Με μερικές ημέρες μόνο να μένουν πριν οι καταναλωτές κληθούν να επιλέξουν, το μπέρδεμα μοιάζει να έχει γιγαντωθεί. Ποιο χρώμα τιμολογίου είναι το πλέον κατάλληλο για να διαλέξει κανείς; Με ποιες ανάγκες είναι προσαρμοσμένο το κάθε είδος; Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά κάθε χρώματος; Πράσινο, μπλε, κίτρινο ή πορτοκαλί; Ποιο μας κάνει;
Σε αυτή τη -βασανιστική είναι η αλήθεια- σειρά ερωτημάτων και ενώ οι πάροχοι ρεύματος βρίσκονται σε θέσεις μάχης για να ανακοινώσουν τις προσφορές τους ώστε να προσελκύσουν τη μεγαλύτερη μερίδα των καταναλωτών ο καθένας, οι ειδικοί δίνουν τις απαντήσεις τους, χωρίζοντάς τα με δύο άξονες: τα χαρακτηριστικά του κάθε χρώματος τιμολογίου και το τιμολόγιο που θα πρέπει να επιλέξει κάθε νοικοκυριό με βάση τις ανάγκες του.
Τα χαρακτηριστικά κάθε χρώματος
ΠΡΑΣΙΝΟ
Ειδικό
Σε αυτό τον τύπο τιμολογίου, ο οποίος εισήχθη από το υπουργείο Ενέργειας, θα ενημερωνόμαστε κάθε πρώτη του μήνα για την τιμή του ρεύματος βάσει της οποίας θα βγει το επόμενο τιμολόγιό μας. Αυτή η τιμή θα είναι κλειδωμένη σε όλη τη διάρκεια του μήνα. Ουσιαστικά, οι προμηθευτές σε αυτή την περίπτωση οφείλουν να ανακοινώνουν την τιμή του επόμενου μήνα, βασιζόμενοι όμως στην τιμή του προηγούμενου.
Το τιμολόγιο αυτό θα είναι ένα από τα ακριβότερα όλων των τιμολογίων, όμως αναμένεται να είναι και το δημοφιλέστερο, μια και όσοι δεν επιλέξουν κάποιο άλλο χρώμα θα μετακινηθούν αυτόματα σε αυτό. Επιπλέον, με δεδομένο ότι οι προμηθευτές θα υπάγονται στους ίδιους όρους και συνθήκες χρέωσης, οι καταναλωτές θα αισθάνονται πιο ασφαλείς από… εκπλήξεις. Το αβαντάζ είναι ότι θα υπάρχει άμεση και εύκολη σύγκριση όλων των τιμών των εταιρειών της αγοράς (σε online πλατφόρμα με υπολογιστικό εργαλείο σύγκρισης τιμών της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, το energycost.gr, το οποίο θα τεθεί σε λειτουργία τον Ιανουάριο) και ευελιξία επιλογής άλλου προμηθευτή ή και χρώματος τιμολογίου κάθε μήνα. Σε αυτή την περίπτωση, λοιπόν, μπορεί κανείς να διαλέγει κάθε μήνα αυτόν που θα δίνει τη χαμηλότερη τιμή.
Το ντεζαβαντάζ είναι ότι αυτό το χρώμα τιμολογίου θα είναι πιο ακριβό από τα άλλα -κυμαινόμενα- και ότι θα συνοδεύεται από τις λιγότερες προωθητικές ενέργειες. Ουσιαστικά, το πράσινο τιμολόγιο είναι φτιαγμένο για το ευρύ κοινό που δεν είναι καταναλωτικά ώριμο να προχωρήσει σε σύγκριση τιμών και παροχών από τους προμηθευτές ενέργειας και άρα να επιλέξει. Είναι ιδανικό, επιπλέον, για όσους αισθάνονται πιο ασφαλείς σε ένα πρόγραμμα που ορίζεται από κρατικές υπηρεσίες.
ΜΠΛΕ
Σταθερό
Θεωρείται το πιο ασφαλές τιμολόγιο και γι’ αυτό τον λόγο θα είναι κατά κανόνα και το ακριβότερο όλων. Το μπλε τιμολόγιο θα κλειδώνει κάποια τιμή κιλοβατώρας, αλλά θα… κλειδώνει και τον καταναλωτή σε αυτό. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορούμε να σπάσουμε τη συμφωνία μας με την εταιρεία ενέργειας και να μετακινηθούμε σε άλλη φθηνότερη ή σε άλλο χρώμα τιμολογίου εάν, για παράδειγμα, δούμε ότι οι τιμές της κιλοβατώρας κατρακυλούν. Σε αυτή την περίπτωση ο καταναλωτής θα πρέπει να πληρώσει την ανάλογη ρήτρα για να ακυρώσει το εξάμηνο ή (συνήθως) ετήσιο συμβόλαιό του και να μετακινηθεί αλλού.
Το τιμολόγιο αυτό θα είναι και το ακριβότερο με δεδομένο ότι ο προμηθευτής αναλαμβάνει το ρίσκο να καλύψει ο ίδιος όποιο γεγονός μπορεί να προκαλέσει άνοδο της τιμής της ενέργειας ανά Μεγαβατώρα. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται να έχουμε κλειδώσει μια συγκεκριμένη τιμή, η οποία στην πορεία να μη μας συμφέρει στην περίπτωση που η τιμή της ενέργειας θα πέφτει – και άρα τα υπόλοιπα τιμολόγια θα είναι αισθητά φθηνότερα. Αυτό είναι και το δεδομένο ντεζαβαντάζ του, με το αβαντάζ να είναι το γεγονός ότι βρέξει – χιονίσει η τιμή που έχει κλειδώσει ο καταναλωτής για τη διάρκεια του συμβολαίου δεν πρόκειται να αυξηθεί.
ΚΙΤΡΙΝΟ
Κυμαινόμενο
Το δυναμικό, χαρακτηρισμένο με κίτρινο, τιμολόγιο θα είναι το φθηνότερο από όλα τα χρώματα επειδή το ρίσκο (που περιγράψαμε παραπάνω, στο μπλε, που παίρνει ο προμηθευτής) το αναλαμβάνει ο καταναλωτής. Το νοικοκυριό που θα επιλέξει κίτρινο χρώμα τιμολογίου θα πληρώνει το ρεύμα που καταναλώνει βάσει της τιμής της χονδρεμπορικής στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι θα πληρώνει πάντα μικρότερους λογαριασμούς, εκτός εάν συμβεί κάποιο γεγονός (πόλεμος, φυσική καταστροφή, disruption της αγοράς ενέργειας) που θα εκτοξεύσει τις τιμές της Μεγαβατώρας. Σε αυτή την περίπτωση οι χρεώσεις μπορεί να έχουν πορεία… ασανσέρ ή να εκτοξευτούν.
Ενα αβαντάζ, εάν εξαιρέσει κανείς την τιμή σε περιόδους όπως η τωρινή όπου η τιμή της Μεγαβατώρας έχει καθοδική τάση, είναι ότι τα εμπορικά τμήματα των εταιρειών ενέργειας θα ρίξουν μεγάλο βάρος σε αυτά τα τιμολόγια, επιχειρώντας να τα κάνουν τα ελκυστικότερα της αγοράς. «Παίζοντας» με τη διαφορά της τιμής που θα έχουν τα κίτρινα από τα άλλα, αναμένεται να τα φορτώσουν με προσφορές, παροχές και επιπλέον υπηρεσίες. Ενα μεγάλο αβαντάζ που θα έχει αυτό το είδος τιμολογίου είναι η ελευθερία να μετακινηθεί ο καταναλωτής οποτεδήποτε θέλει σε άλλο είδος τιμολογίου, ή και σε άλλο πάροχο, κάτι που θα μπορεί να γίνει ακόμα ευκολότερα με δεδομένο ότι θα υπάρχει ιστορικό τιμών διαθέσιμο για σύγκριση.
Στα ντεζαβαντάζ, φυσικά, είναι το ρίσκο που παίρνει ο καταναλωτής ότι αν συμβεί κάτι που θα αλλάξει τα δεδομένα και θα προκαλέσει πανικό στην αγορά, θα φέρει αυξημένη τιμή της ενέργειας και «φουσκωμένο» λογαριασμό.
ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ
Δυναμικό
Το τιμολόγιο αυτό θα μπει στη ζωή μας πιο αργά από όλα, καθώς θα πρέπει πρώτα να εγκατασταθούν οι «έξυπνοι» μετρητές στα ρολόγια των καταναλωτών. Το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος έχει προγραμματίσει την εγκατάσταση 7,3 εκατομμυρίων «έξυπνων» μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας που θα επιτρέπουν την προστασία των καταναλωτών, δίνοντας απευθείας πρόσβαση στην κατανάλωση και την τιμή της κιλοβατώρας ώστε να ελέγχουν την κατανάλωση, θα καταργήσουν τους «έναντι» λογαριασμούς, οι εκκαθαριστικοί θα εκδίδονται ταχύτατα, ενώ από αυτούς τους μετρητές ο διαχειριστής ενέργειας θα εντοπίζει άμεσα ρευματοκλοπές, αλλά και διακοπές ηλεκτροδότησης και βλάβες.
Ο δρόμος για την εγκατάσταση αυτών των μετρητών άνοιξε με το πρόγραμμα ύψους 1,2 δισ. ευρώ που έφερε η υπογραφή μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του ΔΕΔΔΗΕ σύμβασης δανειοδότησης για τη χρηματοδότηση της 1ης φάσης του έργου, που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2030.
Το πορτοκαλί τιμολόγιο μπορεί να είναι το -με διαφορά- φθηνότερο της αγοράς, είναι όμως και το πιο απαιτητικό. Απαιτεί βαθιά γνώση της σποτ αγοράς -η οποία έχει πολλές διακυμάνσεις ακόμα και στη διάρκεια της ημέρας- και διαρκή παρακολούθηση ώστε να προσαρμόζεται η κατανάλωση βάσει των τιμών. Με δεδομένο ότι στη σποτ αγορά η τιμή της ενέργειας προκύπτει ανά ώρα, με τις ώρες στις οποίες η παραγωγή προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας η τιμή να είναι πολύ χαμηλή και τις ώρες που εξαρτάται από το φυσικό αέριο να αυξάνεται, ο καταναλωτής θα πρέπει να είναι διαρκώς «συνδεδεμένος ώστε να επιβεβαιώνει αυτό που θα μάθει και εμπειρικά: τις ώρες που τον συμφέρει να καταναλώνει περισσότερο.
Πώς να επιλέξω…
Πράσινο: Οταν η κατανάλωσή μου είναι όση του μέσου νοικοκυριού (350 με 500 κιλοβατώρες τον μήνα) και δεν έχω τη γνώση, τον χρόνο ή την όρεξη να ασχοληθώ με τις τιμές του ρεύματος και θέλω να αισθάνομαι πιο ασφαλής ότι δεν θα υπάρχουν «ψιλά γράμματα» στο συμβόλαιο. Και αν δεν μου αρέσει κάτι, αλλάζω όποτε θέλω. Γι’ αυτό χρησιμοποιώ το τιμολόγιο που είναι φτιαγμένο για το ευρύ κοινό που δεν είναι καταναλωτικά ώριμο να προχωρήσει σε σύγκριση τιμών και παροχών από τους προμηθευτές ενέργειας και άρα να επιλέξει.
Μπλέ: Οταν έχω σταθερή μηνιαία κατανάλωση που δεν ξεπερνά τις 500 κιλοβατώρες και την αίσθηση ή βάσιμα στοιχεία ότι η αγορά είναι στο κατώτατο σημείο της και ότι το επόμενο διάστημα, ή μέσα στον χρόνο είναι πιθανό να προκύψουν γεωπολιτικοί, οικονομικοί ή άλλοι κίνδυνοι οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν έκρηξη της τιμής ενέργειας. Σε αυτή την περίπτωση κλειδώνω μια τιμή και είμαι απόλυτα ασφαλής ότι θα έχω σταθερή τιμή ρεύματος και δεν θα «κινδυνεύω».
Κίτρινο: Οταν έχω γνώση της αγοράς και τη δυνατότητα να παρακολουθώ τις εξελίξεις της. Εάν, σε αυτή την περίπτωση, η αγορά έχει πτωτικές τάσεις και πιθανολογώ ότι θα συνεχίσουν να πέφτουν οι τιμές της ενέργειας, ή έστω θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα, το κίτρινο τιμολόγιο συμφέρει, ειδικά εάν η κατανάλωσή μου είναι αυξημένη.
Επιπλέον, μπορώ να ρυθμίσω το ρίσκο που θα πάρω επιλέγοντας την υποκατηγορία που θα μάθω την τιμή μετά τη χρήση της ενέργειας ή αυτή στην οποία γνωρίζω την τιμή που έχει καθοριστεί από την αγορά πριν την καταναλώσω.
Πορτοκαλί: Ακόμα δεν μπορώ να το επιλέξω, μια και θα πρέπει να περιμένω τον «έξυπνο» μετρητή. Οταν γίνει αυτό, εάν οι τιμές της ενέργειας είναι χαμηλές, θα μπορώ να ρυθμίζω δυναμικά την κατανάλωσή μου ανάλογα με την ώρα που μου δείχνει στο κινητό ο «έξυπνος» μετρητής. Και άρα να επιλέγω εγώ πόσο φθηνά θα πληρώνω το ρεύμα. Η περίπτωση αυτή είναι ιδανική εάν κάνω αυτοκατανάλωση (δηλαδή έχω τοποθετήσει φωτοβολταϊκά στο σπίτι ή την επιχείρησή μου). Κι αυτό γιατί θα μπορώ να εκμεταλλεύομαι την κατανάλωσή μου με τις ώρες που θα παράγω, πετυχαίνοντας τις πλέον χαμηλές τιμές στη διάρκεια της ημέρας.
