Μια πρωτοφανή περιβαλλοντική κρίση αντιμετωπίζει ο Παγασητικός κόλπος, μετά τις καταστροφικές, διπλές πλημμύρες που έπληξαν τον νομό Μαγνησίας μέσα σε έναν μήνα. Η εικόνα, όπως τη μεταφέρουν στη Realnews οι ειδικοί του τμήματος Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που πρόσφατα διενήργησαν αυτοψία στην περιοχή, είναι άκρως ανησυχητική και το μέγεθος των επιπτώσεων παραμένει ανυπολόγιστο όχι μόνο για το υδάτινο περιβάλλον, αλλά και για τη δημόσια υγεία.
Οι ειδικοί επιστήμονες έλαβαν δείγματα από νερό, ίζημα και ψάρια, τα αποτελέσματα των οποίων αναμένονται από ημέρα σε ημέρα. Οι πρώτες εκτιμήσεις, πάντως, κάνουν λόγο για μεγάλη μικροβιολογική επιβάρυνση, η οποία συνεχίζεται όσο ο Παγασητικός κόλπος δέχεται τα νερά από το ανοιχτό θυρόφραγμα της λίμνης Κάρλας, που έχει πλημμυρίσει με νεκρά ζώα και λύματα του βιολογικού καθαρισμού της Λάρισας.
Οπως αποτυπώνεται και στις φωτογραφίες που ελήφθησαν από την πολυπληθή ομάδα των ειδικών επιστημόνων, σήμερα ο Παγασητικός έχει καλυφθεί κατά τα 2/3 από όγκους φερτών υλικών. Μάλιστα, αυτά τα συσσωρευμένα υλικά, που περιέχουν τόνους σκουπιδιών ακόμη και νεκρά ζώα, σχηματίζουν ολόκληρες νησίδες!
«Δηλώνουμε φανερά προβληματισμένοι και ανήσυχοι από την κατάσταση του Παγασητικού κόλπου. Ανησυχία που επιτείνει το γεγονός ότι η χειμερινή περίοδος είναι μπροστά μας και ο Νοέμβριος είναι κατεξοχήν μήνας βροχών. Αν σε αυτό το διάστημα δεν επισπευστούν τα έργα και οι καθαρισμοί, πολύ φοβάμαι ότι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ακόμη χειρότερες καταστάσεις», δηλώνει ο Δημήτρης Βαφείδης, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγητής Θαλάσσιας Βιοποικιλότητας του τμήματος Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Οι εισροές στη θάλασσα από τα πρωτοφανή πλημμυρικά φαινόμενα ήταν πολύ μεγάλες. Πέρα από τα φερτά υλικά, μεγάλες ποσότητες γεωργικών, αστικών αλλά και βιομηχανικών λυμάτων κατέληξαν και καταλήγουν καθημερινά στον Παγασητικό κόλπο. «Έσπασαν αποχετεύσεις σε πάρα πολλά σημεία, σε διαφορετικές περιοχές. Ολα αυτά καταλήγουν μέσα στον κόλπο, που έχει επιβαρυνθεί τουλάχιστον κατά τα 2/3 με φερτό υλικό. Ο Παγασητικός από μπλε έχει αποκτήσει μια πράσινη και καφετιά απόχρωση», σχολιάζει ο Δ. Βαφείδης.
Η μόλυνση
Οι επιστήμονες, που αναμένουν τα αποτελέσματα των δειγματοληψιών από το εργαστήριο της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για να είναι περισσότερο ακριβείς στα συμπεράσματά τους, έχουν καταγράψει μέχρι στιγμής μεταβολή στη θολερότητα του νερού, δηλαδή στη διεισδυτικότητα του φωτός, στη θερμοκρασία και στην παράκτια αλατότητα. Ακόμη, εντόπισαν αλλαγές στο ph και στο οξυγόνο, τα οποία αποτελούν πολύ σημαντικές παραμέτρους για τη θαλάσσια πανίδα.
Από την πρώτη στιγμή, ο καθηγητής Θαλάσσιας Βιοποικιλότητας έχει μιλήσει για πολυποίκιλες επιπτώσεις στον Παγασητικό, που μάλιστα θα αποτελέσουν αντικείμενο μακροχρόνιας έρευνας, ενώ έχει εγκαίρως συστήσει να αποφευχθούν τόσο το κολύμπι όσο και το ψάρεμα.
Κατόπιν όλων αυτών, η αποκατάσταση της περιοχής αποτελεί ζήτημα μείζονος σημασίας, για το οποίο θα απαιτηθεί χρόνος. «Η αποκατάσταση εξαρτάται από τα ρεύματα, τις καιρικές συνθήκες που θα ακολουθήσουν και αν βεβαίως θα έχουμε καινούργια μετεωρολογικά φαινόμενα. Απαιτούνται, ωστόσο, άμεσοι καθαρισμοί και έργα. Έχουμε υπολογίσει ότι θα χρειαστούν 550 με 600 ημέρες για να διοχετευθεί στον Παγασητικό όλο το νερό της λίμνης Κάρλας. Καταλαβαίνετε ότι μιλάμε για τεράστια καταστροφή. Ολα αυτά τα φερτά υλικά ή θα μείνουν εκεί ή θα έρθουν στον Παγασητικό. Χρειάζεται να φτιαχτούν λιμνοδεξαμενές για να γίνουν καθιζήσεις, μια διαδικασία πανάκριβη και χρονοβόρα», επισημαίνει ο Δ. Βαφείδης.
Πρώτα αποτελέσματα
Σημειώνεται ότι σε δειγματοληπτικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν μετά τις καταστροφές στο λιμάνι του Βόλου, στον Αναυρο και στις Αλυκές εντοπίστηκαν κολοβακτηρίδια και εντερόκοκκοι. Από την παρουσία των κολοβακτηριδίων συνάγεται ότι υπάρχουν και άλλοι παθογόνοι οργανισμοί προέλευσης κοπράνων, που μπορεί να οδηγήσουν σε λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, εγκεφαλικά αποστήματα, πνευμονία, ενδοκοιλιακή σήψη, μηνιγγίτιδα και λοιμώξεις των αρθρώσεων. Οι εντερόκοκκοι προκαλούν λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, ενδοκαρδίτιδα έως και μηνιγγίτιδα.
Τον κώδωνα του κινδύνου για τη μόλυνση της επιφάνειας, του υδροφόρου ορίζοντα και των νερών του Παγασητικού, που απειλεί να φτάσει και στο πιάτο του καταναλωτή μέσω των τροφίμων, έχει κρούσει και ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, σημειώνοντας ότι απαιτείται γρήγορη και στοχευμένη ανάταξη του φυσικού περιβάλλοντος όπου έχει πληγεί.
Ο ίδιος τονίζει ότι «οι φυσικές καταστροφές από την κλιματική κρίση δεν έχουν μόνο άμεσες συνέπειες αλλά και μακροπρόθεσμες, με την περιβαλλοντική επιβάρυνση στη διατροφική αλυσίδα και τη δημόσια υγεία».
Το ΑΠΘ και το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών ετοιμάζουν έκθεση που θα δοθεί στις αρμόδιες Αρχές, στην Περιφέρεια, αλλά και στην κυβέρνηση για το ποιες είναι οι δυνατές λύσεις και πώς μπορεί να αναταχθεί η κατάσταση που άφησαν πίσω τους τα πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα.
Καθαρισμός
Ενδεικτικό της κατάστασης στην οποία περιήλθε το υδάτινο περιβάλλον από το καταστροφικό πέρασμα της κακοκαιρίας είναι το γεγονός ότι μέχρι στιγμής χιλιάδες κιλά σκουπιδιών έχουν μαζευτεί από τις ακτές της Μαγνησίας. Η περισυλλογή των σκουπιδιών έγινε από κατοίκους και εθελοντές, στο πλαίσιο μιας ιδιωτικής πρωτοβουλίας, του προγράμματος «Τυφώνας» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης, που εξακολουθεί να βρίσκεται στην περιοχή, συμβάλλοντας στην απορρύπανση των ακτών τόσο στο Πήλιο όσο και στον Παγασητικό.
Με αποστολή άνω των 30 ατόμων, καθημερινά δίνεται «μάχη» για τον καθαρισμό των ακτών. Η αποστολή είχε ως πρώτο στόχο τη δράση αρχικά στις παραλίες του Πηλίου, όπου και παρέμεινε για 11 ημέρες. Καθαρίστηκαν οκτώ γνωστές και δημοφιλείς παραλίες, ανάμεσα σε αυτές ο Αϊ-Γιάννης, το Παπά Νερό, η Νταμούχαρη, η Φακίστρα κ.ά. από όπου συλλέχθηκαν 2.878 κιλά πλαστικών και οικοδομικών υλικών, από σακούλες απορριμμάτων μέχρι μπουκάλια αναψυκτικών και απορρυπαντικών. Στη συνέχεια, οι δεκάδες εθελοντές συγκέντρωσαν 2.561 κιλά σκουπιδιών, πλαστικών και οικοδομικών υλικών από τον Παγασητικό.
