Η απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην «ιστορική μεταρρύθμιση» της ίδρυσης των μη κρατικών πανεπιστημίων, αποτελεί ένα «ασφαλές και στέρεο βήμα», σύμφωνα με τον υπουργό Παιδείας, Κυριάκο Πιερρακάκη.
Όπως τόνισε ο ίδιος, μετά την ανακοίνωση του Σχεδίου Νόμου την περασμένη εβδομάδα, «με το νομοσχέδιο για την ίδρυση των Μη Κρατικών – Μη Κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων στη χώρα παύουμε να είμαστε η μόνη χώρα στον πλανήτη χωρίς μη Κρατικά ΑΕΙ».
Τι μάθαμε μέσα στις πέντε μέρες πριν τα Χριστούγεννα, όταν ανακοινώθηκε το Σχέδιο Νόμου, για τα μη κρατικά πανεπιστήμια;
• Στόχος της κυβέρνησης είναι η λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του 2025.
• Οι Έλληνες καθηγητές του εξωτερικού αναμένεται να ασκήσουν επιρροή στην επιλογή των ξένων ΑΕΙ ώστε να ανοίξουν παραρτήματα στη χώρα μας.
Το πλαίσιο
• Στον νόμο, που θα ψηφιστεί εντός Ιανουαρίου, ο οποίος θα ρυθμίζει την εγκατάσταση και λειτουργία αναγνωρισμένων αλλοδαπών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, θα είναι πολύ αυστηρά τα κριτήρια για την αξιολόγηση των Ιδρυμάτων και των Τμημάτων καθώς και για την πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών.
• Θα χρειάζονται τουλάχιστον τρεις σχολές για να εξεταστεί ο φάκελός τους.
• Ο ελάχιστος αριθμός των καθηγητών θα είναι 30.
• Το ειδικό διδακτικό προσωπικό του δεν θα μπορεί να ξεπερνά σε ποσοστό το 20% του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού του.
• Η Ανεξάρτητη Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) θα έχει την ευθύνη εξέτασης των φακέλων τόσο στην κτιριακή υποδομή όσο και στο πρόγραμμα σπουδών αλλά και στην επάρκεια των καθηγητών.
• Οι προϋποθέσεις καθώς και τα ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια, που θα εφαρμοστούν, θα είναι εναρμονισμένα με τις Αρχές και τις κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕSG 2015).
• Τα επιμέρους προγράμματα σπουδών, θα πρέπει να έχουν πιστοποιηθεί και από τη διαπιστευμένη Αρχή του κράτους προέλευσης.
• Οι τίτλοι σπουδών, που θα εκδίδονται στην Ελλάδα, θα είναι οι ίδιοι με τους τίτλους σπουδών που θα είχαν χορηγηθεί εάν η εκπαίδευση των φοιτητών είχε πραγματοποιηθεί εξ ολοκλήρου στο κράτος προέλευσης του πανεπιστημίου. Οι κάτοχοι των τίτλων θα αποκτούν τα ίδια ακαδημαϊκά και επαγγελματικά δικαιώματα με αυτά που ισχύουν στο κράτος προέλευσης.
• Αν ανακληθεί η άδεια του παραρτήματος, το μητρικό ίδρυμα θα είναι από κοινού υπεύθυνο με το παράρτημά του για την ολοκλήρωση των σπουδών των φοιτητών και για την απονομή των τίτλων σπουδών.
• Η άδεια εκπαιδευτηρίου θα συνδέεται με τον ισχύοντα Κτιριοδομικό Κανονισμό – αποκλείονται τα πανεπιστήμια ‘ενός ορόφου’.
• Τα δευτερεύοντα κτήρια θα είναι εντός του ίδιου νομού.
Η οικονομική αξιοπιστία
• Θα πραγματοποιείται πενταετής οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας, την οποία θα βεβαιώνει αξιόπιστη ελεγκτική-συμβουλευτική εταιρεία, προκειμένου να διασφαλίζεται η οικονομική αξιοπιστία.
• Το μη κρατικό πανεπιστήμιο θα πρέπει να προσκομίζει εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης αξιόχρεης τράπεζας ύψους 500.000 ευρώ για κάθε σχολή και να πληρώνει παράβολο ύψους 500.000 ευρώ για τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας και εγκατάστασης.
• Τα δίδακτρα των μη κρατικών ΑΕΙ θα καθοριστούν μεταξύ των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων. Τα παραρτήματα θα ακολουθούν τους όρους λειτουργίας των μητρικών τους ιδρυμάτων και σε θέματα παροχής υποτροφιών.
Τα οφέλη της Ελλάδας
• Σήμερα περίπου 40.000 είναι οι Έλληνες φοιτητές του εξωτερικού, οι οποίοι δαπανούν 500 εκ.ευρώ το χρόνο. Με την ίδρυση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, θα ανακοπεί το ρεύμα μετακίνησης φοιτητών σε ξένα ΑΕΙ.
• Αν οι Έλληνες απόφοιτοι των ξένων πανεπιστημίων παραμείνουν στο εξωτερικό, χάνεται η επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο, καινούργιες γνώσεις, ιδέες, τεχνολογίες, εφόσον παραμείνουν στις χώρες υποδοχής και δεν επιστρέψουν στην Ελλάδα.
• Οι δείκτες της οικονομικής ανάπτυξης των χωρών, οι οποίες έχουν διευρύνει τις διεθνείς αγορές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ενισχύουν την εξαγωγή υπηρεσιών πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, έχουν βελτιωθεί κατά πολύ. Οι δαπάνες διαβίωσης των ξένων φοιτητών στη χώρα υποδοχής, η δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας, εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού, αλλά και πολλών ακόμη συναφών επιστημονικού-ερευνητικού χαρακτήρα επαγγελμάτων, συγκαταλέγονται στα οφέλη.
• Αναπτύσσεται η αγορά ακινήτων και η κατασκευαστική αγορά.
• Ενισχύεται ο εκπαιδευτικός τουρισμός των ίδιων των φοιτητών, καθώς και συγγενών και φίλων τους
• Από το παραγόμενο εισόδημα και τις πάσης φύσης συναφείς συναλλαγές των εισερχομένων φοιτητών και επαγγελματιών του χώρου της ανώτατης εκπαίδευσης, το κράτος εισπράττει φόρους.
• Η ανάσχεση της τάσης εκπατρισμού των νέων για προπτυχιακές ή μεταπτυχιακές σπουδές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού θα έχει άμεσες επιπτώσεις στο ισοζύγιο πληρωμών.
• Θα προχωρήσουν επενδύσεις στην εκπαίδευση και στην έρευνα, οι οποίες – όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες – θα συναγωνίζονται ή και θα ξεπερνούν τις επενδύσεις στη βιομηχανία, στις νέες τεχνολογίες, στην ενέργεια, στον τουρισμό κ.λπ.
• Θα επαναπατριστούν Έλληνες ακαδημαϊκοί και επιστήμονες, που θα έχουν την ευκαιρία να εργαστούν σε αξιοπρεπές πανεπιστημιακό περιβάλλον στη χώρα τους.
Μη κρατικά vs δημόσια πανεπιστήμια
• Η συνύπαρξη Μη Κρατικών και Δημόσιων Πανεπιστημίων, ωφελεί και τα Δημόσια αμβλύνοντας σημαντικά τις ανισότητες και ενισχύοντας τον ανταγωνισμό.
• Σε πολλές χώρες, η ίδρυση ή η περαιτέρω ανάπτυξη μη κρατικών πανεπιστημίων συνετέλεσε σημαντικά στην αύξηση τόσο της πρόσβασης των παιδιών των ασθενέστερων οικονομικά οικογενειών στην ανώτατη εκπαίδευση όσο και της κοινωνικής κινητικότητας.
• Τα δημόσια ΑΕΙ, παραμένουν στον πυρήνα του κυβερνητικού ενδιαφέροντος και απολαμβάνουν αλλαγών, που θα διευρυνθούν ακόμη περισσότερο, ώστε να οδηγηθούν στην εξωστρέφεια και στην βελτίωση της λειτουργίας τους.
• Τα κονδύλια για τα δημόσια πανεπιστήμια αυξάνονται κατά 1 δισ. ευρώ.
• Τα δημόσια πανεπιστήμια θα απελευθερωθούν από τη γραφειοκρατία.
• Δημιουργούνται φοιτητικές εστίες για τα δημόσια πανεπιστήμια.
Θα γίνουν πανεπιστήμια τα κολέγια;
• Τα κολέγια, είναι εκπαιδευτικοί φορείς μη τυπικής μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Λειτουργούν στην Ελλάδα βάσει συμφωνιών πιστοποίησης, επικύρωσης ή δικαιόχρησης που έχουν συνάψει με πανεπιστήμια του εξωτερικού. Οι τίτλοι σπουδών των συνεργαζόμενων ξένων πανεπιστημίων, που χορηγούν τα κολέγια οδηγούν στην αναγνώριση μόνο επαγγελματικής ισοδυναμίας με τα πτυχία των ελληνικών πανεπιστημίων.
• Το καθεστώς λειτουργίας των κολεγίων δεν μεταβάλλεται από την εισαγωγή του νέου θεσμικού πλαισίου, ούτε αποκλείεται κανένας, υπό την προϋπόθεση ότι θα πληροί τις προϋποθέσεις, που θα ισχύουν για τα μη κερδοσκοπικά παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων.
