Ποια είναι η αμερικανική γιορτή που έχουμε πρόσφατα αγαπήσει και στην Ελλάδα;
«trick or treat»
Είναι η βραδιά πριν από τη γιορτή των Αγίων Πάντων στην 1η Νοεμβρίου.
Το Halloween γιορτάζεται την 31η Οκτωβρίου σε πολλές χώρες αλλά ειδικότερα στις ΗΠΑ.
Κατά τη διάρκεια της βραδιάς συνηθίζεται τα παιδάκια να μεταμφιέζονται σε κάτι τρομαχτικό και να επισκέπτονται τα σπίτια μαζεύοντας γλυκά και λιχουδιές. Είναι το γνωστό «trick or treat».
Η συγκεκριμένη γιορτή θυμίζει τις Απόκριες, όμως διαφοροποιείται κατά πολύ.
Οι Κέλτες και το «All Hallow Even»
Η λέξη «Halloween» προέρχεται από την φράση «All Hallow Even» ως συντομογραφία.
Ωστόσο πιστεύεται ότι πρόκειται για μεταφορά της γιορτής του θεού του Κάτω Κόσμου τον οποί λάτρευαν μεταξύ άλλων οι Κέλτες, αφού και όπως και στη περίπτωση του αρχαιοελληνικού μύθου της Περσεφόνης έτσι και οι Κέλτες γιόρταζαν το ερχομό του χειμώνα και σύμφωνα με τις δοξασίες τους, ήταν η βραδιά που οι νεκροί ανέβαιναν στη γη.
Η μέρα αυτή σηματοδοτούσε το τέλος του θερισμού και του καλοκαιριού, της θερμής περιόδου του έτους και την έναρξη του άλλου μισού, του σκοτεινού χειμώνα.
Οι Κέλτες πίστευαν ότι τη νύχτα πριν τη νέα χρονιά, δηλαδή στις 31 του Οκτώβρη , το όριο ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών γινόταν θολό και δυσδιάκριτο, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα οι κανονικοί νόμοι του χώρου και του χρόνου να αδρανούν προσωρινά, επιτρέποντας να ανοίξει ένα παράθυρο απ’ το οποίο ο κόσμος των πνευμάτων μπορούσε να αναμειχθεί με τον κόσμο των ζωντανών.
Ήταν μια νύχτα που οι νεκροί μπορούσαν επιστρέψουν στη γη των ζωντανών για να γιορτάσουν με την οικογένεια ή τη φυλή τους.
Τα χρώματα που επικρατούν στους στολισμούς είναι το πορτοκαλί και το μαύρο. Το πορτοκαλί επειδή συμβολίζει τις σοδειές και το μαύρο για τους νεκρούς.
Το «Samhain»
Η προέλευση της γιορτής είναι από το αρχαίο Κέλτικο φεστιβάλ «Samhain».
Οι Κέλτες έζησαν 2000 πριν, στην περιοχή που είναι η σημερινή Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Βόρεια Γαλλία και συνήθιζαν να γιορτάζουν την πρωτοχρονιά τους την 1η του Νοέμβρη.
Στην ουσία ο εορτασμός του Samhain βρίσκεται περίπου στη μέση ανάμεσα στη φθινοπωρινή ισημερία και το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Το Samhain ήταν ένα από τα τέσσερα Κέλτικα φεστιβάλ, τα άλλα τα ήταν το Imbolc (στα μισά του χειμερινού ηλιοστασίου με την εαρινή ισημερία που αργότερα συνδέθηκε στην Ιρλανδία με την γιορτή της αγίας Brigid του Κίλντερ), το Beltane (την πρώτη Μαΐου) και το Lughnasadh (την πρώτη Αυγούστου ). Φεστιβάλ δηλαδή που σηματοδοτούσαν και την εναλλαγή των εποχών.
Την ημέρα του εορτασμού οι μεγάλοι ταφικοί λόφοι της Ιρλανδίας φωτίζονταν με πυρσούς στους εσωτερικούς τοίχους ώστε τα πνεύματα των νεκρών να μπορέσουν να βρουν το δρόμο τους.
Αυτή ήταν και η νύχτα που οι Κέλτες πίστευαν πως τα πνεύματα των νεκρών επιστρέφουν στη γη και γιόρταζαν το Samhain. Οι ίδιοι θεωρούσαν πως η παρουσία των πνευμάτων στη γη διευκόλυνε τους Δρυίδες (Κέλτες ιερείς) να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον. Κατά τη διάρκεια της γιορτής άναβαν φωτιές, φορούσαν στολές από κεφάλια και δέρματα ζώων, και προσπαθούσαν να προβλέψουν τη μοίρα ο ένας του άλλου αλλά και να εξευμενίσουν τα κακά πνεύματα.
Ο μύθος του Jack-o-lantern
Αν κάτι ξεχωρίζει έντονα από την γιορτή του Halloween είναι τα φαναράκια από κολοκύθες, πάνω στις οποίες υπάρχουν χαραγμένα ανθρώπινα χαρακτηριστικά αλλά με γκριμάτσες τρόμου.
Τα φαναράκια αυτά, προέρχονται από ιρλανδικές παραδόσεις και η χρήση τους ήταν να φωτίζουν τη χαμένη ψυχή του Τζακ, ενός διαβόητου απατεώνα που είχε κολλήσει ανάμεσα στους δυο κόσμους.
Ο θρύλος λέει ότι ο Τζακ ξεγέλασε το Διάβολο και τον έπεισε να μπει στην κουφάλα ενός δέντρου, σκαλίζοντας την εικόνα ενός σταυρού στον κορμό του ώστε να τον παγιδεύσει εκεί.
Οι φάρσες του Τζακ γενικά είχαν ως αποτέλεσμα, όταν πέθανε, να του αρνηθούν την είσοδο στον Παράδεισο και καθώς είχε νευριάσει επίσης τον Διάβολο που κυβερνούσε την Κόλαση έχασε και την είσοδό του στην Κόλαση.
Έτσι, ο Τζακ έμεινε μια χαμένη ψυχή, παγιδευμένη ανάμεσα στον κόσμο των νεκρών και τον κόσμο των ζωντανών. Ως παρηγοριά, ο Διάβολος του έδωσε λίγη χόβολη να φωτίζει το δρόμο του στο σκοτάδι μεταξύ των δυο κόσμων.
Από τότε, ο Τζακ φτιάχνει τα φανάρια από κολοκύθα, βάζει ένα κερί μέσα τους και περιπλανάται σε όλη τη γη ψάχνοντας ένα μέρος να αναπαυθεί. Έτσι προέκυψε η ονομασία, Φανάρια του Τζακ (Jack-o-lantern).
