Το σκηνικό του χάους που επικράτησε πριν και μετά το ξέσπασμα της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, τον Ιούλιο του 2018, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 102 άτομα, περιγράφει καρέ – καρέ στην πρότασή του προς το δικαστικό συμβούλιο, ο εισαγγελέας Πρωτοδικών, Γεώργιος Πολυκράτης. Μέσα από εκατοντάδες σελίδες, ο εισαγγελικός λειτουργός αποτυπώνει όλες τις πτυχές της τραγωδίας, αποτιμώντας τις ποινικές ευθύνες 27 προσώπων, για τους οποίους ζητεί την παραπομπή τους σε δίκη για αδικήματα που είναι σε βαθμό πλημμελήματος και συγκεκριμένα για: Ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή από υπόχρεο δια παραλείψεως και σωματική βλάβη από αμέλεια κατά συρροή από υπόχρεο δια παραλείψεως.
Μεταξύ των προσώπων για τα οποία ο εισαγγελέας ζητεί παραπομπή σε δίκη, υπό τις ιδιότητες που αυτά έφεραν, το επίμαχο χρονικό διάστημα είναι οι: Σωτήριος Τερζούδης (Αρχηγός Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος), Βασίλειος Ματθαιόπουλος (Υπαρχηγός Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος), Ιωάννης Φωστιέρης (Διοικητής του Ε.Σ.Κ.Ε.), Γεώργιος Πορτοζούδης (Διοικητής της Υ.Ε.Μ.Π.Σ.), Στέφανος Κολοκούρης (Διοικητής της 1ης Ε.Μ.Α.Κ.), Ιωάννης Καπάκης (Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας), Ειρήνη Δούρου (Περιφερειάρχης Αττικής), Ιωάννα Τσούπρα (Περιφερειακή Σύμβουλος της Περιφέρειας Αττικής – εντεταλμένη σε θέματα Πολιτικής Προστασίας), Ηλίας Ψινάκης (Δήμαρχος του Δήμου Μαραθώνα) και Ευάγγελος Μπουρνούς (Δήμαρχος του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου). Ακόμη, σε δίκη παραπέμπεται και ο 65χρονος, ο οποίος έκαψε κλαδιά στην αυλή του σπιτιού του στο Νταού Πεντέλης και από εκεί φέρεται να ξεκίνησε η φονική πυρκαγιά. Για τον 65χρονο, ο εισαγγελέας ζητεί την παραπομπή σε δίκη για το αδίκημα του εμπρησμού από αμέλεια. Αντίθετα, ο εισαγγελικός λειτουργός τάσσεται υπέρ της απαλλαγής από κάθε κατηγορία για έναν κατηγορούμενο, συγκυβερνήτη συντονιστικού ελικοπτέρου.
«Ναι παιδιά, όμως δεν γίνεται να παίρνετε μόνο το δικό μου τηλέφωνο…»
Στην πρότασή του, ο εισαγγελέας κάνει ιδιαίτερη αναφορά σε στοιχεία της δικογραφίας, που καταδεικνύουν έλλειψη χειριστών τηλεφωνητών αλλά και πλήρη έλλειψη συνεννόησης μεταξύ των αρμοδίων. Το σημαντικότερα, όμως στοιχεία που παραθέτει είναι αυτά που αποδεικνύουν, ότι δεν υπήρχε κανένα σχέδιο για τη διάσωση των πολιτών.
Χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Πολυκράτης στην πρότασή του: «Κατόπιν κλήσεων στο 199 από πολίτες, οι οποίοι ανέφεραν σοβαρά και κρίσιμα περιστατικά για ανθρώπους, που κινδύνευε η ζωή τους από την εξελισσόμενη πυρκαγιά στους οικισμούς Νέος Βουτζάς, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι, στις περισσότερες περιπτώσεις, αντί να προωθηθούν πυροσβεστικές δυνάμεις στις συγκεκριμένες διευθύνεις των κινδυνευόντων ατόμων για την διάσωσή τους, οι τηλεφωνητές – χειριστές του 199 δεν ενήργησαν προς διάσωση των ατόμων που κινδύνευαν από την πυρκαγιά, αλλά διαβίβαζαν τα περιστατικά αυτά στις αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες αφενός δεν είχαν σχετική αρμοδιότητα, αφετέρου δεν διέθεταν γνώσεις και μέσα, για να προβούν σε διάσωση ατόμων από πυρκαγιά».
Μάλιστα, στην πρότασή του ο εισαγγελικός λειτουργός παραθέτει τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις, όπου πολίτες ζήταγαν απεγνωσμένα βοήθεια, πλην όμως οι εκκλήσεις τους αυτές δεν έβρισκαν τη δέουσα ανταπόκριση. Συγκεκριμένα, στην πρόταση αναφέρονται ενδεικτικά οι εξής περιπτώσεις: «α) περίπτωση κατά την οποία άτομα, που βρίσκονταν εντός οικίας στην οδό Κουντουριώτη αρ. 27 στον Νέο Βουτζά και εξωτερικά αυτής καίγονταν τα πάντα, ακόμη και το αυτοκίνητό τους, επικοινωνούν με το «199», στις 18:13:45, αναφέροντας κατά λέξη: «Γύρω γύρω τώρα καίγονται όλα, θα έχουν καεί όλα εμείς, είμαστε μέσα, έχει πολύ καπνό … Χάλασε το αυτοκίνητό μας, κάηκε, τι λέτε τώρα;», και ο χειριστής – τηλεφωνητής του «199» απάντησε: «Σιγά σιγά προς την παραλία δεν μπορείτε να πάτε; Έχετε αυτοκίνητο;» και μία γυναίκα του απάντησε: «Όχι ρε παιδιά, αφού έχω μωρό δεκατριών μηνών και πώς θα αναπνεύσει λίγο, δεν ξέρω, κάντε κάτι».
Ακολούθως, «στις 18:15:36, ο χειριστής – τηλεφωνητής του «199», αντί να προβεί στην αποστολή δυνάμεων για την διάσωση των κινδυνευόντων στην ως άνω οικία, διαβιβάζει το συμβάν στο Κ.Ε.Π.Π. αναφέροντας: «Ο Δήμος δεν μπορεί να βάλει ένα αυτοκίνητο να βοηθήσει; τα δικά μας σβήνουν» και το Κ.Ε.Π.Π. απαντά: «Ναι παιδιά, όμως δεν γίνεται όλοι εσείς να παίρνετε μόνο το δικό μου τηλέφωνο … Έχει και δίπλα τρία τέσσερα εδώ πέρα» και συνεχίζοντας αναφέρει: «Αυτή η κυρία δεν γίνεται να πάρει τηλέφωνο το εκατό να πάει ένα περιπολικό; αυτά που είπε σε εσένα δεν μπορούσε να τα πει στο εκατό;»
β) Στην οδό Μυκόνου αρ. 41 στο Μάτι, όταν πολίτης ειδοποίησε, στις 18:57:03, το «199» για τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν τρεις γυναίκες στην ως άνω διεύθυνση, όπου εξωτερικά της οικίας καίγονταν τα δένδρα και ζήτησε βοήθεια για την διάσωση και μεταφορά τους σε ασφαλή περιοχή, του απάντησε ο τηλεφωνητής: «Ντάξει …, πάρα πολλά περιστατικά όμως που είναι έτσι αντίστοιχα με τα δικά σας και κατασκηνώσεις προσπαθούμε να εκκενώσουμε και γίνεται χαμός» και «να σας πω, πάρτε και το εκατό την αστυνομία, αν μπορούν και αυτοί να κάνουν μεταφορά» και
γ) Τέλος, όταν κάποια γυναίκα – υπάλληλος του ξενοδοχείου με την επωνυμία (…) ζήτησε από το «199» την εκκένωσή του, επειδή καίγονταν τα αυτοκίνητα στον εξωτερικό χώρο στάθμευσης του ξενοδοχείου, ο χειριστής – τηλεφωνητής του «199» κάλεσε το Κ.Ε.Π.Π., για να διαβιβάσει στην Αστυνομία το περιστατικό».
Ο χρόνος έναρξης της πυρκαγιάς….
Ακόμη, ο κ. Πολυκράτης στην πρότασή του, κάνει ειδική αναφορά στην ώρα αναγγελίας της πυρκαγιάς, καθώς, όπως επισημαίνει, το στοιχείο αυτό είναι κρίσιμο για την αξιολόγηση των πράξεων και παραλείψεων. «α) ο χρόνος έναρξης της πυρκαγιάς προσδιορίστηκε από στις 16:15 έως τις 16:30, β) ο χρόνος, που καταγράφηκε η πυρκαγιά σε κάμερα ασφαλείας οικίας της περιοχής, ήταν στις 16:35 και γ) η αναγγελία του περιστατικού στο 199 έγινε στις 16:41, ήτοι είχε ήδη παρέλθει χρόνος (μεταξύ 26 και 11 λεπτών) από την ώρα εκδήλωσης της πυρκαγιάς μέχρι την ώρα αναγγελίας της στο Πυροσβεστικό Σώμα», σημειώνει ο εισαγγελέας.
Παράλληλα, στην πρότασή του, αναφέρεται στη νεοσύστατη υπηρεσία με τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (ΣμηΕΑ – drones), για να επισημάνει, ωστόσο, πως αυτή «έμεινε επιχειρησιακά ανεκμετάλλευτη την ημέρα της φονικής πυρκαγιάς». Και αυτό «ενώ η χρήση τους θα μπορούσε να παράσχει στο Ε.Σ.Κ.Ε. απευθείας εικόνες από τον τόπο της πυρκαγιάς, καθώς και σημαντικές πληροφορίες (σε πραγματικό χρόνο) για την συμπεριφορά της πυρκαγιάς, τον τρόπο εξάπλωσής της και άλλα δεδομένα, που θα συνέβαλαν στην λήψη ορθών επιχειρησιακά αποφάσεων».
Με καθυστέρηση μια ώρας η γενική επιφυλακή
Σχετικά με τον χρόνο που δόθηκε η εντολή για γενική επιφυλακή των δυνάμεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ο εισαγγελέας διαπιστώνει καθυστέρηση μιας ολόκληρης ώρας: «Στις 17:30, μετά την έναρξη της πυρκαγιάς στην περιοχή Νταού Πεντέλης, διατάχθηκε από το Ε.Σ.Κ.Ε. γενική επιφυλακή για την δύναμη όλων των Υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος, πλην όμως η ως άνω ενέργεια ήταν απρόσφορη, καθώς είχε ήδη παρέλθει μία τουλάχιστον ώρα από την εκδήλωση της πυρκαγιάς», υπογραμμίζει. Επιπρόσθετα, σημειώνει πως στην περιοχή επιχειρούσαν μόνο 13 πυροσβεστικά οχήματα. «Επισημαίνεται ότι από την ώρα αναγγελίας της πυρκαγιάς (16:41) μέχρι και 18:20, όταν δηλαδή το μέτωπο της πυρκαγιάς πέρασε σε διάφορα σημεία την Λ. Μαραθώνος με κατεύθυνση προς το Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, ο συνολικός αριθμός των πυροσβεστικών υδροφόρων οχημάτων του Πυροσβεστικού Σώματος, που επιχειρούσαν στην περιοχή, ήταν μόνο 13 χωρίς μάλιστα να υπάρξει παρέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων στον οικισμό Μάτι», αναφέρεται στην πρότασή του ο εισαγγελέας για να προσθέσει: «Όπως μάλιστα προκύπτει από τα GPS των οχημάτων, το πρώτο υδροφόρο πυροσβεστικό όχημα στην Λ. Μαραθώνος και πιο συγκεκριμένα στο ύψος του συνοικισμού της Αγίας Βαρβάρας Ραφήνας αφίχθη στις 18:44, ενώ ένα άλλο πυροσβεστικό όχημα αφίχθη στην διασταύρωση Λ. Μαραθώνος και Φλέμινγκ στις 19:09, όταν πλέον ήταν πολύ αργά, διότι ήδη το πύρινο μέτωπο είχε περάσει την Λ. Μαραθώνος και εξαπλωνόταν ανεξέλεγκτα προς το Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι».
Η φωτιά στην Motor Oil
Ο εισαγγελικός λειτουργός αναφέρεται, μεταξύ άλλων, και στην πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει την ίδια ημέρα στην Motor Oil, στις εγκαταστάσεις της οποίας επιχείρησαν 10 πυροσβεστικά οχήματα. Παράλληλα, έγινε και εκτροπή ελικοπτέρου που κατευθύνονταν προς την Πεντέλη, γεγονός που χαρακτηρίζεται ακόμη και από τον κατηγορούμενο σήμερα Βασίλη Ματθαιόπουλο «ολέθριο λάθος του αρχηγού κ. Τερζούδη». Μάλιστα, στην κατάθεσή του, την οποία επικαλείται ο εισαγγελέας, ο κ. Ματθαιόπουλος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αυτή η εντολή για εκτροπή αποτελεί εγκληματικό επιχειρησιακό σφάλμα».
Από την εισαγγελική πρόταση, δεν λείπουν, όμως, και οι αναφορές για μη αξιοποίηση και συντονισμό των εναέριων μέσων, καθώς, όπως επισημαίνεται τα πρώτα 20 κρίσιμα λεπτά της πυρκαγιάς στο Μάτι επιχειρούσε μόνο ένα ελικόπτερο …
«Διαχείριση της κυκλοφορίας από ιδιώτες…»
Με γλαφυρό τρόπο, ο εισαγγελέας καταγράφει όμως και τα μοιραία λάθη στη διαχείριση της κυκλοφορίας, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις γίνονταν από … ιδιώτες. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον εισαγγελέα, ήταν «τελικά να εισέλθει μεγάλος αριθμός οχημάτων στο Μάτι, πλέον αυτών που ήδη υπήρχαν εκεί και κινούνταν ή ήταν σταθμευμένα και κινήθηκαν στην συνέχεια, όταν οι κάτοικοι προσπαθούσαν, υπό το κράτος του πανικού, να απομακρυνθούν από την περιοχή, ήτοι η κίνηση των οχημάτων γινόταν άτακτα, με συνέπεια να δημιουργηθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση στους στενούς δρόμους και τελικά να εγκλωβιστούν τα οχήματα και οι επιβαίνοντες σε αυτά».
Τέλος, «η αρμόδια Λιμενική Αρχή (Λιμεναρχείο Ραφήνας) δεν έδωσε εντολή στα πλοία της γραμμής, που κατέπλεαν από τις 17:30 και έπειτα, όταν δηλαδή η πυρκαγιά από τον οικισμό Νταού Πεντέλης ήταν οπωσδήποτε ορατή από τους καπνούς, να μην αποβιβαστούν οχήματα και επιβάτες στον λιμένα της Ραφήνας, αλλά στον πλησιέστερο λιμένα ή σε κάθε περίπτωση να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, έτσι ώστε να κινηθούν όλα τα οχήματα και οι επιβάτες, ανεξάρτητα από τον προορισμό τους, υποχρεωτικά προς Αρτέμιδα».
Πηγή: protothema.gr
