Το πασχαλινό έθιμο του βαψίματος των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε αρκετές χώρες της νότιας, ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης.
Στην πραγματικότητα, το βάψιμο των αυγών είναι κάτι που συνήθιζαν να κάνουν αρχαίοι πολιτισμοί σε Ελλάδα και Μεσοποταμία, ωστόσο τόσο η επιλογή του κόκκινου χρώματος όσο και το τσούγκρισμα συνδέονται άμεσα με το χριστιανισμό.
Τα αυγά βάφονται την Μεγάλη Πέμπτη, η οποία είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Χριστός πρόσφερε άρτο και κρασί ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του, έτοιμος να θυσιαστεί για να ελευθερώσει τον κόσμο από τα δεσμά της αμαρτίας.
Η χριστιανική παράδοση θέλει τα αυγά, σύμβολο της γονιμότητας και της έναρξης ενός νέου κύκλου ζωής, να βάφονται κόκκινα, γιατί συμβολίζουν το Αίμα του Χριστού.
Τι συμβολίζει το αυγό – Γιατί βάφονται κόκκινα
Ειδικότερα, το αυγό υιοθετήθηκε ως σύμβολο της αναγέννησης από τους πρώτους χριστιανούς για να δηλώσει την Ανάσταση του Ιησού. Μάλιστα, το βρασμένο αυγό συμβολίζει το σταυρικό θάνατο του Χριστού, ενώ το τσόφλι τον τάφο του. Με το τσούγκρισμα, «σπάμε» το κάλυμμα του σφραγισμένου τάφου για να υποδεχθούμε τον αναστημένο Ιησού.
Όσον αφορά το χρώμα, το κόκκινο έχει επιλεγεί για δύο λόγους: αφενός συνδέεται, ήδη από τα προχριστιανικά χρόνια, με την ανανέωση και την ανθοφορία της φύσης, αφετέρου ταυτίστηκε με τη σταύρωση και το αίμα του Ιησού.
Οι εκδοχές για το πώς ξεκίνησε το έθιμο
Πώς ακριβώς όμως, καταλήγουμε στην επιλογή του κόκκινου χρώματος, δεν είναι ξεκάθαρο. Οι εξηγήσεις που υπάρχουν είναι πολλές.
Σύμφωνα με μία εκδοχή η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς Του Υιού της, ικετεύοντάς τους να μην τον βασανίσουν. Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, τότε αυτά βάφτηκαν κόκκινα.
Μια άλλη ιστορία συνδέει το κόκκινο χρώμα με τη Μαρία Μαγδαληνή. Όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας ενημερώθηκε για την Ανάσταση του Χριστού, τη θεώρησε τόσο απίθανη «όσο και το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα». Η Μαρία Μαγδαληνή τότε, χρωμάτισε μερικά αυγά κόκκινα και του τα πήγε για να του επιβεβαιώσει το γεγονός.
Σύμφωνα με το έθιμο, το πρώτο αυγό που βάφεται σε κάθε σπίτι είναι της Παναγίας και δεν πρέπει να το σπάει αλλά να φυλάγεται στο εικονοστάσι μέχρι το επόμενο Πάσχα.
Σε πολλές χώρες τα χρωματιστά αυγά, είχαν άλλον συμβολισμό. Στην Κίνα, ήδη από τον 5ο αιώνα, τα κόκκινα αυγά, μνημονεύονται για εορταστικούς σκοπούς, όπως και στην Αίγυπτο από το 10ο αιώνα. Ενώ στον Μεσαίωνα, βάφονταν αυγά, για να δοθούν ως δώρο το Πάσχα.
Πως θα βάψετε τα αυγά
Τι πρέπει να προσέξετε, για να βράσουν σωστά, να μην σπάσουν και να έχουν τέλειο χρώμα;
Ακολουθήστε απλές συμβουλές για ένα σίγουρο αποτέλεσμα:
- Μην βάψετε πολύ φρέσκα αβγά. Τα πολύ φρέσκα αυγά δεν ξεφλουδίζονται καλά, γιατί το ασπράδι είναι κολλημένο πάνω στο τσόφλι και όταν βράσουν, ξεκολλάει μαζί με αυτό. Αγοράστε αβγά λίγων ημερών και μεσαίου μεγέθους.
- Βράστε τα σε καυτό νερό αλλά σε σβηστή εστία. Έτσι, μειώνεται η πιθανότητα σπασίματος. Πριν τα βράσετε όμως αφήστε τα σε θερμοκρασία δωματίου για περίπου 3-4 ώρες.
- Στην κατσαρόλα που θα τα βράσετε στρώστε ένα πανάκι για να απορροφήσουν τους κραδασμούς και να μην σπάσουν.
- Βάλτε μια μόνο στρώση αβγά πάνω από το πανάκι και προσέξτε να μην ακουμπά το ένα αβγό το άλλο. Σκεπάστε τα με νερό βρύσης κατά 2 εκατοστά.
- Μην ξεχάσετε το ξίδι. Το ξίδι βοηθάει τα αυγά να βράσουν χωρίς να σπάσουν και να κάτσει καλύτερα η βαφή στην επιφάνεια του αυγού.
- Προτιμήστε βαφές για ζεστό νερό καθώς δίνουν πιο έντονο χρώμα. Μία εναλλακτική είναι τα χρώματα ζαχαροπλαστικής ή λαχανικά και μπαχαρικά όπως παντζάρια, κρεμμύδια.
