Μπροστά στο φάσμα της ακυβερνησίας η Ισπανία: Τα σενάρια και οι «άβολες» συμμαχίες
29 Απριλίου 2019
Μπορεί οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ να αναδείχθηκαν χθες Κυριακή νικητές των πρόωρων βουλευτικών εκλογών στην Ισπανία, ωστόσο δεν εξασφάλισαν την πλειοψηφία των εδρών σε ένα κοινοβούλιο, όπου η πολιτική ισχύς φαντάζει κατακερματισμένη.
Με καταμετρημένο το 99,98% των ψήφων καταμετρημένο, το κυβερνών κόμμα συγκεντρώνει 28,68% των ψήφων και εξασφαλίζει 123 από τις 350 έδρες της Βουλής, σύμφωνα με την εφημερίδα El País.
Ωστόσο, η νίκη του κόμματος του Σάντσεθ φαίνεται πώς δεν είναι αρκετή για να τερματιστεί η αβεβαιότητα στην ισπανική πολιτική σκηνή.
Σάντσεθ: Νικήσαμε την εξαπάτηση
«Αποδείξαμε στον κόσμο ότι μπορούμε να νικήσουμε την αντίδραση και την εξαπάτηση», δήλωσε ο Πέδρο Σάντσεθ ευχαριστώντας -όπως είπε- «από καρδιάς» τα 7,4 εκατομμύρια ψηφοφόρων που έφεραν το Σοσιαλιστικό Κόμμα στην πρώτη θέση.
Ο Σάντσεθ, δήλωσε ότι οι μόνοι όροι που θα θέσει για να σχηματιστεί κυβέρνηση συμμαχίας είναι η τήρηση του Συντάγματος της χώρας και η προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης.
«Το μέλλον κέρδισε και το παρελθόν ηττήθηκε», ανέφερε.
Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι δεν θα υπάρξουν αποκλεισμοί άλλων κομμάτων από τις συνομιλίες για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης. Ωστόσο, υποστηρικτές του τον προέτρεψαν να μη συμμαχήσει με τους Πολίτες (Ciudadanos).
Ο Σάντσεθ επέμεινε πως σκοπεύει να σχηματίσει φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση, ενώ τα σενάρια της επόμενης ημέρας δίνουν και παίρνουν, με τον πρωθυπουργό της χώρας να αναγκαστεί σε -μάλλον- «άβολες» συμμαχίες.
Αναλυτικότερα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα εξασφαλίζοντας 123 έδρες από 85 στις προηγούμενες εκλογές του 2016, κατήγαγε καθαρή νίκη, την πρώτη του από το 2008. «Το πετύχαμε: το PSOE έχει κερδίσει τις εκλογές, νίκησε το μέλλον και το παρελθόν ήττήθηκε» τόνισε ο σοσιαλιστής ηγέτης που διαθέτει πλέον 123 βουλευτές – σχεδόν 40 περισσότερους σε σύγκριση με το 2016.
Όμως ο επικεφαλής της απερχόμενης κυβέρνησης Πέδρο Σάντσεθ, που κατέλαβε την εξουσία προς κατάπληξη πολλών τον Ιούνιο, χάρη στην πρόταση μομφής εναντίον του συντηρητικού προκατόχου του Μαριάνο Ραχόι, απέχει ακόμα πολύ από την πλειοψηφία των 176 εδρών.
Καλείται συνεπώς να αρχίσει εντατικές διαπραγματεύσεις για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των εδρών. Αν και μπορεί να υπολογίζει στη ριζοσπαστική αριστερά, το Podemos, θα πρέπει επίσης να εξασφαλίσει την υποστήριξη διαφόρων περιφερειακών κομμάτων, όπως το PNV (Βάσκοι εθνικιστές, 6 έδρες).
«Κλειδί» οι Καταλανοί
Το μείζον ερώτημα είναι ποιος θα είναι ο ρόλος των καταλανών αυτονομιστών οι οποίοι, όπως το Ποδέμος και το PNV, συνέβαλαν ο Σάντσεθ να ανέλθει στην εξουσία, υπερψηφίζοντας την πρόταση μομφής εναντίον του Ραχόι.
Τα κόμματα αυτά κέρδισαν έδαφος και θα καταλάβουν 22 έδρες (15 η Ρεπουμπλικανική Αριστερά της Καταλονίας [ERC], πιο μετριοπαθής, 7 η παράταξη «Μαζί για την Καταλονία» του πρώην προέδρου της επαρχίας Κάρλος Πουτζντεμόν).
Η στήριξή τους είναι απαραίτητη στον Σάντσεθ για να φθάσει το όριο των 176 εδρών στο κοινοβούλιο, αλλά ο πρωθυπουργός ενδέχεται να προτιμήσει να μη ζητήσει την ένταξή τους στην κυβερνητική συμμαχία, αλλά να σχηματίσει κυβέρνηση με κοινοβουλευτική μειοψηφία, που θα βασίζεται στην αποχή των Καταλανών.
Καταποντίστηκε το Λαϊκό Κόμμα (66 έδρες)
Δέκα μήνες μετά την αποπομπή του Ραχόι, που υπέστη βαρύ πλήγμα από την καταδίκη του PP στη δίκη για ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς, το συντηρητικό κόμμα υπέστη μια από τις χειρότερες εκλογικές του ήττες με τον νεαρό Πάμπλο Κασάδο (38 ετών) στα ηνία.
Η υπόθεση εργασίας που βασιζόταν στην εξασφάλιση πλειοψηφίας από τα PP – Ciudadanos – Vox δεν έγινε πραγματικότητα, αν και θεωρείτο πιθανή κατά τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών
– Ciudadanos – Vox δεν έγινε πραγματικότητα, αν και θεωρείτο πιθανή κατά τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών
Ο Κασάδο, που έκανε στροφή στη δεξιά, είδε μεγάλο μέρος της εκλογικής βάσης του PP να διαρρέει στους Πολίτες και στο Βοξ.
«Η κατάρρευση του Λαϊκού Κόμματος είναι η είδηση στο αντίθετο πολιτικό μπλοκ, της Δεξιάς. Έχασε 71 βουλευτές και διαθέτει πλέον 66 έδρες από τις 137 που είχε το 2016. Είναι το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του κόμματος και αυτό δείχνει ένα άγνωστο μέλλον» εκτιμά η El Pais.
Το Λαϊκό κόμμα βυθίστηκε με τις επιλογές τού νέου ηγέτη του, του Πάμπλο Κασάδο, να το στρέψει προς τα ακροδεξιά για να αναχαιτίσει την επιρροή του ακροδεξιού Vox. Το Λαϊκό Κόμμα κέρδισε μόνο στη Μελίγια, έμεινε χωρίς εκπροσώπηση στη Χώρα των Βάσκων και έπεσε στην τρίτη θέση σε σημαντικές περιοχές όπως η Ανδαλουσία, η Μαδρίτη και η Αραγονία. Και αυτό λιγότερο από ένα μήνα από τις αυτόνομες, τοπικές και ευρωπαϊκές εκλογές, σημειώνει η El Pais.
Οι φιλελεύθεροι Ciudadanos
Το φιλελεύθερο κόμμα του Άλμπερτ Ριβέρα, με 57 έδρες που τάσσεται ρητά εναντίον των αποσχιστικών τάσεων, ουδέποτε είχε τόσους βουλευτές (32 το 2016) μετά την δυναμική είσοδό του στο κοινοβούλιο, που σήμανε το τέλος του δικομματισμού όπως τον γνώριζε η Ισπανία.
Το να σχηματιστεί κυβέρνηση των Σοσιαλιστών και των Πολιτών είναι μια πιθανότητα, τουλάχιστον μαθηματικά. Τα δύο κόμματα το είχαν αποπειραθεί, χωρίς επιτυχία, το 2016, όταν πρωθυπουργός θα γινόταν στη θεωρία ο Σάντσεθ.
Μολονότι ο επικεφαλής της κυβέρνησης αρνείται να αποκλείσει ξεκάθαρα αυτή την υπόθεση εργασίας -παρότι εναντιώνονται σε αυτό το σενάριο οι υποστηρικτές του- ο Ριβέρα καθ’ όλη την προεκλογική εκστρατεία απαιτούσε να «εκδιωχθεί» ο Σάντσεθ από την εξουσία διότι «συνθηκολόγησε με τους αυτονομιστές».
Ο Ριβέρα δεν δίστασε να συμμαχήσει με το Λαϊκό Κόμμα (PP, δεξιά) και με το Vox (άκρα δεξιά) στην προσπάθειά του να αποσπάσει από τους Σοσιαλιστές οχυρά τους. Πολλοί πάντως αναμένουν ότι θα υπάρξει τουλάχιστον μια μερίδα των Ciudadanos που θα ταχθεί υπέρ της συμμαχίας με το PSOE.
«Η στρατηγική του Σάντσεθ να ενσπείρει τον φόβο της Ακροδεξιάς λειτούργησε και το PSOE κατάφερε να ανακαταλάβει 1.980.000 ψηφοφόρους που τον είχαν εγκαταλείψει μεταξύ 2015 και 2016. Με καταμετρημένο το 99,93% των ψήφων, κάπου 7.474.000 Ισπανοί έδειξαν ότι εμπιστεύονται τους Σοσιαλιστές» γράφει η ABC, τονίζοντας ότι θεωρείται μάλλον αδύνατη μια συμφωνία με τους Πολίτες.
Πιθανή η συνεργασία με τους Podemos (42 έδρες)
Αφού συνέβαλε να μπει τέλος στον δικομματισμό το 2015 μαζί με τους Πολίτες, το κόμμα της ισπανικής ριζοσπαστικής αριστεράς, που μαστίζεται από εσωτερικές διαιρέσεις, έχασε σημαντικό μέρος της δύναμης του (67 έδρες το 2016).
Αλλά το κόμμα που αποτελεί τον πολιτικό κληρονόμο του κινήματος των Αγανακτισμένων αναμένεται να εξαργυρώσει την υποστήριξή του στον Πέδρο Σάντσεθ συμμετέχοντας για πρώτη φορά στην κυβέρνηση.
Ο Σάντσεθ θα σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση της χώρας, αλλά χρειάζεται να συνεργαστεί με τους Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας που διαθέτουν 42 έδρες και το Καταλανικό PNV για να εξασφαλίσει τις 176 έδρες που εγγυώνται την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. Στο Φεράθ -την έδρα του κόμματος, όπου η κυκλοφορία είχε διακοπεί ως τις πρώτες πρωινές ώρες από τους χιλιάδες οπαδούς των Σοσιαλιστών- το σύνθημα που δονούσε την ατμόσφαιρα ήταν «Όχι συνεργασία με τον Ριβιέρα», όπως έγραψε η El Pais,
«Η άνοδος των Σοσιαλιστών κατέστη δυνατή μόνο λόγω της αιμορραγίας που υπέστη ο μοβ σχηματισμός των Podemos. Η μεταφορά ψηφοφόρων μεταξύ των δύο κομμάτων είναι ακόμα ζωντανή, αν και αυτή τη φορά δούλεψε αντίστροφα απ΄ ό,τι το 2015 και το 2016. Έτσι, οι Podemos έχασαν 29 έδρες και απώλεσαν την τρίτη θέση στη Βουλή από τους Πολίτες.
Ο γενικός γραμματέας του κόμματος, Πάμπλο Ιγκλέσιας, είχε υποσχεθεί να ανοίξει διάλογο για μια ανανέωση της ηγεσίας εάν το κόμμα συγκέντρωνε λιγότερο από το 15% των ψήφων. Έμεινε στο 14,31%, αλλά το θεώρησε “αρκετό”». Παρά την υποχώρησή τους, οι Podemos θα έχουν πιθανώς την ικανότητα να θέσουν όρους στην ημερήσια διάταξη της επόμενης σοσιαλιστικής κυβέρνησης, ακριβώς τον στόχο που είχε ο αρχηγός τους για τις εκλογές αυτές» γράφει η ABC.
Για πρώτη φορά στη Βουλή η ακροδεξιά μετά το τέλος του Φράνκο
Το υπερεθνικιστικό, ακροδεξιό κόμμα κάνει την είσοδό του στην ισπανική εθνική αντιπροσωπεία, αφού συγκέντρωσε το 10,26% των ψήφων, από 0,2% το 2016 και καταλαμβάνει 24 έδρες. Η Ισπανία μέχρι χθες ήταν μια από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες όπου η άκρα δεξιά ήταν απούσα από το πολιτικό τοπίο.
Κέρδισε ψήφους χάρη στην άκρως τοξική ρητορική του έναντι των καταλανών αυτονομιστών, αλλά δεν έκανε την έκπληξη όπως ήλπιζε μετατρεπόμενο στον διαμορφωτή των πολιτικών ισορροπιών σε μια κυβέρνηση δεξιάς – κεντροδεξιάς – άκρας δεξιάς. Παρ’ όλ’ αυτά, ο δεύτερος τη τάξει στο Βοξ Χαβιέρ Ορτέγα Σμιθ διεμήνυσε στην κεντροαριστερά και στην αριστερά ότι «το πάρτι τέλειωσε».
Οι 24 έδρες τού ακροδεξιού Vox είναι από μόνες ένα σημαντικό αποτέλεσμα, αν και ο ηγέτης του, Σαντιάγο Αμπασκάλ, είχε καλλιεργήσει πολύ υψηλότερες προσδοκίες, οι οποίες έφταναν ακόμη και στη διαμόρφωση της νέας κυβέρνησης. Με 2,6 εκατομμύρια ψήφους, το ακροδεξιό Vox καθίσταται η πέμπτη πολιτική δύναμη στη νέα Βουλή.
Η παρουσία του Vox στη νέα Βουλή συμπίπτει με την αύξηση των αυτονομιστικών κομμάτων στη Χώρα των Βάσκων και την Καταλονία. Από τις 46 έδρες , οι 22 είναι πλέον στα χέρια των αυτονομιστών. Από τους 18 βουλευτές στη Χώρα των Βάσκων, οι δέκα είναι πλέον εθνικιστές.
