Έντονες αντιδράσεις πυροδότησε η απόφαση της Γερμανίας να εφαρμόσει προσωρινούς ελέγχους σε όλα τα χερσαία σύνορά της για να περιορίσει την είσοδο παράτυπων μεταναστών στη χώρα.
Θεωρητικά η ζώνη Σένγκεν της ΕΕ αφορά στην ελεύθερη μετακίνηση πολιτών, όμως για την γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού του Όλαφ Σολτς που πιέζεται από τις εξελίξεις στο εσωτερικό μετά την τρομοκρατική επίθεση με μαχαίρι στο Ζόλινγκεν από Σύρο αιτούντα άσυλο, τον καταποντισμό των τριών κομμάτων που την απαρτίζουν στις τοπικές εκλογές σε Θουριγγία και Σαξονία και την άνοδο της ακροδεξιάς Afd άλλες είναι στην παρούσα φάση οι προτεραιότητες, εξ ου και η λήψη μέτρων, που όπως σχολιάζει το Reuters, «συνιστούν πλήγμα στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έναν βασικό πυλώνα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, και ενδέχεται να προκαλέσουν εντάσεις στην περιφερειακή ενότητα».
«Μέχρι να διασφαλίσουμε ισχυρότερη προστασία συνόρων με το κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, θα πρέπει να προστατέψουμε περαιτέρω τα εθνικά μας σύνορα», δήλωσε η Γερμανίδα υπουργός Εσωτερικών, η Σοσιαλίστρια Νάνσι Φέζερ.
Τι σχεδιάζει η Γερμανία;
Την κρισιμότητα της κατάστασης αποτυπώνει η ανακοίνωση της Φέζερ για επέκταση των προσωρινών συνοριακών ελέγχων σε όλα τα χερσαία σύνορα της χώρας από τις 16 Σεπτεμβρίου και για ένα εξάμηνο. Πέραν της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Αυστρίας και της Ελβετίας, όπου ήδη ίσχυαν έλεγχοι, αυτοί τώρα επεκτείνονται στα σύνορα και με τη Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία και τη Δανία.
Πέραν των συνοριακών ελέγχων τα σχέδια του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών περιλαμβάνουν περισσότερες απορρίψεις αιτημάτων ασύλου αλλά και ταχείες επιστροφές στις χώρες πρώτης εισόδου στην ΕΕ ή απελάσεις σε τρίτες χώρες. Οι διαδικασίες ελέγχων θα διενεργούνται γρήγορα στα σύνορα από την αστυνομία, η οποία αποκτά ενισχυμένες αρμοδιότητες και θα μπορεί να χρησιμοποιεί εργαλεία, όπως η κοινή βάση δακτυλικών αποτυπωμάτων της Ευρώπης, Eurodac.
Στα σύνορα θα εξετάζεται ποια χώρα είναι αρμόδια, βάσει του Κανονισμού του Δουβλίνου, να χειριστεί την κάθε υπόθεση ασύλου ενώ εξετάζεται και η δημιουργία κέντρων κράτησης στα γερμανικά σύνορα. Η κυβέρνηση Σολτς απέρριψε τα αιτήματα των συντηρητικών της αντιπολίτευσης για αυτόματη απόρριψη αιτούντων άσυλο στα σύνορα, μέτρο που θεωρήθηκε αντίθετο με το δίκαιο της ΕΕ.
Γιατί τώρα;
Οι βασικές αιτίες της γερμανικής στροφής στο μεταναστευτικό και της απομάκρυνσης από την πολιτική των ανοικτών συνόρων είναι δύο: ο περιορισμός της παράτυπης μετανάστευσης και η αντιμετώπιση της ισλαμιστικής απειλής μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Ζόλινγκεν, την ευθύνη της οποίας ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος.
Αλλά σύμφωνα με γερμανικά ΜΜΕ και αναλυτές την απόφαση πυροδότησε η δημοσκοπική καθίζηση των τριών κομμάτων της συγκυβέρνησης, τα πρόσφατα καταστροφικά αποτελέσματα στις τοπικές εκλογές της Θουριγγίας και της Σαξονίας ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών σε ένα χρόνο, αλλά και η πίεση της κοινής γνώμης καθώς σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το 77% των ερωτηθέντων ζήτησε αλλαγή στη γερμανική πολιτική μετανάστευσης και ασύλου.
Πώς μπορούν τα σχέδια της Γερμανίας να επηρεάσουν τα ταξίδια στην ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ενημερώθηκε για την επιβολή των προσωρινών ελέγχων στο σύνολο των γερμανικών συνόρων, αφού πρόκειται ουσιαστικά για αναστολή των κανόνων Σένγκεν εξαιτίας έκτακτων περιστάσεων, υπενθυμίζει ότι αντίστοιχα μέτρα πρέπει να είναι πράγματι έκτακτα, προσωρινά και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας.
Ο αντίκτυπος για τους ταξιδιώτες στα σύνορα της Γερμανίας είναι μεγάλος: μπορεί να αντιμετωπίσουν περισσότερους τυχαίους ελέγχους σε αυτοκίνητα, τρένα ή λεωφορεία, κάτι που μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις και κυκλοφοριακή συμφόρηση – μια μεγάλη ταλαιπωρία για τους περίπου 240.000 υπηκόους γειτονικών χωρών που εισέρχονται καθημερινά στη χώρα για να εργαστούν.
Όσοι κριθούν ότι εισέρχονται παράνομα στη Γερμανία ενδέχεται να απορριφθούν ή να κρατηθούν στα σύνορα, εάν δηλώσουν ότι θέλουν να ζητήσουν άσυλο.
Έντονες αντιδράσεις από χώρες της ΕΕ
Τα σχέδια της Γερμανίας πυροδότησαν έντονες αντιδράσεις από γειτονικές -και όχι μόνον – χώρες.
Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ τα χαρακτήρισε «απαράδεκτα» σημειώνοντας ότι πρακτικά αναστέλλεται η Ζώνη Σένγκεν. Και ζήτησε επείγουσες διαβουλεύσεις με τις άλλες χώρες, που πλήττονται από τις αποφάσεις του Βερολίνου και περισσότερη στήριξη για την πολιτική μετανάστευσης της Βαρσοβίας τονίζοντας ότι αυτό που χρειάζεται δεν είναι αυστηρότεροι έλεγχοι στα σύνορα με τη Γερμανία αλλά μεγαλύτερη εμπλοκή του Βερολίνου και άλλων στη διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.
Μέτωπο με άλλες 6 χώρες κάνει η Ελλάδα για το μεταναστευτικό
Να μπλοκάρει μονομερείς ενέργειες της Γερμανίας που υπονομεύουν τη Συνθήκη Σένγκεν και πετούν το μπαλάκι του μεταναστευτικού στις χώρες οι οποίες βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, επιχειρεί η Αθήνα, διαμηνύοντας ότι «δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να γίνει ανεκτό».
Τα όσα βίωσε η χώρα την περίοδο 2015 – 2017 με τις αθρόες αφίξεις μεταναστών που εγκλωβίστηκαν εντός των ελληνικών συνόρων δεν μπορούν να επαναληφθούν, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη και γι’ αυτό ήταν άμεση η κυβερνητική αντίδραση. «Η Ελλάδα δεν συνορεύει με τη Γερμανία, ωστόσο, εάν αρχίσουν όλες οι χώρες να το κάνουν αυτό, σημαίνει ότι κάποια στιγμή ο μετανάστης θα πρέπει να φτάσει στην Ελλάδα; Στην Πολωνία; Στη Βουλγαρία; Σε μια χώρα που συνορεύει – από κάπου μπήκε», δήλωσε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης στην ΕΡΤ, περιγράφοντας την ανησυχία που υπάρχει.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Αθήνα έχει ξεκινήσει να χτίζει συμμαχίες με τις χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή προκειμένου να αντιμετωπίσει την οβιδιακή αλλαγή πολιτικής στην οποία προχωρά η Γερμανία υπό την πίεση της ακροδεξιάς. Ιταλία, Ισπανία, Βουλγαρία, Πολωνία και Μάλτα βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος με την Ελλάδα αφού είναι αυτές που καλούνται να προστατέψουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης και να διαχειριστούν χιλιάδες μετανάστες που φτάνουν από την Τουρκία και την Αφρική. Το μπλοκ αυτό είναι αποφασισμένο να απορρίψει τις γερμανικές πιέσεις και εμφανιστεί ενωμένο στη Σύνοδο Κορυφής στις 17 Οκτωβρίου, οπότε και αναμένεται να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα το μεταναστευτικό και η γερμανική αντίδραση. Ποια μπορεί να είναι η απάντηση; «Η εφαρμογή του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Ένας δίκαιος συμβιβασμός ανάμεσα σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, που αναγνωρίζει τη μεγάλη σημασία που πρέπει να δίνουμε στην εξωτερική φύλαξη των συνόρων», δηλώνει ο κ. Μητσοτάκης(Talk radio). Για να γίνει αυτό τα κεφάλαια χρειάζεται να κατευθυνθούν στην φύλαξη των εξωτερικών συνόρων είναι η θέση που θα διατυπώσει και στη συνάντηση με τον Γερμανό Καγκελάριο στο Βερολίνο στις 14 Οκτωβρίου, όπου αναμένεται να βρεθεί για την Διαδικασία του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια. Την αλλαγή στάσης της Γερμανίας σχολίασε δηκτικά ο πρώην υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης, ο οποίος χαρακτήρισε «Υποκρισία της Γερμανίας να κατηγορεί την Ελλάδα συστηματικά για την προστασία των Ευρωπαϊκών συνόρων και την αποτροπή παράνομων αφίξεων», ενώ τώρα «θέλει να πράξει το ίδιο, θεωρώντας τον ανθρωπισμό αποκλειστική αρμοδιότητα των χωρών πρώτης υποδοχής, σαν την Ελλάδα».
Τα επόμενα βήματα
Η κυβέρνηση Σολτς θα πρέπει να συζητήσει τα σχέδια της για κράτηση αιτούντων άσυλο στα σύνορα με τις κυβερνήσεις των 16 κρατιδίων της Γερμανίας, οι Αρχές των οποίων θα κληθούν να τα εφαρμόσουν.
Έχει πει ακόμη ότι θέλει να διαβουλευτεί με τους Ευρωπαίους εταίρους της, τη συνεργασία των οποίων θα χρειαστεί για την επαναπροώθηση αιτούντων άσυλο. Ωστόσο, μπορεί να εφαρμόσει άμεσα τους ελέγχους στα σύνορα, έχοντας ήδη ενημερώσει σχετικά την Κομισιόν.
