Κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε σε ολόκληρο το Καζακστάν, όπως μεταδίδουν τα πρακτορεία AFP και RIA, εν μέσω κλιμάκωσης των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στην χώρα της κεντρικής Ασίας.
Διαδηλωτές κατέλαβαν το αεροδρόμιο στη μεγαλύτερη πόλη, το Αλμάτι, και σύμφωνα με πηγές του πρακτορείου Reuters έχουν ανασταλεί προσωρινά όλες οι πτήσεις.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Sputnik, το υπουργείο Εσωτερικών κάνει λόγο για 8 νεκρούς και 317 τραυματίες μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας.
Υπάρχουν επίσης αναφορές για έφοδο των διαδηλωτών στην προεδρική κατοικία και στο γραφείο του δημάρχου, καθώς και για πυρπόληση των δύο κτιρίων.
Έπειτα από συγκρούσεις με τους διαδηλωτές, οι αστυνομικοί φαίνεται ότι αποχώρησαν από ορισμένους δρόμους της πόλης.
Βίντεο που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο δείχνουν πολίτες να φωνάζουν συνθήματα κάτω από ένα γιγαντιαίο άγαλμα του πρώην προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, το οποίο έδεσαν με σχοινιά, προσπαθώντας να το ρίξουν.
Σκηνικό διάλυσης
Νωρίτερα, ο πρόεδρος του Καζακστάν, Κασίμ Ζομάρτ Τοκάγεφ είχε προειδοποιήσει ότι θα απαντήσει «με τη μέγιστη σκληρότητα» στις διαδηλώσεις, κάνοντας λόγο για «μαζικές επιθέσεις» εναντίων των δυνάμεων της τάξης και για «νεκρούς και τραυματίες» στις τάξεις των αστυνομικών.
Σύμφωνα μάλιστα με το δίκτυο Russia Today, ο Τοκάγεφ ζήτησε πριν από λίγο τη στρατιωτική συνδρομή του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας -μεταξύ των μετασοβιετικών δημοκρατιών και υπό ρωσική ηγεσία- για την αντιμετώπιση, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «τρομοκρατικής απειλής».
Аэропорт Алматы после атаки протестующих выглядит так. Он остается под их контролем, по словам президента Токаева, в нем захвачены 5 самолетов.
Видео опубликовано «Спутником». pic.twitter.com/MkDp4z3brR
— SOTA (@Sota_Vision) January 5, 2022
. #BREAKING
Foreign-sponsored rioters robbing banks in. Almaty #Kazakhstan pic.twitter.com/LhFIqmvWil— 𝚅𝙰𝙹𝚁𝙰: 𝚃𝚑𝚎 𝚂𝚝𝚛𝚊𝚝𝚎𝚐𝚒𝚌 𝙵𝚘𝚛𝚞𝚖™ (@VajraForum) January 5, 2022
Το Ίντερνετ και τα κινητά τηλέφωνα εν τω μεταξύ δεν λειτουργούν από νωρίς σήμερα στη χώρα.
Η παραίτηση νωρίτερα της κυβέρνησης, η απομάκρυνση του πρώην προέδρου Ναζαρμπάγεφ από τη θέση του επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας και η ανακοίνωση κρατικής ρύθμισης στις τιμές των καυσίμων φαίνεται ότι δεν αρκούν για να κατευνάσουν την λαϊκή οργή στους δρόμους.
Αν και οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν για τον σχεδόν διπλασιασμό των τιμών του υγροποιημένου φυσικού αερίου (βασικό καύσιμο για τα οχήματα) , η ταχεία εξάπλωση της αναταραχής υποδηλώνει το ξέσπασμα μιας ευρύτερης, συσσωρευμένης δυσαρέσκειας στη χώρα που βρισκόταν υπό την κυριαρχία του ίδιου κόμματος, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.
Το Καζακστάν συνορεύει με τη Ρωσία στα βόρεια και με την Κίνα στα ανατολικά και διαθέτει μεγάλα αποθέματα πετρελαίου, που το καθιστούν σημαντικό στρατηγικά και οικονομικά.
Παρά τον ορυκτό πλούτο, η δυσαρέσκεια για τις κακές συνθήκες διαβίωσης είναι έντονη σε ορισμένες περιοχές της χώρας.
Η Ρωσία, για την οποία το Καζακστάν είναι ένας πολύ σημαντικός οικονομικός και στρατηγικός εταίρος, απηύθυνε έκκληση να επιλυθεί η κρίση μέσω του διαλόγου και όχι «με ταραχές στον δρόμο». Τάχθηκε, δε, κατά κάθε «ξένης παρέμβασης» στη χώρα.
Έκκληση για αυτοσυγκράτηση απηύθυνε και ο Λευκός Οίκος.
🔴 // Raw Video
📢 // The government has resigned in the country of Kazakhstan and military police are surrendering to citizens as government buildings are being stormed
📺 // Various Sources#Kazakhstan #KazakhstanProtests #Kazakistan pic.twitter.com/HITWFDAbyp
— Mesh News Room (@MeshNewsRoom) January 5, 2022
Almaty tonight. Protesters still on the streets. You can hear gunfire in the background pic.twitter.com/czRtXzJeWJ https://t.co/czRtXzJeWJ https://t.co/dH6HmBVtF1 #Kazakhstan
— RISE (@silent_thunderr) January 5, 2022
Η κρίση του υγραερίου
Το κίνημα διαμαρτυρίας ξεκίνησε την Κυριακή, μετά την αύξηση της τιμής του υγραερίου, στην πόλη Ζαναοζέν, στο δυτικό Καζακστάν. Κατόπιν επεκτάθηκε στο Ακτάου, στις όχθες της Κασπίας και στο Αλμάτι.
Η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να κατευνάσει τα πνεύματα, χωρίς επιτυχία, ανακοινώνοντας τη μείωση της τιμής του υγραερίου στα 50 τένγκε (0,1 ευρώ) το λίτρο, αντί για 120.
Η αύξηση της τιμής θεωρείται άδικη από τους πολίτες, δεδομένου ότι το Καζακστάν διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Σήμερα η κρατική τηλεόραση μετέδωσε ότι συνελήφθη ο διευθυντής μιας μονάδας υγραερίου και ένας άλλος αξιωματούχος στην περιφέρει Μανγκιστάου, όπου βρίσκεται η Ζαναοζέν. Κατηγορούνται ότι «αύξησαν την τιμή του αερίου χωρίς λόγο» γεγονός που «υποκίνησε μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα».
Το Καζακστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της κεντρικής Ασίας, που στο παρελθόν έβλεπε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης, είδε το τένγκε να υποτιμάται και τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται, λόγω της μείωσης της τιμής του πετρελαίου και της οικονομικής κρίσης στη Ρωσία. Η περιοχή Μανγκιστάου εξαρτάται από το υγραέριο, το οποίο είναι βασικό καύσιμο για τα αυτοκίνητα και κάθε αύξηση της τιμής του συμπαρασύρει και τις τιμές των τροφίμων που ήδη έχουν αυξηθεί από την αρχή της πανδημίας της Covid-19.
