Μια άκρως επικίνδυνη κλιμάκωση παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες στις διεκδικήσεις της Τουρκίας, σε ό,τι αφορά την υφαλοκρηπίδα, αφού «»
Το ζήτημα -που θυμίζει και το σχέδιο «Γαλάζια Πατρίδα»- ανέκυψε μετά από μια επιστολή που έστειλε στα Ηνωμένα Εθνη ο έμπειρος διπλωμάτης Φεριντούν Σινιρλίογλου, μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ. Από την επιστολή του Τούρκου διπλωμάτη, προκύπτει ότι η Αγκυρα διεκδικεί ανοικτά δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες, ακόμη και δυτικά του 28ου μεσημβρινού -ο οποίος διατρέχει τη Ρόδο.
Σύμφωνα με αναλυτές, με τον τρόπο αυτό η Τουρκία θέτει σε ευθεία αμφισβήτηση την επήρεια του συμπλέγματος του Καστελορίζου, αλλά και των Δωδεκανήσων και επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα σε βάρος της Ελλάδας (και της Κύπρου) λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο.
ΥΠΕΞ προς Τουρκία: Αβάσιμοι, εσφαλμένοι και αυθαίρετοι ισχυρισμοί
Το περιεχόμενο της τουρκικής επιστολής προς τον ΟΗΕ προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στους διπλωματικούς κύκλους της Ελλάδας, ενώ θέση στο ζήτημα πήρε, άμεσα, το υπουργείο Εξωτερικών.
Στην ανοικτή επιστολή του ΥΠΕΞ, με αποδέκτη την Τουρκία και τη διεθνή κοινότητα, τονίζεται ότι «η αναφορά στην εν λόγω επιστολή σε δικαιώματα της Τουρκίας δυτικά του 28ου μεσημβρινού μέχρι σημείου “οποίο καθορισθεί βάσει μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στη Μεσόγειο, με όλα τα εμπλεκόμενα κράτη” συνιστά ανοικτή παρέμβαση στο δικαίωμα της Ελλάδος να συνομολογεί συμφωνίες οριοθέτησης με τρίτα κράτη».
Ολόκληρη η επιστολή του ΥΠΕΞ:
«Οι τουρκικοί ισχυρισμοί που περιλαμβάνονται στην από 13 Νοεμβρίου επιστολή του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου στα ΗΕ για δικαιώματα της Τουρκίας σε θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι καινοφανείς και έχουν κατ’ επανάληψη απαντηθεί με επιστολές μας προς τα ΗΕ.
»Όπως έχουμε δηλώσει στις επιστολές αυτές, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη. Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μεταξύ κρατών με παρακείμενες ή έναντι ακτές (είτε ηπειρωτικές είτε νησιωτικές) θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, με βάση τις αρχές της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής.
»Οι τουρκικοί ισχυρισμοί και η αναφορά σε συγκεκριμένες συντεταγμένες είναι νομικά αβάσιμοι, εσφαλμένοι και αυθαίρετοι, στο βαθμό που παραβιάζουν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος στην περιοχή.
»Επίσης, η αναφορά στην εν λόγω επιστολή σε δικαιώματα της Τουρκίας δυτικά του 28ου μεσημβρινού μέχρι σημείου, «οποίο θα καθορισθεί βάσει μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στην Μεσόγειο, με όλα τα εμπλεκόμενα κράτη», συνιστά ανοικτή παρέμβαση στο δικαίωμα της Ελλάδος να συνομολογεί συμφωνίες οριοθέτησης με τρίτα κράτη.
»Η Ελλάδα απορρίπτει τους παράνομους τουρκικούς ισχυρισμούς και επιφυλάσσεται να απαντήσει καταλλήλως. Κατά συνέπεια, η εν λόγω επιστολή, ως αντιβαίνουσα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απορρίπτεται στο σύνολό της και δεν παράγει καμία έννομη συνέπεια ως προς τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
»Είναι καιρός η Τουρκία να αναθεωρήσει επιτέλους τη στάση της και να συμμορφωθεί με τις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, προς όφελος της σταθερότητας και της συνεργασίας στην περιοχή».
Ο ανησυχητικός ρόλος της Λιβύης και οι προκλήσεις της Τουρκίας
Ο διπλωμάτης Σινιρλίογλου είχε αναφερθεί ξανά στο ζήτημα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, σε προηγούμενη επιστολή του, τον Μάρτιο του 2019. Και σε εκείνη την επιστολή υπογραμμιζόταν ότι τα απώτατα όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας μπορούν να επεκτείνονται προς τα δυτικά, πέραν του 28ου μεσημβρινού.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Το Βήμα», η ανησυχία της Αθήνας εμφανίζεται πλέον αυξημένη διότι στο παρασκήνιο υπάρχει εντονότατη ανησυχία για πιθανές εξελίξεις στο μέτωπο των συνομιλιών της Άγκυρας με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών κατά παράβαση κάθε κανόνα Διεθνούς Δικαίου.
Σε άλλο σημείο της επιστολής της Τουρκίας αναφέρεται: «η Τουρκία επιφυλάσσεται των δικαιωμάτων της να καταθέσει περαιτέρω γεωγραφικές συντεταγμένες της τουρκικής ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας δυτικά του 28ου μεσημβρινού, οι οποίες εκτείνονται ως τα απώτατα όρια των χωρικών υδάτων νησιών με έναντι ακτές στη Μεσόγειο, δεδομένου ότι τα νησιωτικά χαρακτηριστικά σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή δεν δύνανται να επηρεάσουν ή να αποκόψουν την προβολή της τουρκικής ακτογραμμής ή της υφαλοκρηπίδας».
Κατά το ίδιο δημοσίευμα, είναι ξεκάθαρο με τη διατύπωση αυτή ότι η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει καμία άλλη ζώνη στα νησιά πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης, εξ’ ου και η απάντηση της Αθήνας ότι «τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες, όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη».
