Αφήνοντας πίσω το 2020 και με βάση τα επίσημα στοιχεία από την ΕΡΓΑΝΗ, μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι το «τσουνάμι» των απολύσεων και η εκτίναξη της ανεργίας αποφεύχθηκαν. Υπάρχει, όμως και η άλλη όψη του νομίσματος στην εργασία.
Ο απολογισμός μιας όχι απλά δύσκολης, αλλά τρομακτικής χρονιάς, όπου ανατράπηκαν δεδομένα δεκαετιών και ξεπεράστηκαν ακόμα και οι επιπτώσεις της δημοσιονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, δείχνει ότι η ανεργία συγκρατήθηκε με νύχια και με δόντια στα περίπου ίδια επίπεδα.
Ωστόσο, το τίμημα δεν είναι μικρό, καθώς χιλιάδες εργαζόμενοι υποχρεώθηκαν σε λιγότερες ώρες εργασίας- είτε λόγω αναστολής σύμβασης είτε λόγω ένταξης στο ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ- άρα κατά κανόνα και σε μικρότερες αποδοχές, προκειμένου να διασώσουν τις θέσεις εργασίας τους. Το μεγάλο στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο είναι η «επόμενη ημέρα», μετά την πανδημία, να έρθει ομαλά και να μη συμβεί αυτό που απεύχονται στην αγορά: ένα ετεροχρονισμένο κύμα απολύσεων, μετά τη λήξη των μέτρων στήριξης.
Εργασία: Σχεδόν 2 εκατομμύρια προσλήψεις το 2020
Τα στοιχεία από την ΕΡΓΑΝΗ είναι λίαν κατατοπιστικά. Αν σταθεί κανείς στο θετικό ισοζύγιο προσλήψεων- αποχωρήσεων (+93.033 θέσεις) θα έχει μόνο τη μισή εικόνα. Ανατρέχοντας στα επιμέρους στοιχεία για το 2020 θα πρέπει να «διαβάσει» τι υπάρχει πίσω από τους αριθμούς των προσλήψεων και των αποχωρήσεων. Οι προσλήψεις στη διάρκεια του 2020 έφτασαν στις 1.986.442 και μάλιστα σε συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης. Παραταύτα υπολείπονται κατά περίπου 844.000 από τις αντίστοιχες του 2019 κι αυτό μοιάζει λογικό. Η απάντηση στο πώς προέκυψε το θετικό ισοζύγιο παρά τη μεγάλη διαφορά στις προσλήψεις, βρίσκεται στον αριθμό των αποχωρήσεων, που είναι μικρότερος κατά περίπου 810.000 από αυτές του 2019. Φυσικά δεν πρόκειται για κάποιο… μαγικό, αλλά πολύ απλά σχεδόν όλα τα μέτρα στήριξης έχουν ως προϋπόθεση τη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας.
Οι κυλιόμενες αναστολές συμβάσεων και οι επιστρεπτέες προκαταβολές έδωσαν «ανάσες» ρευστότητας στις επιχειρήσεις και άπλωσαν «μπρέλα» προστασίας στους εργαζόμενους. Είναι ενδεικτικό ότι η Επιστρεπτέα 5, που «τρέχει», έχει ως προϋπόθεση τη διατήρηση του ίδιου αριθμού εργαζομένων ως τον Ιούνιο.
Εκρηξη της τηλεργασίας λόγω κορωνοϊού παγκοσμίως
Την ίδια ώρα, το Διεθνές Γραφείο Εργασίας αναδεικνύει την «έκρηξη» της τηλεργασίας λόγω Covid, σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τα δικαιώματα των εργαζομένων. Είναι ενδεικτικό ότι σε χώρες χαμηλών και μέσων εισοδημάτων, το 90% όσων εργάζονται εξ αποστάσεως βρίσκονται στη «σκιά», κοινώς εργάζονται με «μαύρα» και ανασφάλιστοι.
Εν αναμονή του νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας, το οποίο θα βάζει ασφαλιστικές δικλείδες γι’ αυτούς τους εργαζόμενους, εισάγοντας μεταξύ άλλων την ηλεκτρονική κάρτα εργασίας, ζητούμενο είναι όχι μόνο το δικαίωμα στην ανάπαυση (right to disconnect) όσων εργάζονται από το σπίτι αλλά και η διασφάλιση των αμοιβών τους. Κι αν νομίζει κανείς ότι οι χαμηλότεροι μισθοί στην τηλεργασία είναι αντικείμενο προβληματισμού μόνο σε χώρες όπως η Ινδία ή το Μεξικό, τα στοιχεία του ILO δείχνουν ότι η τηλεργασία στο Ηνωμένο Βασίλειο αμείβεται 13% χαμηλότερα, στις ΗΠΑ 22%, ενώ παράλληλα είναι ζήτημα αν καλύπτονται από τις συλλογικές συμβάσεις.
