Η εμβολιαστική επιχείρηση κατά του κορωνοϊού συνεχίζεται με τα νέα «δώρα» της επιστήμης, με τα επικαιροποιημένα εμβόλια, και στη χώρα μας. Μέχρι σήμερα έχουν παραληφθεί περισσότερα από 1 εκατ. δόσεις, κυρίως των Pfizer/BioNTech, και οι παραλαβές συνεχίζονται απρόσκοπτα.
Mε δειλά προς το παρόν βήματα οι πολίτες επισκέπτονται τα εμβολιαστικά κέντρα φροντίζοντας να ενισχύσουν την άμυνά τους έναντι του κορωνοϊού ενόψει των επόμενων, σαφώς πιο δύσκολων, μηνών. Από τη Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου που άνοιξε η πλατφόρμα έχουν πραγματοποιηθεί σχεδόν 13.300 εμβολιασμοί με τα επικαιροποιημένα σκευάσματα. Παράλληλα, έχουν προγραμματιστεί 23.351 νέα ραντεβού.
Το ΘΕΜΑ, με τη βοήθεια των ειδικών, δίνει απαντήσεις σε 10 καίρια ερωτήματα για τον εμβολιασμό έναντι της λοίμωξης covid-19..
1. Ποιοι μπορούν να εμβολιαστούν με τα επικαιροποιημένα εμβόλια;
Τα επικαιροποιημένα εμβόλια προορίζονται μόνο για αναμνηστική δόση, δηλαδή χορηγούνται μετά τη συμπλήρωση του βασικού εμβολιασμού. Σύμφωνα με τη σύσταση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, τα νέα εμβόλια προορίζονται για: α) τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, β) τα άτομα ηλικίας 12-59 ετών που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου, γ) τους διαμένοντες και τους εργαζόμενους σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων και Φροντίδας Χρονίως Πασχόντων, δ) τους επαγγελματίες υγείας, ε) όσους ζουν με άτομα με ανοσοκαταστολή ή άλλο υποκείμενο νόσημα, στ) τους φροντιστές ατόμων που πάσχουν από νοσήματα που αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών από κορωνοϊό. Ωστόσο, παρέχεται και εξατομικευμένα η δυνατότητα εμβολιασμού σε άτομα ηλικίας 30-59 ετών που δεν ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, με τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντα ιατρού.
2. Πρέπει να εμβολιαστούν όσοι έχουν λάβει άλλη αναμνηστική δόση ή/και έχουν νοσήσει;
Ναι, όσοι έχουν νοσήσει τον περασμένο χρόνο ή/και έχουν λάβει όλα τα βασικά και αναμνηστικά εμβόλια, θα πρέπει να λάβουν και το νέο, επικαιροποιημένο εμβόλιο. «Αυτό θα οδηγήσει σε ευρύτερη ανοσία έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2 και θα συμβάλει στον περιορισμό της εμφάνισης νέων παραλλαγών», τονίζουν οι επιστήμονες της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Ροδάνθη Συρίγου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης).
3. Πότε μπορεί να γίνει ο εμβολιασμός;
Οι εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης με τα επικαιροποιημένα εμβόλια ξεκίνησαν την περασμένη Τετάρτη – ο προγραμματισμός των ραντεβού γίνεται όπως πάντα μέσα από την πλατφόρμα emvolio.gov.gr. Οι δικαιούχοι μπορούν να πραγματοποιήσουν τον εμβολιασμό τους, εφόσον έχουν παρέλθει τουλάχιστον τρεις μήνες μετά την τελευταία δόση εμβολίου ή τη νόσησή τους από κορωνοϊό. «Η ανοσία φθίνει με την παρέλευση του τριμήνου, ειδικά στα ηλικιωμένα άτομα ή στους ευάλωτους. Γι’ αυτό και συστήνεται να επανεμβολιαστούν», σύμφωνα με την κυρία Θεοδωρίδου.
4. Σε τι διαφέρουν τα νέα εμβόλια από τα προηγούμενα;
Τα νέα εμβόλια χρησιμοποιούν την ίδια τεχνολογία mRNA με τα προηγούμενα εμβόλια, Moderna και Pfizer/BioNTech. Η βασική διαφορά τους από τα προηγούμενα είναι ότι μπορούν να κωδικοποιήσουν την πρωτεΐνη- ακίδα S τόσο του αρχικού στελέχους του SARS-CoV-2 όσο και των παραλλαγών της Omicron. Ειδικότερα, αυτή τη στιγμή είναι διαθέσιμα τα επικαιροποιημένα εμβόλια έναντι του αρχικού στελέχους και της Omicron, και τον επόμενο μήνα αναμένεται να διατεθούν στην Ευρώπη – εκτός των ΗΠΑ- άλλα εμβόλια που περιέχουν την πρωτεΐνη – ακίδα S τόσο του αρχικού στελέχους του ιού όσο και των πιο μεταδοτικών στελεχών BA.4 και BA.5 της Omicron. Ήδη ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) αξιολογεί τα εμβόλια.
5. Γιατί να επιλέξει κάποιος τα πρώτα επικαιροποιημένα εμβόλια και να μην περιμένει τα επόμενα;
«Δεν έχει σημασία ποιο εμβόλιο θα λάβει κάποιος. Το σημαντικό είναι να το λάβει στον σωστό χρόνο για να είναι προστατευμένος». Αυτό επισήμαναν για μια ακόμη φορά η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, κατά την πρόσφατη ενημέρωση για τα επικαιροποιημένα εμβόλια. Όπως εξήγησαν, από τη σύγκριση των νέων εμβολίων, δεν προκύπτουν αξιόλογες διαφορές ώστε να βαρύνουν στην επιλογή για εμβολιασμό. Η σύσταση δε για τους ευπαθείς και τους ηλικιωμένους είναι ισχυρή και σαφής: όσο νωρίτερα εμβολιαστούν, τόσο καλύτερα θα αντιμετωπίσουν την έξαρση της επιδημίας που αναμένεται από τον επόμενο μήνα.
6. Μπορεί κάποιος να ελέγξει τα αντισώματα στον οργανισμό του και να αποφασίσει μετά αν χρειάζεται να εμβολιαστεί;
Εκτός του ότι ο έλεγχος αντισωμάτων γίνεται βασικά σε εργαστηριακό και ερευνητικό επίπεδο, ο καθηγητής Αιματολογίας στη Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευάγγελος Τέρπος διευκρινίζει ότι «δεν υπάρχει καμία εμπορικά διαθέσιμη μέθοδος ελέγχου αντισωμάτων έναντι των παραλλαγών του κορωνοϊού SARS-COV-2. Όλες οι σχετικές εξετάσεις αντισωμάτων που διενεργούνται εστιάζουν στο αρχικό στέλεχος, της Ουχάν. Αυτό που έχει καταστεί σαφές από τις μελέτες είναι ότι τα αντισώματα έναντι του αρχικού στελέχους, όσο υψηλά κι αν είναι, δεν προφυλάσσουν από τη νόσηση έναντι των άλλων μεταλλάξεων».
7. Ποιες ανεπιθύμητες ενέργειες έχουν τα επικαιροποιημένα εμβόλια;
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών «τα δεδομένα ασφάλειας, δηλαδή οι ανεπιθύμητες ενέργειες από τα εμβόλια, είναι ανάλογα με εκείνα που έχουν καταγραφεί από τη χορήγηση των αρχικών εμβολίων, π.χ. ερεθισμός στο σημείο της έγχυσης, πονοκέφαλος, κόπωση, μυϊκά άλγη κ.α. Είναι ήπια στην εκδήλωση και μικρής διάρκειας».
8. Πόσο κοντά είμαστε στο τέλος της πανδημίας;
«Δεν έχουμε φθάσει ακόμη εκεί. Αλλά το τέλος είναι ορατό», σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. Οι θάνατοι από τη λοίμωξη Covid είναι σε χαμηλότερα επίπεδα και από τον Μάρτιο του 2020, που κηρύχθηκε η πανδημία.
9. Θα γίνει ετήσιος ο εμβολιασμός;
«Η επιδημιολογία είναι τόσο ρευστή, τόσο μεταβαλλόμενη που κανείς από τους ειδικούς δεν τολμά να διατυπώσει μια σύσταση ή μια τοποθέτηση ότι υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να προχωρήσει ο ετήσιος εμβολιασμός», σύμφωνα με την κυρία Θεοδωρίδου. Από τον ΠΟΥ πάντως, γίνεται έκκληση σε όλες τις χώρες να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, με τον εμβολιασμό να παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας. Το 2021 αποφεύχθηκαν 19,8 εκατομμύρια θάνατοι χάρη στα εμβόλια.
10. Μπορεί να γίνει ταυτόχρονα εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο και την αναμνηστική δόση κορωνοϊού;
Η απάντηση είναι ναι. Οι ειδικοί υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα του αντιγριπικού εμβολιασμού γενικά ενόψει του χειμώνα αλλά και ιδίως ενόψει παράλληλης έξαρσης και κορωνοϊού. Η λήψη εμβολίου κατά της γρίπης και αναμνηστικού εμβολίου έναντι του SARS- CoV-2 – είναι ιδιαίτερα σημαντική για όσους ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.
