το τέλος εκτελωνισμού (τουλάχιστον 15-20 ευρώ), διπλάσια ταχυδρομικά κ.λπ.
Λόγω της κατάστασης, υποψήφιοι αγοραστές ξεσκονίζουν τα γερμανικά ή τα γαλλικά τους, για να αγοράσουν από Amazon Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας ή και Ισπανίας.
Και πάλι όμως, καραδοκούν εκπλήξεις:
■ Για ποδηλατικό τσαντάκι αξίας 40 ευρώ ήρθε και ραβασάκι προς 117 ευρώ (όλα τα έξοδα μαζί). Παρόλο που ο παραλήπτης το παράγγειλε από Γερμανία, του εστάλη από αποθήκη Αγγλίας, λόγω διαθεσιμότητας.
■ Για τροχούς ποδηλάτου από Αγγλία, εστάλη email στον αγοραστή με το οποίο τον ενημερώνουν πως κάθε έξτρα κόστος λόγω Brexit, θα το αναλάβουν οι ίδιοι.
Εκτός από τα παραδοσιακά καταστήματα της Βρετανίας, και μεγάλες κινεζικές αλυσίδες είχαν εγκαταστήσει στο Ηνωμένο Βασίλειο αποθήκες, για να μεταπωλούν στην Ευρώπη οικονομικότερα και σε ανταγωνιστικές τιμές. Πλέον, όμως, οι αγορές από τις αποθήκες αυτές δεν πλεονεκτούν και αναζητούνται ήδη άλλοι δρόμοι.
Λόγω του Brexit, μάλιστα, συζητείται και αν η Ελλάδα θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο πύλης εισόδου με αποθήκες για κινεζικά εμπορεύματα.
