Τα αποτελέσματα της μελέτης για τις οσμές «καμένου» – Οι πηγές που την προκαλούν και οι μετρήσεις ολφακτομετρίας σε βιομηχανίες και αστικό ιστό
Η δυσοσμία που παρατηρείται κατά περιόδους στην πόλη του Βόλου οφείλεται στον συνδυασμό τοπικών εκπομπών από αστικές δραστηριότητες και μεταφοράς εκπομπών από σχετικά κοντινές βιομηχανικές και συναφείς δραστηριότητες, σε ακτίνα μέχρι επτά χιλιόμετρα.
Η χημική σύσταση της δυσοσμίας περιλαμβάνει την ύπαρξη κυρίως μερκαπτανών, αλδεϋδών και οξέων.
Πρόκειται για πτητικές ενώσεις που εκλύουν δυσοσμία, όμως δεν είναι τοξικές και καρκινογόνες, διαβεβαίωσε η καθηγήτρια του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μαρία Σαμαρά, τονίζοντας ωστόσο ότι έχουν επιδράσεις στο αναπνευστικό, είναι ερεθιστικές για μάτια, μύτη και λαιμό, μπορούν να προκαλέσουν εμετό και αϋπνίες σε υψηλές συγκεντρώσεις.
Η κ. Σαμαρά παρουσία του περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστού και της αντιπεριφερειάρχη Μαγνησίας και Σποράδων Δωροθέας Κολυνδρίνη, παρουσίασε τα συνολικά αποτελέσματα της μελέτης για τον εντοπισμό των πηγών δυσοσμίας με άρωμα «καμένου».
Τη μελέτη διενήργησαν το διαπιστευμένο εργαστήριο Χημείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και ιδιωτικό διαπιστευμένο εργαστήριο σε έξι βιομηχανίες της περιοχής με τη μέθοδο της ολφακτομετρίας.
Οι κατηγορίες των παραπάνω πτητικών ενώσεων που προκαλούν τη δυσοσμία προέρχονται από εξάτμιση υγραερίων-πετρελαίου, καύση ορυκτών καυσίμων, βιομάζας και απορριμμάτων, παραγωγή ή ανακύκλωση πλαστικών, χωματερές αστικών απορριμμάτων, εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και δευτερογενή σχηματισμό από οξείδωση υδρογονανθράκων.
Σύμφωνα με την κ. Σαμαρά, οι βιομηχανίες που είναι σε κοντινή απόσταση και ευθύνονται αλλά όχι όμως αποκλειστικά, επηρεάζουν στην δημιουργία οσμών, ανάλογα με τη διεύθυνση του ανέμου, όμως και οι αστικές δραστηριότητες συμβάλλουν στην έκλυση οσμών.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης έγιναν 380 δειγματοληψίες από τον Ιούνιο του 2020 ως τον Νοέμβριο 2021, σε 13 διαφορετικά σημεία: από βιομηχανίες, στην ΒΙΠΕ, το λιμάνι, την ΑΓΕΤ, τον Βιολογικό Καθαρισμό, μέχρι τα Μελισσάτικα.
Οι πλέον επιβαρυμένες περιοχές
Με βάση τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν, οι πλέον επιβαρυμένες περιοχές, είναι το Σέσκλο, το Διμήνι, ο Αγιος Γεώργιος Φερών και το Στεφανοβίκειο.
Οι εκπομπές οσμής προκαλούν επίσης προβλήματα δυσοσμίας στο Πολεοδομικό Συγκρότημα του Βόλου, η συχνότητα όμως του φαινομένου διαφέρει, καθώς σε άλλα σημεία είναι περισσότερη έντονη τους χειμερινούς μήνες και σε άλλα το καλοκαίρι, ανάλογα με τη φορά του ανέμου.
Επεισόδια δυσοσμίας στον Βόλο καταγράφονται κυρίως τις νυχτερινές και πρώτες πρωϊνές ώρες, όποτε επικρατούν συνθήκες που ευνοούν τη μεταφορά οσμών από ΒΙΠΕ.
Η συχνότητα εμφάνισης δυσοσμίας ήταν μεγαλύτερη το διάστημα από 1/8/2020 έως 31/12/2020, σύμφωνα με τις τομές που μοντέλου που εφαρμόστηκε, γεγονός που οφείλεται στις χαμηλές ταχύτητες των μετεωρολογικών δεδομένων.
Οι δειγματοληψίες στις βιομηχανίες σύμφωνα με την καθηγήτρια κ. Σαμαρά έγιναν μόνο στον περιβάλλοντα αέρα και όχι στις καμινάδες.
«Λαμβάναμε δείγματα πρωϊνές ώρες που είχαμε συσσώρευση ρύπων και έκτακτα δείγματα όποτε υπήρχε δυσοσμία (Ξηριάς, Μελισσάτικα). Λάβαμε 380 δείγματα και καταγράφηκαν πολλές ενώσεις που προσδιορίστηκαν. Ανιχνεύθηκαν 117 πτητικές οργανικές ενώσεις. Ορισμένες πολύ οσμηρές και γίνονται αισθητές από χαμηλές συγκεντρώσεις, άλλες όμως χρειάζεται να αυξηθούν σε συγκέντρωση για να τις μυρίσει κάποιος.
Η οσμή διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Αλλιώς περιγράφεται από έναν άνθρωπο και αλλιώς από άλλον, γιατί αλλάζει η αναλογία.
Μέγιστες συγκεντρώσεις εμφανίζονται όταν έχουμε βόρειους και βορειοδυτικούς ανέμους, αλλά και με νοτιάδες» εξήγησε η κ. Σαμαρά.
Δεν είναι θεσμοθετημένος ρύπος η δυσοσμία
Σε ερώτηση η καθηγήτρια του ΑΠΘ ανέφερε ότι η δυσοσμία δεν είναι θεσμοθετημένος ρύπος στην ελληνική, αλλά ούτε στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, όμως μπορεί η περιφέρεια να απαιτήσει βελτίωση των συστημάτων αντιρρύπανσης.
«Οι οσμές δεν είναι θεσμοθετημένος ρύπος. Εμάς μας αφορά εάν η οσμή δημιουργεί πρόβλημα στην υγεία. Εν προκειμένω αυτό που έχει σημασία είναι ότι δεν είναι τοξικές. Απλά προκαλούν ερεθισμούς» πρόσθεσε σε αυτό το σημείο ο κ. Αγοραστός.
«Οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις συμβάλλουν σε ποσοστό 1% στο έτος, δηλαδή 20 μέρες το χρόνο, όπως συμβάλουν και οι ανεξέλεγκτες καύσεις, το τζάκι, η κεντρική θέρμανση και ασυντήρητες θερμάνσεις και το αυτοκίνητο», συμπλήρωσε με τη σειρά της η κ. Σαμαρά.
Οι μετρήσεις με τη μέθοδο της ολφακτομετρίας
Αναφορικά με τα αποτελέσματα των μετρήσεων που έγιναν με την μέθοδο της ολφακτομετρίας σε έξι βιομηχανίες (Χαλυβουργία, Σακουλάς, Πετρολίν, ΚΑΟ, ΑΓΕΤ και ΒΙΟΜΑΡ), από ειδικό διαπιστευμένο εργαστήριο, που διερεύνησε αν οι εκπομπές καμινάδων συνέβαλαν στην οσμή, επισημάνθηκε
ότι έγιναν μετρήσεις για διάστημα πέντε μηνών. Διαπιστώθηκε ότι ακόμη και με τις χειρότερες μετεωρολογικά συνθήκες, οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις συμβάλουν μόλις 1% στην δημιουργία οσμών ανά έτος (που αντιστοιχεί σε 20 ημέρες τον χρόνο).
Μετρήσεις βαρέων μετάλλων και διοξινών στο έδαφος
Επιπλέον, αναφέρθηκε ότι στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης που έγινε μεταξύ Περιφέρειας με το εργαστήριο Δημόκριτος για τη μέτρηση διοξινών και βαρέων μετάλλων στο έδαφος και διοξινών και φουρανιών στον αέρα από τα φουγάρα των εργοστασίων, δεν προκύπτει επιβάρυνση της ατμόσφαιρας και του εδάφους. Ο Δημόκριτος ωστόσο θα συνεχίσει τις μετρήσεις και σε άλλη χρονική περίοδο.
«Για τα βαρέα μέταλλα και τις διοξίνες που μετρήσαμε έγινε η δειγματοληψία σε 8 σημεία του Πολεοδομικού Συγκροτήματος και περιμετρικά της πόλης και δεν βρέθηκε επιβάρυνση σε κανένα σημείο από αυτά. Επίσης τρέχει διαγωνισμός για νέες δειγματοληψίες. Και με Δημόκριτο θα κάνουμε νέες μετρήσεις στις δύο Χαλυβουργίες και την ΑΓΕΤ», επισήμανε η κ. Κολυνδρίνη.
