Μακροχρόνιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών της επιλογής μιας μητέρας να καπνίζει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. Σύμφωνα, μάλιστα, με την έρευνα του Πανεπιστημίου του Aberdeen, που δημοσιεύεται στο eBiomedicine, η συνήθεια αυτή μπορεί να επηρεάσει ακόμη και το ίδιο το προσδόκιμο ζωής των παιδιών.
Η νέα μελέτη είναι μία από τις μεγαλύτερες που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα σχετικά με τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην εγκυμοσύνη και παρατηρεί ότι το φύλο του εμβρύου μπορεί να επηρεάσει τη σοβαρότητα της επίδρασης αυτής της συνήθειας στη μακροχρόνια υγεία. Συγκεκριμένα, οι γιοι φαίνεται να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο συγκριτικά με τις κόρες αφού, σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, οι άνδρες που εκτέθηκαν σε καπνό στη μήτρα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων υγείας και πρόωρου θανάτου.
Τα γονίδια που συνδέονται με το κάπνισμα
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Paul Fowler, ανέλυσε δεδομένα από την UK Biobank, μία από τις μεγαλύτερες βιοϊατρικές βάσεις δεδομένων, που περιλαμβάνει γενετικές, βιοχημικές και δημογραφικές πληροφορίες για περισσότερους από 500.000 ανθρώπους σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αξιοποιώντας αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη γενετική σχέση μεταξύ μητέρων και των ενήλικων παιδιών τους, για να πραγματοποιήσουν την πρώτη μεγάλης κλίμακας γενετική ανάλυση του καπνίσματος κατά την εγκυμοσύνη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις στα γονίδια που αυξάνουν την πιθανότητα μια γυναίκα να καπνίσει την περίοδο της κύησης.
Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να οδηγήσει σε πιο στοχευμένες θεραπείες για τη διακοπή του καπνίσματος. Αν οι επιστήμονες γνωρίζουν ποιες μεταλλάξεις επηρεάζουν αυτή τη συμπεριφορά, θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν θεραπείες που να επικεντρώνονται σε αυτά τα γενετικά χαρακτηριστικά. Έτσι, οι θεραπείες θα είναι πιο αποτελεσματικές, προσαρμοσμένες στις ανάγκες κάθε γυναίκας, ιδιαίτερα όσων έχουν γενετική προδιάθεση.
Γιατί τα αρσενικά επηρεάζονται περισσότερο από τα θηλυκά
Η μελέτη αποκάλυψε, επίσης, ότι οι αρσενικοί απόγονοι είναι πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις των συνηθειών καπνίσματος της μητέρας τους κατά την εγκυμοσύνη. Οι αλλαγές στο ήπαρ των αρσενικών εμβρύων εντοπίστηκαν ήδη από τη 17η εβδομάδα της κύησης, με τις συνέπειες να παραμένουν μέχρι την ενήλικη ζωή.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι άνδρες που γεννήθηκαν από μητέρες καπνίστριες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, κυρίως εάν καπνίζουν και οι ίδιοι. Αντίθετα, όσοι δεν υιοθέτησαν τη συνήθεια φαίνεται πως μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο. Επιπλέον, οι γιοι των καπνιστριών εγκύων είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν καρκίνο και διαβήτη τύπου 2, σε σύγκριση με τις κόρες, οι οποίες ωστόσο φαίνεται να αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πεπτικών και αναπαραγωγικών διαταραχών, καθώς και προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Ο μεταπτυχιακός ερευνητής Mihail Mihov, που διεξήγαγε τη μελέτη στο πλαίσιο του διδακτορικού του, εξηγεί ότι «αυτό μπορεί να αντιστραφεί σε κάποιο βαθμό. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η διακοπή του καπνίσματος, ή ακόμα καλύτερα, η αποφυγή του από την αρχή, μπορεί να μειώσει τον αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου στην ενήλικη ζωή».
Η σημασία της έγκαιρης ενημέρωσης και διακοπής
Οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία των έγκαιρων παρεμβάσεων και της υποστήριξης στις εγκύους που καπνίζουν. Σύμφωνα με τον δρ. Fowler, τα νέα ευρήματα μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση αποτελεσματικότερων στρατηγικών διακοπής του καπνίσματος, προστατεύοντας τόσο τις μέλλουσες μητέρες, όσο και τους απογόνους τους.
Η Sheila Duffy, επικεφαλής του οργανισμού Action on Smoking and Health Scotland (ASH Scotland), καταλήγει στο ότι «το κάπνισμα στην εγκυμοσύνη δεν επηρεάζει μόνο τη μητέρα και το έμβρυο, αλλά μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις που διαρκούν σε όλη τη ζωή του παιδιού».
Δράσεις κατά του καπνίσματος στην Ελλάδα.
Στην Ελλάδα, εφαρμόζεται το Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά του Καπνίσματος, το οποίο περιλαμβάνει διάφορες δράσεις και πρωτοβουλίες, όπως η εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας, που αφορά στην αυστηρή απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και η ενίσχυση των ελέγχων στις πωλήσεις καπνικών προϊόντων.
Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου προσφέρονται, είσης, υπηρεσίες διακοπής του καπνίσματος μέσω του ΕΟΔΥ, όπως η Γραμμή Βοήθειας για τη Διακοπή του Καπνίσματος και τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, που βρίσκονται ήδη σε εφαρμογή και ενισχύονται διαρκώς.
