Σημαντικά δεδομένα για την προστασία κατά του κοροναϊού από την τέταρτη δόση εμβολίου προσέφερε η έρευνα που έκαναν επιστήμονες με επικεφαλής των Michal Canetti και δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The New England Journal of Medicine.
Όπως αναφέρουν οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος η εξάμηνη παρακολούθηση μετά από την τέταρτη δόση εμβολίου BNT162b2 έδωσε σημαντικές πληροφορίες για την προστασία από τα εμβόλια.
Η μελέτη
Πρόκειται για μια προοπτική μελέτη κοορτής στην οποία συμμετείχαν εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και αξιολογήθηκε η χυμική απόκριση και η αποτελεσματικότητα του εμβολίου τέταρτης δόσης του εμβολίου BNT162b2 (Pfizer–BioNTech) κατά του SARS-CoV-2 κατά τη διάρκεια μια περιόδου παρακολούθησης 6 μηνών κατά την οποία η μετάλλαξη Όμικρον (κυρίως BA.1 και BA.2) ήταν η κυρίαρχη μετάλλαξη στο Ισραήλ.
Η απουσία προηγούμενης λοίμωξης SARS-CoV-2 επαληθεύτηκε με PCR και ορολογικές μεθόδους, ενώ μεταξύ των συμμετεχόντων που δεν είχαν προηγούμενη μόλυνση από SARS-CoV-2, 6.113 συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση της χυμικής απόκρισης (μέτρηση IgG και των εξουδετερωτικών αντισωμάτων) και 11.176 στην ανάλυση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου.
Η πορεία των αντισωμάτων
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ανταπόκριση αντισωμάτων κορυφώθηκε σε περίπου τέσσερις εβδομάδες, μειώθηκε στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν πριν από την τέταρτη δόση κατά τις 13 εβδομάδες και στη συνέχεια σταθεροποιήθηκε.
Στην περίοδο των έξι μηνών που διήρκησε η παρακολούθηση των συμμετεχόντων στην έρευνα, τα προσαρμοσμένα εβδομαδιαία επίπεδα IgG και εξουδετερωτικών αντισωμάτων ήταν παρόμοια μετά τη λήψη της τρίτης και τέταρτης δόσης και ήταν σημαντικά υψηλότερα από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν μετά τη λήψη της δεύτερης δόσης.
Η λήψη της τέταρτης δόσης του εμβολίου BNT162b2 προσέφερε μεγαλύτερη προστασία έναντι της λοίμωξης από SARS-CoV-2 από αυτή που παρείχε η λήψη τριών δόσεων εμβολίου (με τη λήψη της τρίτης δόσης τουλάχιστον 4 μήνες νωρίτερα) (συνολική αποτελεσματικότητα του εμβολίου, 41% – 95% διάστημα εμπιστοσύνης [CI], 35 έως 47).
Η χρονική αποτελεσματικότητα του εμβολίου (η οποία συνέκρινε τα ποσοστά μόλυνσης μεταξύ των συμμετεχόντων που δεν είχαν ακόμη μολυνθεί μετά τον εμβολιασμό) μειώθηκε με την πάροδο του χρόνου, από 52% κατά τις πρώτες 5 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό σε -2% στις 15 έως 26 εβδομάδες.
Οι περιορισμοί
Όπως υπογραμμίζουν οι συντάκτες της μελέτης, αυτή έχει αρκετούς περιορισμούς, που θα πρέπει να συνεκτιμηθούν στο τελικό συμπέρασμα.
Πρώτον, μια μελέτη σειράς που αποτελείται από εργαζόμενους στον τομέα της υγείας μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτική του γενικού πληθυσμού. Επιπλέον, συμπεριλήφθηκαν μόνο οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που δεν είχαν προηγούμενη μόλυνση από κοροναϊό, γεγονός που περιόρισε περαιτέρω τη γενίκευση.
Δεύτερον, δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα μη αναγνωρισμένης υβριδικής ανοσίας, παρά τη διεξοδική λήψη ιστορικού και την ορολογική αξιολόγηση.
Τρίτον, η απόφαση λήψης της τέταρτης δόσης θα μπορούσε να συνδεθεί με συμπεριφορές αναζήτησης υγείας που δεν αποτυπώθηκαν καλά στα δεδομένα.
Τέταρτον, δεν ήταν δυνατή η εκτίμηση της αποτελεσματικότητας έναντι σοβαρών εκβάσεων μόλυνσης λόγω της απουσίας τέτοιων αποτελεσμάτων στα στελέχη της μελέτης.
Όπως σημειώνουν οι υπεύθυνοι της μελέτης, η τρίτη δόση του εμβολίου BNT162b2 έχει αποδειχθεί ότι παρέχει σημαντική προστασία έναντι τέτοιων εκβάσεων. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει αυξημένη αποτελεσματικότητα μιας τέταρτης δόσης έναντι σοβαρών εκβάσεων κατά τη διάρκεια της βραχυπρόθεσμης παρακολούθησης, αλλά αν αυτή η πρόσθετη αποτελεσματικότητα μειώνεται ομοίως για την προστασία από τη μόλυνση δεν έχει ακόμη καθοριστεί.
Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η τέταρτη δόση, και πιθανώς οι μελλοντικές αναμνηστικές δόσεις, θα πρέπει να χορηγηθούν με σύνεση ώστε να συμπίπτουν με τα κύματα της νόσου ή να είναι διαθέσιμα εποχιακά, παρόμοια με το εμβόλιο της γρίπης.
