Ομιλία στο πλαίσιο της εσπερίδας με θέμα «Οι φυσικές καταστροφές στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Πρόληψη, Αντιμετώπιση, Εθελοντισμός», που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, 21 Ιανουαρίου 2023 στη Νέα Ιωνία Βόλου, παρέθεσε ο Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, Αρμόδιος για Θέματα Κρατικής Αρωγής και Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές, κ. Χρήστος Τριαντόπουλος. Στην εσπερίδα, όπου σημειώθηκε μεγάλη συμμετοχή συγκεντρώνοντας πλήθος κόσμου στο Πολιτιστικό Κέντρο Νέας Ιωνίας του Δήμου Βόλου, συμμετείχαν επίσης ως ομιλητές ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Χρήστος Στυλιανίδης, η Διευθύντρια Ερευνών της ΔιαΝΕΟσις, κ. Φαίη Μακαντάση, ο κ. Άρης Ψιλοβίκος, Καθηγητής του Τμήματος Γεωπονίας Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και ο Αρχιμ. Βαρνάβας Σαράτσης, Υπεύθυνος του Τομέα Νεότητος και Πολιτισμού και Εθελοντής του Πυροσβεστικού Σώματος Ελλάδος.
Κατά την ομιλία του, ο Υφυπουργός κ. Χρήστος Τριαντόπουλος αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στους αυξημένους κινδύνους φυσικών καταστροφών που έρχονται ως αποτέλεσμα και της κλιματικής κρίσης, ενώ εστίασε στη στρατηγική και τη δράση της κυβέρνησης στα πεδία της προσαρμογής στην κλιματική κρίση και της διαχείρισης φυσικών καταστροφών, με έμφαση τόσο στο σκέλος και τη σημασία της πρόληψης όσο και στο σκέλος της στήριξης και της αποκατάστασης των περιοχών που έχουν πληγεί. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε σε όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα στη Μαγνησία, στο πεδίο της αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές, αλλά και στο πεδίο της πρόληψης.
Ακολουθούν σημεία της ομιλίας του Υφυπουργού στον Πρωθυπουργό: «Οι φυσικές καταστροφές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν αυξηθεί τόσο σε συχνότητα, όσο και σε ένταση, ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης, ενός παγκοσμίου φαινομένου που έχει αλλάξει τα δεδομένα. Σε αυτό το σκηνικό, η Ελλάδα είναι, δυστυχώς, ιδιαίτερα ευάλωτη, ως τμήμα της Μεσογείου, μίας περιοχής που αποτελεί ένα πραγματικό hotspot της κλιματικής κρίσης. Τα δεδομένα του κλίματος έχουν αλλάξει στην περιοχή μας. Η θερμοκρασία στη Μεσόγειο σημειώνει μεγαλύτερη άνοδο έναντι του μέσου όρου, οι περίοδοι ξηρασίας και καύσωνα έχουν αυξηθεί, ενώ αλλάζει και το μοτίβο των βροχοπτώσεων, οι οποίες γίνονται πιο σφοδρές, πιο ραγδαίες. Στη Μαγνησία, αυτό το έχουμε βιώσει πρόσφατα με τον μεσογειακό κυκλώνα ‘Ιανό’, με κακοκαιρίες όπως η ‘Αθηνά’ και ο ‘Διομήδης’, αλλά και την πλημμύρα που έπληξε τον Βόλο τον περασμένο Αύγουστο. Και φυσικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η πατρίδα μας βρίσκεται σε μία σεισμογενή περιοχή.
Μπροστά στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί και τις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης, η Κυβέρνηση, ακολουθώντας τις οδηγίες του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει αναπτύξει και εφαρμόζει μία ολοκληρωμένη στρατηγική που στηρίζεται σε τρεις συν έναν (3+1) πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας αφορά στη διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης, «πράσινης», ανάπτυξης, με σημαντικές πολιτικές και πρωτοποριακές εθνικές πρωτοβουλίες, για το μετριασμό των δυνάμεων που οδήγησαν, αλλά και ανατροφοδοτούν, την κλιματική κρίση. Ο δεύτερος πυλώνας εστιάζει στην πρόληψη, στην αντιμετώπιση και στην ανθεκτικότητα έναντι των φυσικών καταστροφών, με σημαντικό έργο να επιτελείται από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, σε συνεργασία και συντονισμό με όλα τα εμπλεκόμενα Υπουργεία, φορείς και δομές. Έργο με αποτελέσματα, για την αντιπυρική προστασία, την αντιπλημμυρική θωράκιση, που περιλαμβάνει νέες διαδικασίες και εργαλεία πρόληψης και πρόβλεψης. Ο τρίτος πυλώνας είναι επικεντρωμένος στην επόμενη ημέρα μετά την εκδήλωση μίας φυσικής καταστροφής, στη στήριξη και την αποκατάσταση των περιοχών και των κοινωνιών που έχουν πληγεί. Πρόκειται για το πλαίσιο της κρατικής αρωγής, όπως έχει καθιερωθεί, το οποίο διαμορφώσαμε με μία σειρά σημαντικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, ακολουθώντας μία νέα φιλοσοφία, σύμφωνα και με την κατεύθυνση του Πρωθυπουργού, του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ένα πλαίσιο που εστιάζει αφενός, στη γρήγορη και δίκαιη στήριξη όσων έχουν πληγεί, επιχειρήσεις, νοικοκυριά και αγρότες. Και αφετέρου, στη γρηγορότερη αποκατάσταση των ζημιών σε δίκτυα και υποδομές, δίνοντας έμφαση στην ανθεκτικότητα. Δηλαδή, τα έργα όχι απλά να διορθώνουν τις ζημιές, αλλά και να ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα της κλιματικής κρίσης, να αντέχουν στα νέα κλιματικά δεδομένα. Αλλά και να διορθωθούν παθογένειες του παρελθόντος.
Μαζί με αυτούς τους τρεις πυλώνες, η στρατηγική περιλαμβάνει και έναν πρόσθετο, τον «συν ένα». Είναι ο πυλώνας που αφορά ορισμένες περιπτώσεις και δη τις περιοχές εκείνες που έχουν πληγεί σημαντικά από φυσικές καταστροφές. Εδώ έχουμε την κατάρτιση σχεδίων ανασυγκρότησης και ανάπτυξης των περιοχών αυτών, από ειδικούς, με την εμπλοκή των τοπικών παραγόντων, των Περιφερειών, των Δήμων, των παραγωγικών φορέων, των ενεργών πολιτών. Σχέδια, όπως αυτά στη Βόρεια Εύβοια, στην Αρχαία Ολυμπία, στην Καρδίτσα και αλλού, τα οποία στόχο έχουν να διαμορφώσουν συνθήκες ευημερίας για όλες και όλους και, κυρίως, για τις επόμενες γενιές.
Αυτή η αλλαγή φιλοσοφίας αποτυπώνεται, ασφαλώς, και στα στοιχεία, τα οποία και αξίζει να δούμε. Την περίοδο 2015-2018, η δημοσιονομική επίπτωση για τη διαχείριση των επιπτώσεων από φυσικές καταστροφές και ακραία καιρικά φαινόμενα ανήλθε στο 1,4 δισ. ευρώ. Την περίοδο 2019-2022 το ποσό αυτό εκτοξεύτηκε στα 3,4 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, οι πόροι για τη διαχείριση των φυσικών καταστροφών υπερδιπλασιάστηκαν κατά τη θητεία της τρέχουσας Κυβέρνησης. Άλλαξαν οι συνθήκες, ναι. Άλλαξε, όμως, και η φιλοσοφία του κράτους. Έχουμε νέα φιλοσοφία από την Κυβέρνηση.
Αυτή η νέα προσέγγιση αποτυπώνεται και στους πόρους που έχουν διατεθεί στη Μαγνησία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών. Και αυτό διότι η περιοχή μας αρκετά συχνά πιέζεται από τα νέα δεδομένα που έχει διαμορφώσει η κλιματική κρίση. Κατά το τελευταίο εξάμηνο, από τους οκτώ δήμους της Μαγνησίας, οι πέντε βρέθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οι υπόλοιποι την προηγούμενη περίοδο. Την τελευταία, λοιπόν, τετραετία η Κυβέρνηση απάντησε σε αυτές τις ανάγκες με έκτακτη χρηματοδότηση και αποζημιώσεις προς τη Μαγνησία.
Ειδικότερα, χρηματοδοτήθηκαν έργα περίπου 29 εκατ. ευρώ της Περιφέρειας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για την αποκατάσταση και τη βελτίωση υποδομών, αλλά και για την προστασία από αντίστοιχα φαινόμενα. Χρηματοδοτήθηκαν έργα περίπου 15 εκατ. ευρώ των Δήμων της Μαγνησίας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για την αντιμετώπιση ζημιών, αλλά και για υποδομές καλύτερες από πριν. Χορηγήθηκαν αποζημιώσεις προς επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις που ξεπερνούν τα 2 εκατ. ευρώ για ζημιές από φυσικές καταστροφές. Χορηγήθηκαν από τον ΕΛΓΑ αποζημιώσεις προς αγρότες -συμπεριλαμβανομένων των ΚΟΕ- που πλησιάζουν τα 23 εκατ. ευρώ. Εάν, λοιπόν, αυτά τα αθροίσουμε -και λαμβάνοντας υπόψη και τα σχήματα που είναι σε εξέλιξη- προκύπτει ότι οι πόροι για τη Μαγνησία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, φτάνουν και ξεπερνούν τα 70 εκατ. ευρώ.
Σε αυτό το σημείο, όμως, θα πρέπει να αναδείξουμε και τη μεγάλη σημασία του δεύτερου πυλώνα της στρατηγικής της Κυβέρνησης. Τον πυλώνα της πρόληψης. Πρόκειται για ένα πεδίο που η Κυβέρνηση έχει προβεί σε καίριες θεσμικές παρεμβάσεις και αφιερώνει σημαντικούς πόρους, προκειμένου να επιτευχθεί ένας υψηλός βαθμός ετοιμότητας. Συνηθίζω να λέω ότι η απάντηση στη διαχείριση των φυσικών καταστροφών είναι η ‘πρόληψη, πρόληψη, πρόληψη’. Με πρωταρχικό φυσικά στόχο την προστασία της ανθρώπινης ζωής και την αποτροπή κάθε είδους απωλειών. Γιατί πρέπει να παρεμβαίνουμε εκ των προτέρων, ώστε να ελαχιστοποιούμε την έκταση της ζημιάς. Αλλά και γιατί, και με οικονομικούς όρους, η έμφαση στην πρόληψη αποτρέπει και τη μεγάλη δημοσιονομική επίπτωση μίας φυσικής καταστροφής. Πρόκειται για δημοσιονομικούς πόρους που, φυσικά, δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως το μέγεθος της ζημιάς και που είναι, κυρίως, εθνικοί πόροι. Δυστυχώς, οι πόροι από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ελάχιστοι – αν και ως Κυβέρνηση προσπαθούμε να το αλλάξουμε αυτό.
Παράλληλα, λοιπόν, με το έργο της αποκατάστασης, είναι κρίσιμης σημασίας να εστιάσουμε και στο έργο της πρόληψης. Εδώ, σημαντικός είναι ο ρόλος που έχει αναλάβει το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Το Υπουργείο τρέχει πλέον εμβληματικά έργα, όπως το πρόγραμμα «Αιγίς», ένα πρόγραμμα προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ, που με την υλοποίησή του θα αλλάξει τα δεδομένα στη διαχείριση φυσικών καταστροφών. Ένα άλλο πρόγραμμα είναι το Πρόγραμμα Προληπτικών Καθαρισμών Δασών Antinero.
Ταυτόχρονα, στη σειρά των πρωτοποριακών έργων που υλοποιεί το Υπουργείο ανήκει και το πιλοτικό πρόγραμμα αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής θωράκισης νησιών, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Προς το παρόν, δύο είναι τα νησιά που έχουν ενταχθεί σε αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα. Η Σκόπελος είναι το ένα από αυτά. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, μάλιστα, επισκεφτήκαμε το νησί μαζί με τον Υπουργό, κ. Στυλιανίδη, στο πλαίσιο δρομολόγησης αυτού του ολιστικού προγράμματος. Είναι ένα πρόγραμμα καινοτόμο που προχωρά σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, αλλά και τον Δήμο και που θα φροντίσουμε να έχει συνέχεια και σε άλλες περιοχές της Μαγνησίας.
Είναι γεγονός πως βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις και κρίσεις, τις οποίες καλούμαστε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά και στις οποίες πρέπει να προσαρμοστούμε. Και το κάνουμε, θέτοντας νέους στόχους και προτεραιότητες, αναπτύσσοντας νέες πολιτικές και εργαλεία, υλοποιώντας πολιτικές για τον πολίτη και το περιβάλλον.
Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, η κοινή δράση, η συμμετοχή, η συνεργασία όλων είναι παράγοντες καθοριστικοί. Θεωρώ πως ένα από τα σημαντικά κεκτημένα που έχουμε πετύχει όλη την τελευταία περίοδο, που διαχειριζόμαστε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, είναι η συνεργασία. Η συνεργασία όλων, της Κυβέρνησης, της Περιφέρειας, των Δήμων, των παραγωγικών φορέων, των ενεργών πολιτών και των εθελοντών. Συνεργασία με αποτέλεσμα προς ένα κοινό όφελος. Κοινό πρόβλημα, κοινή δράση, κοινό όφελος. Και πάνω στις ίδιες βάσεις, σκοπεύουμε να συνεχίσουμε και κατά τη δεύτερη τετραετία της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη».
