Γράφει ο Τάσος Γ. Καπουρνιώτης, Αρχιτέκτονας
Με ανάμικτα συναισθήματα είδα στα διαδικτυακά μου εισερχόμενα (Ταχυδρομείο e-mail) επιστολή με θεματικές δηκτικές απόψεις επί συγκεκριμένου επίκαιρου γεγονότος.
Γεγονότος που απασχολεί αυτές τις μέρες την πόλη και συγκεκριμένα την διαμάχη του Δήμου Βόλου με την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, αφορμή το έργο ανάπλασης στην περιοχή του Αναύρου και την προγραμματισμένη επικάλυψη των γραμμών του Μουτζούρη.
Ήταν μια επιστολή προερχόμενη από τον ΣΑΜ (Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Μαγνησίας) που ενημέρωνε τα Μέλη του για τις αρνητικές σχετικά με το έργο απόψεις του.
Γεγονός που αν εξαιρέσεις συνδικαλιστικές ενημερώσεις κάνει την εμφάνισή του ΣΠΑΝΙΑ.
Πάντα η ΑΠΟΥΣΙΑ των Αρχιτεκτόνων από τα περιβαλλοντικά αλλά και γενικά δρώμενα της πόλης ήταν χαρακτηριστική, συναγωνιζόμενη εκείνης του Πανεπιστημίου.
Η πόλη αυτή υπάρχει και επιβιώνει και το οφείλει στην προκλητικά ευνοημένη περιβαλλοντική θέση της, απλόχερα προκλητικά δοσμένη από την Φύση.
Στην εποχή λοιπόν που η Αρχιτεκτονική, παγκόσμια με την βοήθεια διάφορων επενδυτικών παραγόντων δημιουργεί εντυπωσιακές σύγχρονες περιβαλλοντικές αλλαγές, εμείς στην πόλη αυτή ενδιαφερόμαστε για την διατήρηση σκουριασμένων μες στην εγκατάλειψη γραμμών του φημισμένου δημιουργήματος της εποχής του πατέρα Ντε Κίρικο.
Γραμμές που για χρόνια υπήρχαν στην εγκατάλειψη γεγονός που οι υπεύθυνοι του ΟΣΕ το αγνοούσαν ή το είχαν καταχωνιασμένο…..
Προσωπικά γράφω την άποψή μου, του Αρχιτέκτονα και μην βιαστείτε να με εντάξετε στους υποστηρικτές του Δημάρχου, μπορεί να είμαι αλλά εκεί που πρέπει και όταν έχω άποψη την υποστηρίζω.
Στην συνέχεια θα εκφράσω τις απόψεις μου προβάλλοντας απτά παραδείγματα.
Στην πόλη αυτή δεν είναι μόνο οι γραμμές του Μουτζούρη σε παρακμή, πιο κάτω θα γίνω κατανοητός.
Θα ξεκινήσω με ότι αφορά κάποια δείγματα του παρελθόντος….
Α. Εγκαταστάσεις του πάλαι ποτέ ΟΣΕ …
Κατά την άποψή μου μια περιβαλλοντική πληγή που όμως η σύγχρονη αξιοποίηση θα μπορούσε να είναι μια Νέα Πολιτιστική δημιουργία.
Ήδη στα κεντρικά Γραφεία του ΟΣΕ υπάρχει εμπεριστατωμένη μελέτη –πρόταση αξιοποίησής τους, κοινοποιημένη και σε πολλούς από τους παράγοντες της πόλης.
Σχετικά όμως δεν άκουσα κάποια επέμβαση του ΣΑΜ.
Β. Κτιριακές εγκαταστάσεις Βιομηχανίας Γκλαβάνη
Ένα πανέμορφο δείγμα Βιομηχανικής Αρχιτεκτονικής της εποχής παραγωγικής λειτουργίας του, έχοντας αποτελέσει σαν χώρος, πηγή δημιουργίας πρωτοπόρων κατασκευών μεταλλικών μηχανημάτων και παρόλα αυτά εξακολουθεί να παραμένει στην αδιάφορη φθίνουσα εγκατάλειψη.
Δεν ξέρω αν μου διαφεύγει αλλά και εδώ λείπουν οι Αρχιτεκτονικές αντιδράσεις.
Γ. Κτίριο που στεγάζεται το φημισμένο Ιστορικό Λύκειο Ελληνίδων Βόλου.
Ένα δείγμα Αρχιτεκτονικής, συνονθύλευμα όμως ιδιοκτησιών και χρήσεων και παρόλα αυτά κανένας δεν φροντίζει για την ενοποίηση και ολοκληρωτική του ανάδειξη.
Μήπως κάπου εκεί έπρεπε να ακουστεί και η γνώμη των Αρχιτεκτόνων,
Γνωρίζουν το πρόβλημα;.
Δ. Παλιά διάσπαρτα εγκαταλελειμμένα κτίρια στολίδια κάποτε της πόλης, που ίσως (σίγουρα) η άποψη των Αρχιτεκτόνων θα ήταν αναγκαία για την διατήρηση και αξιοποίησή τους.
Παράλληλα όμως με τα παλιά ΥΠΑΡΧΟΥΝ και σύγχρονα παραδείγματα.
Α. Υποτίθεται πως υπάρχει (αναφέρεται στην επέμβαση του ΣΑΜ) το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, παρόλα αυτά ο οποιοσδήποτε ιδιοκτήτης μπορεί να κατασκευάσει ανεξέλεγκτα ο,τιδήποτε.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εξωτερική αισθητική ανάπλαση- επέμβαση των όψεων του κτιρίου που στεγάζεται γνωστή Κλινική,σε ένα από τα κεντρικότερα και ταυτόχρονα Ιστορικά σημεία (πλατεία Ελευθερίας) της πόλης.
Οι απλοί πολίτες αντιδρούν, οι Αρχιτέκτονες;
Β. Θα μπορούσα να αναφέρω και πολλά άλλα όπως το βανδαλισμένο κτίριο του Ματσάγγου, που οι Αρχιτέκτονες θα μπορούσαν να αντιδράσουν απαλλαγμένοι από πολιτικά κίνητρα, παρόλα αυτά ΤΙΠΟΤΑ.
Γ. Στο ίδιο πνεύμα ΔΕΝ άκουσα να αντιδρούν στην ρύπανση των Πανεπιστημιακών κτιρίων (ακαλαίσθητα γκράφιτι και αφισοκολλήσεις) αλλά και άλλων ιδιοκτησιών.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΑΝΕ όμως στην αισθητική κάλυψη ενός περιβαλλοντικού εκτρώματος τόσο ενοχλητικού για τους περίοικους και γνωρίζοντες χρηστικές λεπτομέρειες .
Για χρόνια ο χώρος αυτός παρέμενε στην εγκατάλειψη όπως όλες οι αχρησιμοποίητες παλιές γραμμές τραίνων.
Κάθε φορά οι διερχόμενοι από την περιοχή ύπαρξής τους (γραμμές), φρόντιζαν να τις αποφεύγουν, όντας επικίνδυνες σαν σταθερές μεταλλικές προεξοχές αποτελώντας ταυτόχρονα εστίες μόλυνσης (απορρίμματα, ακαθαρσίες – περιττώματα ζώων, κλπ., κλπ.).
Δεν είναι ο ρόλος μου να υποστηρίξω την επέμβαση, μπορώ όμως απροκάλυπτα να αντιδράσω στην άποψη του ΣΑΜ η οποία στην προκειμένη περίπτωση δεν με καλύπτει, όπως και πολλούς άλλους ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ.
Δεν καλύπτει την περίπτωση, δεν υπάρχει καμιά σχέση σύγκρισης, είναι ατυχές το παράδειγμα που αναφέρεται στο σιδηροδρομικό δίκτυο του Τραμ της Αθήνας.
Έχω ζήσει και έχω δει παραδείγματα πόλεων του Εξωτερικού, η εξέλιξη δεν καταστρέφει την Ιστορία, αρκεί με τις σύγχρονες δυνατότητες αυτή να γίνεται ΓΝΩΣΤΗ.
Η συγκεκριμένη Ιστορική διαδρομή δεν προβάλλεται με την διατήρηση και μόνο των σκουριασμένων γραμμών, αλλά με την ενημέρωση, πράγμα που μέχρι σήμερα εκτός από μια ομάδα μυημένων στην Ιστορία του Μουτζούρη, σε κανένα δεν γίνεται.
Αντί λοιπόν της συνηθισμένης ανεύθυνης τακτικής της εμφαντικής μεγαλοστομίας θα μπορούσαν να γίνουν προτάσεις.
Για παράδειγμα υπάρχει μία, που εφαρμόζεται αλλού και είναι….
Φωτό 1
Φωτό 2
Σε τμήμα κατά μήκος των γραμμών στα πρότυπα του Μουσείου της Ακρόπολης, να τοποθετηθεί Τελάρο με άθραυστο γυαλί( φωτό 2) στο επίπεδο του δρόμου για ανάδειξη των γραμμών.
Παράλληλα σε οθόνη (φωτό 1) υψηλής φωτεινότητας εξωτερικού χώρου να υπάρχει δυνατότητα μιας παραστατικής περιγραφής του εκθέματος με όλα τα Ιστορικά δεδομένα του, αλλά και μέσω video παρακολούθηση της τότε διαχρονικής λειτουργίας του.
Η συγκεκριμένη οθόνη είναι ένα δυναμικό, πολύτιμο και καινοτόμο σύγχρονο εργαλείο άμεσης παρουσίασης πληροφοριών, διαφήμισης ή ενημέρωσης με απεριόριστες εφαρμογές.
Είναι μια παγκόσμια μέθοδος ανάδειξης αρχαιολογικών ευρημάτων και μη, προκειμένου να υπάρχει μια ιστορική πληροφόρηση του κοινού.
Είμαι σίγουρος πως άμεσα το σημείο θα γίνει πόλος έλξης κοινού, ντόπιων αλλά και επισκεπτών, που σε συνδυασμό με το χώρο του πάρκου αλλά και την γειτνίαση με το Μουσείο θα αποτελέσει σημείο αναφοράς.
Με την Επιστολή αυτή δεν έχω πρόθεση να μεμφθώ τον ΣΑΜ, απλώς έχω άποψη και την υποστηρίζω,ο Αρχιτέκτονας υπάρχει για να δημιουργεί εκτός των άλλων το ΝΕΟ αναδεικνύοντάς το μέσα από το παλιό.
Για το παλιό υπάρχουν τα Μουσεία στα οποία σημειωτέον υπηρετούν και ανήκουν οι Αρχαιολόγοι, η παρουσία και το έργο των οποίων είναι σπουδαίο γιατί συντελεί στην εύρεση, διατήρηση και μετάδοση στοιχείων πολιτισμού άλλων εποχών.
Είναι λοιπόν άκαιρο να υποστηρίζεται η διατήρηση κάτι ξεπερασμένου από την εξέλιξη, δημιουργώντας ταυτόχρονα λειτουργικό πρόβλημα στο σύγχρονο.
