Θάρρος και τόλμη είναι δύο από τα χαρακτηριστικά που σίγουρα δεν έλειπαν από τον γερμανό μηχανικό Κόνραντ Τσούζε (κάτω φωτό). Εργαζόμενος σε καθεστώς μόνιμης απασχόλησης -ένα σπάνιο φαινόμενο για τις εργασιακές συνθήκες τις εποχής- στον τομέα δομικής μηχανικής αεροσκαφών στο Βερολίνο, αποφάσισε να επαναπροσδιορίσει την καριέρα του: το 1935 έγινε αυτοαπασχολούμενος. Στο σαλόνι των γονιών του έφτιαξε μία αριθμομηχανή, με σκοπό να διευκολύνει την δουλειά του ως μηχανικό… αυτοματοποιώντας την. Η αριθμομηχανή του θεωρείται σήμερα ένα αξιόπιστο προσχέδιο των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ο πρώτος απολύτως λειτουργικός υπολογιστής ωστόσο του γερμανού μηχανικού ακολούθησε μερικά χρόνια αργότερα: Στις 12 Μαΐου ο Ζ3 συμπληρώνει 80 χρόνια από τότε που τέθηκε για πρώτη φορά σε λειτουργία.
Από τον Ζ1 στον Ζ3
Μετά την πρώτη απόπειρα, ο Τσούζε αποφάσισε πως δεν ήθελε απλά μία αριθμομηχανή, αλλά να δημιουργήσει έναν «εγκέφαλο-μηχανή». Η λειτουργία της θα γινόταν βάσει του δυαδικού συστήματος, δηλαδή 0 και 1, τα οποία αντιστοιχούσαν σε «σωστό» και «λάθος» – κάτι στο οποίο βασίστηκε αργότερα ολόκληρη η τεχνολογική εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Το πρώτο προσχέδιο για τον υπολογιστή του Τσούζε, τον Z1 με έτος κατασκευής το 1938, αποτελείται από λαμαρίνες που βρίσκονται τοποθετημένες η μία επάνω στην άλλη. «Ο Z1 κολλούσε διαρκώς», γράφει ο επιστήμονας ΙΤ και ιστορικός Ραλφ Μπίλοφ από το Βερολίνο σε μία καταχώρηση στη σελίδα του μεγαλύτερου μουσείου ηλεκτρονικών υπολογιστών παγκοσμίως, το Χάιντς Νίξντορφ Φόρουμ.
AP
Σε μια δεύτερη προσπάθεια, ο Τσούζε επιχείρησε να αποφύγει απλά μία βελτίωση του μηχανισμού – ο Ζ2 λειτουργούσε μεν καλύτερα από τον πρώτο, αλλά δεν ήταν ακόμη αρκετά αξιόπιστος ώστε να προωθηθεί εμπορικά. Ωστόσο προκάλεσε το ενδιαφέρον του Άλφρεντ Τάιχμαν, ο οποίος ήταν τότε επικεφαλής ενός τμήματος στο Γερμανικό Ινστιτούτο Έρευνας της Αεροπορίας (DVL).
Ζ3: Ο πρώτος προγραμματιζόμενος ηλεκτρομηχανικός υπολογιστής
Οι μηχανικοί του ινστιτούτου μελετούσαν τότε να σταθεροποιήσουν τα φτερά των αεροπλάνων – βλέποντας ο Τάιχμαν τον Ζ2 του Τσούζε συνειδητοποίησε πως μέσω ενός τέτοιου υπολογιστή θα μπορούσε να διευκολύνει τους πολύπλοκους υπολογισμούς που απαιτούνταν για την έρευνα του ινστιτούτου. Μετά την ανάθεση έργου, ο Τσούζε χρειάστηκε περίπου ένα χρόνο για να φτιάξει τον υπολογιστή Ζ3: Mε 2.000 ρελέ, πρόκειται για τον πρώτο προγραμματιζόμενο ηλεκτρομηχανικό υπολογιστή στην ιστορία της πληροφορικής. Η πρώτη του δοκιμαστική λειτουργία έγινε πριν από ακριβώς 80 χρόνια, στις 12 Μαΐου 1941 στο Κρόιτσμπεργκ του Βερολίνου.
«Αν λάβει κανείς υπόψη την χρήση ηλεκτρομαγνητικής τεχνολογίας, τότε ο Ζ3 ήταν ο πρώτος αξιόπιστος ηλεκτρονικός υπολογιστής», επισημαίνει ο Μπίλοφ. Βέβαια ο Ζ3 δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ, παρά το ότι τέθηκε αρκετές φορές σε λειτουργία: Μόλις δύο χρόνια μετά την πρώτη λειτουργία του, το 1943, καταστράφηκε σε έναν βομβαρδισμό. Ένα ακριβές αντίγραφό του Ζ3 βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Τεχνολογίας του Μονάχου.
Πηγή: DW – Κρίστοφ Ντέρνμπαχ/ Χρύσα Βαχτσεβάνου
