Φρένο – αν και με μεγάλη καθυστέρηση – στις αυθαίρετες και μονομερείς αλλαγές των σταθερών τιμολογίων εκ μέρους των παρόχων ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες πολλαπλασιάζουν τις χρεώσεις των καταναλωτών που είχαν επιλέξει σταθερή τιμολόγηση φοβούμενοι το ρίσκο της έκθεσης στις τιμές της αγοράς, αναμένεται να βάλει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).
Η Αρχή θα παρέμβει στο θέμα που προέκυψε με τις μονομερείς αλλαγές εις βάρος των καταναλωτών με ανακοίνωσή της, η οποία θα βγει εντός της ημέρας μετά από έγκριση της ολομέλειας.
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα και με δημοσίευμα της «Καθημερινής», οι προμηθευτές εδώ και μήνες αναθεωρούν μονομερώς τις συμβάσεις πελατών τους που επέλεξαν σταθερά τιμολόγια και τα οποία η ενεργειακή κρίση με τις υψηλές χονδρεμπορικές τιμές κατέστησε ζημιογόνα.
Η αλλαγή γίνεται συχνά αυθαίρετα και στη βάση του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο οποίος επιτρέπει μεν αυτήν την πρακτική, αλλά υπό τις προυποθέσεις της ενημέρωσης του πελάτη. Στο ζήτημα αυτό όμως υπάρχει ένα «παράθυρο», το οποίο πρακτικά αφήνει ακάλυπτους τους τελικούς καταναλωτές, στους οποίους ουσιαστικά μετακυλίεται όλο το κόστος της ενεργειακής έκρηξης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το άρθρο 17.5 σημειώνεται ότι «ο προμηθευτής διατηρεί το δικαίωμα να προβεί σε τροποποίηση των όρων της παρούσης για σπουδαίο λόγο, όπως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, μεταβολή της κείμενης νομοθεσίας και αλλαγή των όρων λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού».
Με το επιχείρημα αυτό οι προμηθευτές αξιολογούν ως «σπουδαίο λόγο» την αύξηση του χονδρεμπορικού κόστους ενέργειας και προβαίνουν μονομερώς σε αλλαγή των σταθερών τιμολογίων.
Το εμπόδιο της προϋπόθεσης για ενημέρωση του πελάτη ξεπερνιέται συχνά με την αναφορά στα …ψιλά γράμματα του λογαριασμού, την οποία πολλοί δε βλέπουν ή δεν αντιλαμβάνονται θεωρώντας ότι δεν υφίσταται αυτο το ενδεχόμενο στα σταθερά τιμολόγια.
Σύμφωνα με τον Κώδικα ο καταναλωτής πρέπει να ενημερωθεί εγγράφως 60 ημερολογιακές ημέρες πριν την εφαρμογή της τροποποίησης, με ειδοποίηση σε χωριστό έντυπο που θα συνοδεύει τον λογαριασμό ρεύματος ή σε ειδικό πεδίο εντός του λογαριασμού κατανάλωσης ή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Κατ΄ εξαίρεση δίνεται και η δυνατότητα ενημέρωσης για την τροποποίηση της χρέωσης προμήθειας με τον πρώτο λογαριασμό κατανάλωσης που ακολουθεί την τροποποίηση. Αυτό σημαίνει ότι ο καταναλωτής θα ενημερωθεί για την αλλαγή ταυτόχρονα με τη λήψη του πρώτου «φουσκωμένου» λογαριασμού.
Από το 2019 κάνει συστάσεις στους προμηθευτές ο Συνήγορος του Καταναλωτή
Ωστόσο, όπως επισημαίνει στο «ethnos.gr» ο Συνήγορος του Καταναλωτη, Λευτέρης Ζαγορίτης, αυτό δεν είναι ένα θέμα που προέκυψε τώρα: «Από το 2019 στέλνουμε συστάσεις στους προμηθευτές με κοινοποίηση τόσο στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας όσο και στη ΡΑΕ. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο τον Φεβρουάριο του 2020 υπήρξε η απόφαση 409, η οποία όμως όπως φαίνεται δεν τηρείται, ενώ έως τώρα δεν έχει επιβληθεί και κανένα πρόστιμο από την ΡΑΕ. Το πρόβλημα εξακολουθεί να διογκώνεται όπως καταδεικνύει και το γεγονός ότι εμείς εξακολουθούμε να αποστέλλουμε περί τις 300 – 400 συστάσεις ετησίως».
Σύμφωνα με την απόφαση 409 της ΡΑΕ, ορίζεται η υποχρέωση για την παροχή τουλάχιστον ενός σταθερού τιμολογίου ανά κατηγορία πελατών, προκειμένου για την προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών, «οι οποίοι ανήκουν στην κατηγορία των Μικρών Πελατών και δεν επιθυμούν την ανάληψη κινδύνου», όπως αναφέρεται.
Η ύπαρξη ενός σταθερού τιμολογίου εξασφαλίζει την προστασία των καταναλωτών που δεν επιθυμούν ή δεν έχουν την απαραίτητη εξοικείωση ώστε να αναγνωρίζουν και να αξιολογούν το ρίσκο της έκθεσής τους στον κίνδυνο τιμών της αγοράς, που τους μετακυλίεται από τον Προμηθευτή τους. Το σταθερό κατά τα ανωτέρω τιμολόγιο – όπως σημειώνεται – διαμορφώνεται ελεύθερα από τον Προμηθευτή, με βάση τις αρχές της κοστοστρέφειας, της διαφάνειας, της απλότητας, της ίσης μεταχείρισης και της προστασίας των δικαιωμάτων όλων των καταναλωτών. Ξεκάθαρα μάλιστα αναφέρεται ότι: «Για τους λόγους αυτούς, συστήνεται να διαθέτει κάθε Προμηθευτής, για κάθε κατηγορία Μικρών Πελατών του στη Χαμηλή Τάση (οικιακοί και μικρές επιχειρήσεις, βάσει των ορισμών της Οδηγίας), ένα σταθερό τιμολόγιο, απαλλαγμένο από ρήτρες αναπροσαρμογής των χρεώσεων (π.χ. Ρήτρα Οριακής Τιμής Συστήματος, Ρήτρα CO2 ). Η ελάχιστη διάρκεια ισχύος του εν λόγω τιμολογίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη των έξι (6) μηνών από τη σύναψη της σύμβασης προμήθειας».
Και εδώ, πάντως, όπως προκύπτει παραμένει ένα παράθυρο δυνατότητας τροποποιήσεων, βάσει των οριζομένων στον Κώδικα.
Εκατοντάδες οι καταγγελίες κάθε μήνα
Βροχή καταγγελιών για αυξημένες χρεώσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας δέχεται κάθε μήνα τόσο η ΡΑΕ όσο και ο Συνήγορος του Καταναλωτή και οι οργανώσεις προστασίας των καταναλωτών.
«Το 80% των καταγγελιών που λαμβάνουμε αφορά εδώ και μήνες αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος» σημειώνει η υπεύθυνη της οργάνωσης ΕΚΠΟΙΖΩ, Παναγιώτα Καλαποθαράκου. Και συνεχίζει: «Πλέον δεχόμαστε περισσότερες από πεντακόσιες καταγγελίες το μήνα με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να ανταποκριθούμε σε όλες».
Το ζήτημα των αυθαίρετων μεταβολων στα συμβόλαια είναι κάτι που ήδη διερευνά το νομικό τμημα της ΕΚΠΟΙΖΩ, η οποία έχει μια ξεκάθαρη θέση: «Θεωρούμε αυθαιρετη και παράνομη τηη συγκεκριμένη ενέργεια ορισμένων εναλλακτικών προμηθευτών. Η μονομερής τροποποίηση δεν επιτρέπεται από τη νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή. Και ακόμα και αν αυτή αναφέρεται στον Κώδικα ως δυνατότητα εκτιμούμε ότι ατή είναι αυθαίρετη, παράνομη και καταχρηστική εφόσον γίνει εντός του συμβατικού χρόνου, για τον οποίο ο καταναλωτής έχει υπογράψει σταθερό τιμολόγιο», λέει η κυρία Καλαποθαράκου.
Σύμφωνα με την ίδια, η αδυναμία να ανταποκριθεί ο κόσμος στους αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος συνεχώς μεγαλώνει, ενώ παράλληλα οι αναπροσαρμογές γίνονται με έναν εντελώς αδιαφανή τρόπο: «Στη διαβούλευση με την ΡΑΕ πριν από περίπου ένα χρόνο συζητήσαμε το ενδεχόμενο να μπουν όρια από κάθε προμηθευτή στην αναπροσαρμογή. Ωστόσο τίποτα δεν πέρασε σε κανονιστική πράξη ώστε να δεσμευτούν και να υποχρεωθούν οι προμηθευτες να θέτουν εύλογα και συγκεκριμένα κριτήρια στην αναπροσαρμογή, στην οποία θα προχωρήσουν. Αυτό είναι κα΄τι που οι καναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν, είναι κάτι αντίστοιχο με την εκ των προτέρων ενημέρωσή τους για τα κυμαινόμενα επιτόκια στις τράπεζες. Δεν προχωρούν οι έλεγχοι από τη ΡΑΕ ή το υπουργείο Ανάπτυξης για παράνομες και αθέμιτες πρακτικές και αυτό προκαλεί στρεβλώσεις στην αγορά. Πρακτικά δε λειτουργεί ο ανταγωνισμός, οι αγορές είναι <καρτελοποιημένες>», καταλήγει η κυρία Καλαποθαράκου.
ΔΕΗ: Καμία αλλαγή όρων για τους πελάτες που κλείδωσαν σταθερά συμβόλαια
Δεν υφίσταται καμμία αλλαγή των όρων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για τους πελάτες της ΔΕΗ (υπολογίζονται σε 500.000) που «κλείδωσαν» σταθερά τιμολόγια», επισημαίνει σε ανακοίνωσή της η επιχείρηση.
Τα σταθερά συμβόλαια της ΔΕΗ myHome Enter, myHome Enter+ και myHome Online έχουν ορισμένη διάρκεια και τιμή, η οποία παραμένει σταθερή μέχρι τη λήξη της σύμβασης, σημειώνεται.
«Τα συμβόλαια αυτά δεν υπόκεινται σε καμία ρήτρα και η ΔΕΗ δεν έχει προβεί σε καμία αλλαγή όρων της σύμβασης σταθερού συμβολαίου πριν από τη λήξη της για τους περισσότερους από 500.000 πελάτες της, που έχουν επιλέξει προϊόντα σταθερού τιμολογίου», καταλήγει η ανακοίνωση.
