Οι περισσότερες, όπως αναφέρει η «Καθημερινή», αφορούν την περίοδο 2017-2021 και σύµφωνα µε ορισµένες εκτιµήσεις το ύψος της απάτης υπερβαίνει τα 45 εκατ. ευρώ. Τα χρήµατα καταβλήθηκαν σε εικονικούς ιδιοκτήτες βοσκότοπων δήθεν για τη συντήρηση των εκτάσεών τους. Οπως επίσης σε αγρότες – ιδιοκτήτες ανύπαρκτων εκτάσεων µε ελαιόδεντρα βιολογικής καλλιέργειας ή κτηνοτρόφους που δήλωναν ψευδώς ότι έχουν στην ιδιοκτησία τους κοπάδια µε αγελάδες ελευθέρας βοσκής µόνο και µόνο για να εισπράττουν κοινοτικές επιδοτήσεις.
Οι πιο σοβαρές υποθέσεις ελέγχονται από το γραφείο των Ευρωπαίων εντεταλµένων εισαγγελέων και οι υπόλοιπες από τις κατά τόπους εισαγγελικές – δικαστικές αρχές, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Απρίλιο του 2024 έθεσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε καθεστώς 12µηνης επιτήρησης, µε την αρµόδια Γενική ∆ιεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG AGRI) να σηµειώνει σε επιστολή της ότι διαπιστώθηκαν ελλείψεις, καθυστερήσεις και λάθη τις τελευταίες διαχειριστικές περιόδους.
Στα παραπάνω έρχονται να προστεθούν καταγγελίες για παρεµβάσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ και αποµακρύνσεις όσων επικεφαλής του οργανισµού αντελήφθησαν τι συνέβαινε και θέλησαν να «χαλάσουν το πάρτι» µε τις αγροτικές επιδοτήσεις. Οπως ο Γρηγόρης Βάρρας που τοποθετήθηκε στη θέση του προέδρου τον Νοέµβριο του 2019 και αποµακρύνθηκε ένα χρόνο αργότερα και ο Βαγγέλης Σηµανδράκος, ο οποίος αποχώρησε τον ∆εκέµβριο του 2023 έπειτα από ρήξη στις σχέσεις του µε τον –τότε– υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρη Αυγενάκη.
Ετησίως, η Ε.Ε. καταβάλλει ενισχύσεις ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ στους Ελληνες αγρότες και κτηνοτρόφους. Η διαχείριση των χρηµάτων και η καταβολή τους στους δικαιούχους γίνεται από τον διαπιστευµένο µε βάση τα κοινοτικά κριτήρια Οργανισµό Πληρωµών (ΟΠΕΚΕΠΕ), ο οποίος είναι αυτός που έχει την ευθύνη για τον έλεγχο νοµιµότητας των αιτήσεων.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Με ποιον τρόπο όµως διάφοροι επιτήδειοι κατάφερναν να βάζουν χέρι στο ταµείο των αγροτικών επιδοτήσεων; Η µεθοδολογία της απάτης περιγράφεται σε εµπιστευτικές αναφορές του οργανισµού προς τις κατά τόπους εισαγγελικές αρχές, που βρίσκονται στη διάθεση της «Κ». Για καθεµία απ’ αυτές συντάχθηκαν δικογραφίες που είτε δικάστηκαν πρόσφατα είτε εκκρεµούν ενώπιον ελληνικών δικαστηρίων.
Τον Οκτώβριο του 2020, ενδεικτικά, ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ απέστειλε στην Εισαγγελία Ρεθύµνου αναφορά σχετικά µε ύποπτες µεθοδεύσεις συνολικά τεσσάρων παραγωγών από την περιοχή του Ρεθύµνου, οι οποίοι κατάφεραν µε ψευδείς δηλώσεις προς τον οργανισµό να εισπράξουν ποσό άνω των 70.000 ευρώ υπό µορφή επιδότησης. Τι προκύπτει απ’ αυτήν;
∆ύο παραγωγοί από το Ρέθυµνο κατέθεσαν το 2019 αίτηση για επιδότηση στον ΟΠΕΚΕΠΕ δηλώνοντας ότι έχουν προχωρήσει στη µίσθωση αγροτεµαχίων στην Τζια, τα οποία θα χρησιµοποιούσαν ως βοσκότοπους. Στην αίτησή τους συµπεριέλαβαν ως ώφειλαν ενοικιαστήρια συµβόλαια, που εµφάνιζαν ως ιδιοκτήτες των εκτάσεων δύο κατοίκους του Ρεθύµνου. Με βάση διάταξη της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας που επιδοτεί τη διαχείριση (κοπές δέντρων κ.λπ.) βοσκότοπων ώστε αυτοί να µη δασωθούν και να παραµείνουν διαθέσιµοι για τη βοσκή των ζώων, οι δύο παραγωγοί του Ρεθύµνου εισέπραξαν από το ταµείο των κοινοτικών ενισχύσεων 73.000 ευρώ.
Το παράδοξο στην υπόθεση είναι την επόµενη χρονιά (2020) καθώς τις ίδιες ακριβώς εκτάσεις στη νήσο Κέα µίσθωσαν δύο άλλοι παραγωγοί του Ρεθύµνου. Και στα ενοικιαστήρια συµβόλαια που κατέθεσαν στον οργανισµό ως ιδιοκτήτες των εκτάσεων εµφανίζονταν άλλοι απ’ αυτούς του 2019!
«Οπως προκύπτει από τα Ε9 και τα υπογεγραµµένα συµφωνητικά µίσθωσης, οι φερόµενοι ως εναλλασσόµενοι ιδιοκτήτες των ίδιων αγροτεµαχίων στην Κέα Κυκλάδων άλλαξαν τα αγροτεµάχια σαν τα πουκάµισα όπως ειπώθηκε στους ελεγκτές κατά τον επιτόπιο έλεγχο και ως εκ τούτου υπάρχει σοβαρή ένδειξη για συνέργεια στην ψευδή δήλωση των τεσσάρων παραγωγών που υπέβαλαν δήλωση τα έτη 2019 και 2020 και εξ αυτού την είσπραξη παρανόµως σηµαντικών κοινοτικών κονδυλίων», αναφέρεται στην έγγραφη αναφορά του πρώην προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ προς τον εισαγγελέα Ρεθύµνου.
ΟΙ ΜΕΣΑΖΟΝΤΕΣ
Τόσο στην προκειµένη περίπτωση, όσο και γενικότερα οι αιτήσεις των αγροτών για την είσπραξη επιδοτήσεων γίνονται µέσω ιδιωτικών Κέντρων Υποδοχής ∆ηλώσεων (ΚΥ∆) ο ρόλος των οποίων στη διασπάθιση των κοινοτικών επιδοτήσεων είναι τουλάχιστον ύποπτος, ενώ σε ορισµένες περιπτώσεις έχει αποδειχθεί ποινικά κολάσιµος.
Μια τέτοια περίπτωση µε ισχυρές ενδείξεις ανάµειξης στην απάτη του Κέντρου Υποδοχής ∆ηλώσεων αναδεικνύεται σε εµπιστευτικό έγγραφο του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ την 29η Οκτωβρίου 2020 προς την Εισαγγελία Πληµµελειοδικών Αθήνας. Αφορά και πάλι υπόθεση βοσκότοπων αυτή τη φορά όχι στην Τζια αλλά στον… Γράµµο.
Το 2019, λοιπόν, τρεις ιδιώτες, ανάµεσα στους οποίους µία δικηγόρος και µία υπάλληλος του ∆ήµου Λάρισας, κατέθεσαν αίτηση επιδότησης για αγροτεµάχια που είχαν µισθώσει στον Γράµµο Καστοριάς. Παρότι η µία από τις αιτούσες εµφανιζόταν να έχει µισθώσει την έκταση από την κόρη της, ο ΟΠΕΚΕΠΕ κατέβαλε στους τρεις συνολικά 147.000 ευρώ προκειµένου αυτοί να φροντίσουν οι µισθωµένες εκτάσεις να παραµείνουν βοσκότοποι και να µη δασωθούν.
Στην πορεία της έρευνας, πάντως, προέκυψαν κι άλλα ενδιαφέροντα ευρήµατα. Οπως ότι τα µισθωτήρια συµβόλαια για τα τρία αγροτεµάχια είχαν συνταχθεί την ίδια ηµέρα και από το ίδιο χέρι – στα έγγραφα υπήρχε ο ίδιος γραφικός χαρακτήρας. Ακόµη, είχαν θεωρηθεί από το ίδιο ΚΕΠ στο οποίο κατά µια ενδιαφέρουσα σύµπτωση εργαζόταν η µία από τους αιτούντες, ενώ το ενοίκιο για εκτάσεις άνω των 1.000 στρεµµάτων είχε προσδιοριστεί έναντι µόλις 10 ευρώ. Και τέλος, οι αιτήσεις προς των ΟΠΕΚΕΠΕ είχαν υποβληθεί από Κέντρο Υποδοχής ∆ηλώσεων (ΚΥ∆) ο ιδιοκτήτης του οποίου τύγχανε πατέρας των δύο από τους τρεις αιτούντες την κοινοτική επιδότηση!
Συµπληρωµατικά µε τα παραπάνω στο εµπιστευτικό έγγραφο προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθήνας αναφέρεται ότι «από επικοινωνία της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ µε το ∆ασαρχείο Καστοριάς επιβεβαιώθηκε προφορικά ότι δεν γνωρίζουν να υπάρχουν ιδιωτικοί βοσκότοποι στην περιοχή του Γράµµου». Για την υπόθεση σχηµατίστηκε ποινική δικογραφία µε τη δίκη να είναι προσδιορισµένη για τις αµέσως επόµενες ηµέρες.
∆ικογραφίες υπάρχουν για αρκετές ακόµα περιπτώσεις. Μία από αυτές αφορά την είσπραξη από ιδιώτη επιδότησης για παραγωγή βιολογικού ελαιολάδου παρότι ο ίδιος δεν είναι ιδιοκτήτης ούτε ενός ελαιόδεντρου. Επιπλέον, τελεσιδίκησε υπόθεση στα Τρίκαλα, όπου ιδιώτης εισέπραξε επιδοτήσεις για κοπάδι µε αγελάδες ελευθέρας βοσκής, παρότι ο ίδιος δεν έχει ούτε εκµεταλλεύεται ζώα. Αντικείµενο δικαστικής έρευνας αποτελεί τέλος το εάν τα παραπάνω εκτυλίχθηκαν εν αγνοία και κάτω από τα ραντάρ των υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ ή σε κάποιες περιπτώσεις µε την αρωγή ή έστω την ανοχή τους.
Υπάρχουν εξάλλου ενδείξεις ότι σε κάποιες περιπτώσεις άτοµα που είχαν εισπράξει επιδοτήσεις ενηµερώθηκαν εγκαίρως για επικείµενους, επιτόπιους ελέγχους κλιµακίων του οργανισµού, µε τους γνωρίζοντες να αφηγούνται κωµικοτραγικές ιστορίες ιδιωτών που µετέφεραν εσπευσµένα στα αγροτεµάχιά τους κοπάδια ζώων φίλων και συγχωριανών τους προκειµένου να δικαιολογήσουν την είσπραξη κοινοτικών κονδυλίων.
ΜΠΛΟΚΟ ΣΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΦΜ
∆ιαπιστώνοντας τα παραπάνω, ο πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Γρηγόρης Βάρρας αποφάσισε να µπλοκάρει 3.500 ΑΦΜ, που αντιστοιχούσαν σε αιτήσεις για τις οποίες υπήρχαν υπόνοιες ότι δεν είχαν ακριβή στοιχεία µε στόχο την εξαπάτηση του οργανισµού. Κάτι αντίστοιχο συνέβη την περίοδο που στο τιµόνι του οργανισµού βρισκόταν ο Βαγγέλης Σηµανδράκος, µε τον αριθµό των αιτήσεων που κρατήθηκαν για διάστηµα περίπου ενός έτους στο ψυγείο για περαιτέρω έλεγχο να ανέρχονται στις 6.000. Στις 11 Σεπτεµβρίου, ο νυν υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία έκανε γνωστή την απόφασή του να διατηρήσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε καθεστώς επιτήρησης προκειµένου να υλοποιηθούν µια σειρά διορθωτικών µέτρων για τη λειτουργία του οργανισµού. «Εχουν ήδη δροµολογηθεί αλλαγές στην οργανωτική δοµή και επιχειρησιακή λειτουργία, που βελτιώνουν την ελεγκτική ικανότητα του οργανισµού», αναφέρεται στο σχετικό δελτίο Τύπου.
