Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης αποτελούσε μέχρι πρόσφατα έναν από τους πυλώνες της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Αναμφίβολα δε έχει προκαλέσει ορισμένες από τις πιο έντονες αναταράξεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ των εταίρων τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Δεν αποτελεί μυστικό, άλλωστε, ότι πολλοί είναι εκείνοι που το έχουν… μισήσει και περίμεναν την κατάλληλη ευκαιρία για να ζητήσουν την κατάργησή του.
Η ευκαιρία αυτή φαίνεται πως δίνεται τώρα. Παρά το γεγονός ότι η ισχύς του έχει ανασταλεί με τη «βούλα» της Κομισιόν και για το 2021, ενώ κάτι ανάλογο αναμένεται να συμβεί και το 2022, πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν την ριζική του αναθεώρηση, επικαλούμενοι τα διδάγματα από τις δύο κρίσεις που έχουν πλήξει την ΕΕ: Αρχικά την χρηματοπιστωτική και, στη συνέχεια, της πανδημίας.
Τα στρατόπεδα ετοιμάζονται
Όλα δείχνουν, λοιπόν, πως η «μάχη» θα είναι σκληρή και με άδηλη κατάληξη, καθώς τα δύο στρατόπεδα συγκεντρώνουν και ενισχύουν τις δυνάμεις τους. Σε εκείνο των αναθεωρητών, καθοριστική αναμφίβολα είναι η στάση της Γαλλίας, η οποία μοιάζει έτοιμη να αναλάβει τα ηνία του, με στόχο να καταφερθεί ένα συντριπτικό πλήγμα στο Σύμφωνο και ειδικά σε δύο από τις πιο επίμαχες διατάξεις του: Τα όρια του 3% για το δημοσιονομικό έλλειμμα και του 60% για το δημόσιο χρέος κατ’ αναλογία του ΑΕΠ της κάθε χώρας.
Αυτό δείχνει και η σημερινή παρέμβαση τριών Γάλλων «σοφών» – κορυφαίων οικονομολόγων, που έχουν τεράστιο κύρος στην κυβέρνηση και τον επιχειρηματικό κόσμο. Μια παρέμβαση η οποία έρχεται να προστεθεί σε σχετικές δηλώσεις που έχει κάνει και ο υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ – έστω κι αν έχει αποφύγει, για την ώρα, να θέσει ευθέως και επισήμως το ζήτημα της κατάργησης του Συμφώνου, αναμένοντας να πάρουν θέση και άλλες χώρες, όπως η Ιταλία.
Οι «σοφοί», πάντως, δεν έχουν τέτοιες αναστολές και λειτουργούν ως… εμπροσθοφυλακή. Για του λόγου το αληθές, ο Φιλίπ Μαρτέν, ο Ζαν Πισανί-Φερί και ο Ξαβιέ Ραγκό χαρακτηρίζουν τα παραπάνω όρια όχι απλώς ως ξεπερασμένα, αλλά και ως δυνάμει επικίνδυνα, προβλέποντας ότι θα πυροδοτήσουν έντονες αντιπαραθέσεις μετά το τέλος της τρέχουσας κρίσης.
Γερμανία και «frugals»
Η απέναντι πλευρά, ωστόσο, δεν αναμένεται να καταθέσει εύκολα τα όπλα της. Η Γερμανία – ιδέα της οποίας ήταν άλλωστε το Σύμφωνο, που εφαρμόζεται από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 – έχει διαμηνύσει πως αργά ή γρήγορα η κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν θα υφίσταται πια και τότε, η κατάσταση θα πρέπει να επανέλθει στην πρότερη «κανονικότητα».
Στο πλευρό του, άνευ απροόπτου, το Βερολίνο θα έχει τους γνωστούς συμμάχους του, της ομάδας των «frugals»: Ολλανδία, Αυστρία και χώρες της Σκανδιναβικής.
Φυσικά, δεν είναι αναγκαίο το ζήτημα να λυθεί με σύγκρουση. Υπάρχει και ο δρόμους του συμβιβασμού. Οι ηγεσίες των «27» θα αποδείξουν σε αυτή την περίπτωση τι διδάχθηκαν από τις κρίσεις…
