Τον ενεργειακό της χάρτη ξεκίνησε και επανασχεδιάζει η Ελλάδα μετά τις ανατροπές που φέρνει η εισβολή τη Ρωσίας στην Ουκρανία. Η πρώτη χώρα είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης και η δεύτερη χώρα ο κύριος κόμβος για τη μεταφορά του καυσίμου στην πλειονότητα των κρατών μελών της Ε.Ε.
Οι οικονομικές κυρώσεις των Βρυξελλών και της Ουάσιγκτον στη Μόσχα, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν αντίποινα από το Κρεμλίνο τα οποία θα στοχεύσουν στις ενεργειακές ανάγκες της Ε.Ε. Η ενιαία αγορά καλύπτει κατά το 1/3 την κατανάλωση της από τη Gazprom, ενώ η τελευταία, σύμφωνα με αναλυτές και Ευρωπαίους αξιωματούχος, είχε δείξει τα δόντια… της από το καλοκαίρι όταν περιόριζε τις ροές του φυσικού αερίου προς τους πελάτες της. Οι τιμές εκτοξεύτηκαν και οι ευρωπαϊκές οικονομίες ήλθαν αντιμέτωπες με ασφυκτικές οικονομικές πιέσεις. Το Κρεμλίνο χρησιμοποιούσε τη δεσπόζουσα θέση της Gazprom στην Ευρώπη προκειμένου να πιέσει για τη μη είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Λίγες μέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν την ανάγκη αφενός αναζήτησης εναλλακτικών πηγών προμήθειας αερίου αλλά και της επιτάχυνσης της ενεργειακής στροφής προς τις ΑΠΕ και την αποθήκευση ενέργειας. Μαζί με τις οικονομικές κυρώσεις ήλθαν και οι αποχωρήσεις μεγάλων ευρωπαϊκών ενεργειακών κολοσσών όπως η Shell και η BP από ρωσικές εταιρείς αλλά και από επενδυτικά σχέδια που ανέπτυσσαν από κοινού στην Ε.Ε. και τη Ρωσία.
Αυτό ήταν και το μήνυμα που έπιασε η ευρωπαϊκή αγορά, δηλαδή του κοψίματος του ομφάλιου λώρου… με τη μεγάλη παραγωγό αερίου, τη Ρωσία και τις εταιρείες της Gazprom και Rosneft. Είχε επίσης προηγηθεί και απόφαση του Βερολίνου να αναστείλει τη λειτουργία του αγωγού Nord Stream 2.
Όλα τα σινιάλα που στέλνει η Ε.Ε. είναι η επιτάχυνση της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία, προλαμβάνοντας στη σκακιέρα που έχει στηθεί με αφορμή την εισβολή στην Ουκρανία, τη διακοπή παροχής φυσικού αερίου από τη Μόσχα. 
Τα μηνύματα Μητσοτάκη
Στις κινήσεις ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη και η Ελλάδα.
Η ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη χθες στη Βουλή, ουσιαστικά φανέρωσε τον επανασχεδιασμό της εγχώριας ενεργειακής πολιτικής αλλά και το ενδεχόμενο πρόκλησης διαταραχής στην προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου: «Θέλω να είμαι ειλικρινής με τους Έλληνες πολίτες και με την Εθνική Αντιπροσωπεία σχετικά με την ενεργειακή διάσταση της κρίσης. Δεν μπορούν να αποκλειστούν απόπειρες εκβιασμού από μέρους της Ρωσίας», είπε χαρακτηριστικά εξηγώντας ουσιαστικά την αναγκη επίσπευσης της απεξάρτησης από τη Gazprom, η οποία το 2021 κάλυπτε πάνω από το 45% της εγχώριας κατανάλωσης.
«Ενισχύουμε τη διαφοροποίηση των πηγών μας. Τον Ιανουάριο, να σας αναφέρω ενδεικτικά, η χώρα μας κάλυψε το 47% της εγχώριας ζήτησης με LNG από τη Ρεβυθούσα, 20% μέσω του αγωγού TAP. Το ρωσικό αέριο, που διαχρονικά αποτελούσε το μεγαλύτερο ποσοστό στο μείγμα του φυσικού αερίου που εισάγει η χώρα, υποχώρησε για πρώτη φορά στο 33%», σημείωσε ο πρωθυπουργός φανερώνοντας ουσιαστικά τα πρώτα δείγματα γραφής ξανά του ενεργειακού χάρτη της Ελλάδας. Κι επιπλέον αποκάλυψη: «Και η χώρα προτίθεται να προχωρήσει, με ιδιωτικά κεφάλαια, στην κατασκευή και δεύτερου σταθμού υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου, το FSRU στην Αλεξανδρούπολη».
Ο κ. Μητσοτάκης έδωσε με πιο ξεκάθαρο τρόπο την ανάγκη της επίσπεσυσης της απεξάρτησης της Ελλάδας από το ρωσικό αέριο: «Σε βάθος χρόνου, ωστόσο, η μόνη απάντηση στην ενεργειακή ασφάλεια τόσο της χώρας όσο και της Ευρώπης είναι η γρήγορη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά και από τους υδρογονάνθρακες γενικότερα. Τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά -τώρα πια είναι εμφανές- όσο και για γεωπολιτικούς λόγους πια».
Και ο πρωθυπουργός περιέγραψε και τον απώτερο στόχο: «Στόχος της κυβέρνησης είναι να καταστούμε ενεργειακά αυτόνομη και ανταγωνιστική χώρα, αξιοποιώντας πρώτα και πάνω από όλα το πλούσιο αιολικό και ηλιακό δυναμικό της χώρας μας, αλλά ταυτόχρονα να μετατραπούμε και σε κόμβο διασύνδεσης ενέργειας και μεταφοράς πράσινης ενέργειας σε όλη τη νοτιοανατολική Μεσόγειο».
Το LNG και τα FSRU
Οι επενδυτές στην ελληνική αγορά, ήδη έχουν πιάσει τις θέσεις στο νέο ενεργειακό χάρτη της Ελλάδας με την ανάπτυξη υποδομών που θα εφοδιάζουν τη χώρα αλλά και συνολικά την αγορά της Βαλκανικής με υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG, το οποίο θα φτάνει με δεξαμενόπλοια από τις ΗΠΑ, το Κατάρ, την Αλγερία, την Αίγυπτο κ.α.
Το LNG θα είναι το κύριο καύσιμο. Οι νέες επενδύσεις σε FSRU έρχονται να αντικαταστήσουν ουσιαστικά το ρωσικό αέριο στην ελληνική αγορά (2 με 2,5 δις. κυβικά μέτρα ετησίως) αλλά και να καλύψουν και τις ανάγκες των χωρών πέρα από τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας μέχρι και την Ουκρανία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις οι ανάγκες τους θα είναι αυξημένες ετησίως κατά περίπου 10 δις. κυβικά μέτρα τα επόμενα χρόνια.
Η αγορά κινείται γρήγορα προς την αντικατάσταση του ρωσικού αερίου.
Η Gastrade
Δεν είναι τυχαίο ότι λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση του πρωθυπουργού για τη δημιουργία δεύτερου FSRU στην Αλεξανδρούπολη, η ίδια εταιρεία, η Gastrade, που έχει ξεκινήσει να υλοποιεί το πρώτο project, ανακοίνωσε την κατάθεση στη ΡΑΕ της σχετικής αίτησης για αδειοδότηση κι άλλου πλωτού σταθμού αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG. Στο Θρακικό Πέλαγος δίπλα στο «Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης» θα χτιστεί… και το «ΑΣΦΑ Θράκης».
Το πρώτο FSRU θα είναι έτοιμο το 2023 και η χωρητικότητα του θα ανέρχεται σε 153.500 κ.μ. LNG. Θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Β. Μακεδονία, μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία.
Το δεύτερο υπό αδειοδότηση FSRU Θράκης θα έχει ικανότητα αποθήκευσης 170.000 κ.μ. Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) και θα μπορεί να παραδώσει έως και 22,7 εκ. κ.μ. φυσικού αερίου ημερησίως ή 5,5 δισ. κ.μ. ετησίως. Το έργο θα περιλαμβάνει επίσης ένα σύστημα χερσαίου και υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει το FSRU με τους υφιστάμενους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου στην περιοχή.
«Το έργο θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών εφοδιασμού φυσικού αερίου στην Ελλάδα και ολόκληρη την περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και θα μειώσει δραστικά οποιοδήποτε κίνδυνο διακοπής τροφοδοσίας» τονίζει η εταιρεία που έχει μετόχους την Ελμίνα Κοπελούζου, την Gaslog Cyprus Investments Ltd, τη ΔΕΠΑ Εμπορίας ΑΕ, τη Bulgartransgaz EAD και τον ΔΕΣΦΑ.
Το δεύτερο FSRU, έχοντας την εμπειρία της προετοιμασίας και υλοποίησης του πρώτου αναμένεται να είναι σε θέση να λειτουργήσει προς το 2025.
Τα δύο έργα συνολικής αποθηκευτικής ικανότητας 323.500 κ.μ. φτιάχνουν μία μεγαλύτερη Ρεβυθούσα, η οποία μπορεί να αποθηκεύει 225.000 κυβικά μέτρα. Ωστόσο, οι εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στο νησάκι απέναντι από τα Μέγαρα έχει δυνατότητα αποθήκευσης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με τα δύο FSRU.
Η Διώρυγα Gas
Στην ανάπτυξη FSRU κινείται και ο όμιλος της Motor Oil. Πρόκειται για το έργο «Διώρυγα Gas». Είναι ένα FSRU που θα βρίσκεται νοτιοδυτικά του διυλιστηρίου της Motor Oil στην περιοχή των Αγ. Θεοδώρων Κορινθίας. Η Διώρυγα Gas έχει συμπεριληφθεί στο 10ετές πλάνο ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ (2021-2030) και θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) μέσω χερσαίου αγωγού (που θα κατασκευαστεί με τεχνολογία ανάμειξης υδρογόνου). Η χωρητικότητα αποθήκευσης της μονάδας είναι έως 210.000 κυβικά, με δυναμικότητα αεριοποίησης 132.000 MWhs / ημέρα και ετήσια εκτιμώμενη ζήτηση 2,5 δισ. κ.μ..
Η Motor Oil κινείται ήδη στη διενέργεια του δεσμευτικού market test και προς τις αρχές του τέταρτου τριμήνου αναμένεται να λάβει την επενδυτική απόφαση, ώστε το έργο να έχει χτιστεί… μέχρι το τέλος του 2023.
Πηγή: ΟΤ
