Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της μηνιγγίτιδας είναι καίριας σημασίας για το καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Ωστόσο σύμφωνα με νέα μελέτη που θα παρουσιαστεί στο ετήσιο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας και Μολυσματικών Νόσων (ECCMID 2023, Κοπεγχάγη 15-18 Απριλίου 2023) ενήλικες και παιδιά κυρίως εμφανίζουν ένα από την κλασσική τριάδα των κοινών συμπτωμάτων (πυρετός, αλλοιωμένη ψυχική κατάσταση, ακαμψία αυχένα) και σπανίως και τα τρία μαζί, με έναν στους επτά ασθενείς να μην εμφανίζει κανέναν εκ των τριών.
Ο Δρ Nichlas Hovmand από το Κέντρο Έρευνας και Διαταραχής Λοιμωδών Νοσημάτων στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Κοπεγχάγης και οι συνεργάτες του πραγματοποίησαν αναδρομική μελέτη παρατήρησης προ-νοσοκομειακών και νοσοκομειακών δεδομένων σε ασθενείς με βακτηριακή μηνιγγίτιδα της κοινότητας μεταξύ Ιανουαρίου 2016 και Δεκεμβρίου 2021 που εισήχθησαν σε νοσοκομείο στην περιφέρεια της πρωτεύουσας της Δανίας (πληθυσμός περίπου 1,8 εκατομμύρια). Τα αναφερόμενα συμπτώματα εξήχθησαν από αρχειοθετημένα αρχεία ήχου της αρχικής τηλεφωνικής κλήσης στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Από τους 209 ασθενείς, οι 171 (82%) ήταν ενήλικοι και οι 38 (18%) παιδιά. Τα πιο συχνά συμπτώματα ήταν: αλλοιωμένη ψυχική κατάσταση (58% στο σύνολο, 61% ενήλικες, 42% παιδιά) και πυρετός (57% στο σύνολο, 50% στους ενήλικες και 92% στα παιδιά) ενώ η ακαμψία αυχένα ήταν λιγότερο συχνή (9%, 6% και 18% αντίστοιχα).
Τα παιδιά συγκριτικά με τους ενήλικες είχαν συχνότερα πυρετό (92% έναντι 50%), κόπωση (71% έναντι 49%), εξανθήματα (16% έναντι 1%) και ακαμψία αυχένα (18% έναντι 6%), ενώ στους ενήλικες ήταν συχνότερα παρούσα η αλλαγή της ψυχικής κατάστασης (61% έναντι 42%), ο πονοκέφαλος (36% έναντι 21%) και οι πόνοι στα πόδια (15% έναντι 3%).
Οι περισσότεροι ασθενείς (85%) είχαν τουλάχιστον ένα από τα τρία κλασσικά συμπτώματα, αλλά ελάχιστοι (3%) είχαν και τα τρία. Το 15% του συνόλου, το 16% των ενηλίκων και το 8% των παιδιών δεν είχε κανένα από τα τρία κλασσικά συμπτώματα.
Ο διάμεσος χρόνος από την αρχική επαφή έως τη νοσηλεία ήταν 1,2 ώρες (παιδιά 1,8 ώρες και ενήλικες 1,2 ώρες). Τα παιδιά ήταν πιο πιθανό να κληθούν να μείνουν σπίτι (34% έναντι 11%) και λιγότερο πιθανό να σταλεί ασθενοφόρο σε σύγκριση με τους ενήλικες (21% έναντι 69%). Ένα μόνο παιδί (3%) και 7 ενήλικες (4%) έλαβαν αντιβιοτικά πριν από την εισαγωγή στο νοσοκομείο.
«Οι ασθενείς με βακτηριακή μηνιγγίτιδα παρουσιάστηκαν στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών με ποικίλα συμπτώματα που διέφεραν σημαντικά σε παιδιά και ενήλικες. Η κλασική τριάδα συμπτωμάτων ήταν σπάνια τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες. Πολύ λίγοι ασθενείς έλαβαν αντιβιοτικά πριν από την εισαγωγή. Προτείνουμε να γίνεται αξιολόγηση πρόσθετων σχετικών συμπτωμάτων σε όλες τις περιπτώσεις ασθενών με πυρετό ή αλλοιωμένη ψυχική κατάσταση», εξηγεί ο Δρ Hovmand.
Σχετικά με την συνταγογράφηση αντιβιοτικών πριν την εισαγωγή στο νοσοκομείο ο ερευνητής εξηγεί πως «πρόκειται για περίπλοκο ζήτημα και τα χαμηλά ποσοστά συνταγογράφησης αντιβιοτικών σε προ-νοσοκομειακό περιβάλλον πιθανότατα σχετίζονται με μη ειδικά συμπτώματα που καθιστούν την έγκαιρη διάγνωση πολύ δύσκολη. Είναι ένα κρίσιμο ζήτημα να διασφαλιστεί η έγκαιρη αντιβιοτική θεραπεία και αυτό είναι δυστυχώς ένα συνεχές κοινό πρόβλημα που προκαλεί νόσο και θνησιμότητα από μηνιγγίτιδα, παρόλο που είναι διαθέσιμη αποτελεσματική θεραπεία. Η εξάλειψη της καθυστέρησης της θεραπείας για αυτήν την ασθένεια παραμένει ένα θέμα τεράστιας σημασίας εάν στοχεύουμε να βελτιώσουμε τα αποτελέσματα για τους ασθενείς και είναι κάτι που εξετάζουμε επί του παρόντος στην ομάδα μας».
Αναφορικά με τα συμπτώματα ο Δρ Hovmand εξηγεί ότι, «ποια συμπτώματα είναι σχετικά διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση, καθώς μερικές φορές μερικά συμπτώματα θα μπορούσαν να είναι αρκετά για να επιβεβαιώσουν την υποψία μηνιγγίτιδας και, επομένως, περαιτέρω ερωτήσεις δεν θα άλλαζαν τη στρατηγική από εκεί και πέρα. Εάν, για παράδειγμα, υπάρχουν και τα τρία κλασσικά συμπτώματα, είναι απίθανο άλλα συμπτώματα να εξαλείψουν την υποψία μηνιγγίτιδας. Σε περιπτώσεις αμφιβολίας, περαιτέρω ερωτήσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαφοροποίηση μεταξύ μηνιγγίτιδας και άλλων ύποπτων διαγνώσεων, που συνήθως θα ήταν άλλες λοιμώξεις ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Έτσι, η γνώση σχετικά με τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι ασθενείς με μηνιγγίτιδα είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την εύρεση των ασθενών όσο το δυνατόν νωρίτερα, αλλά είναι δύσκολο επειδή τα συμπτώματα είναι συχνά ασυνήθιστα στα αρχικά στάδια της νόσου».
Και καταλήγει λέγοντας: «Προτείνουμε ότι όλοι οι ασθενείς με πυρετό και/ή αλλοιωμένη ψυχική κατάσταση να ερωτώνται για ειδικά σχετικά συμπτώματα όπως δυσκαμψία στον αυχένα, πόνος στα πόδια, πονοκέφαλος και εξανθήματα. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι οι περισσότεροι ασθενείς με βακτηριακή μηνιγγίτιδα δεν θα εμφανιστούν με όλα τα συγκεκριμένα συμπτώματα – ειδικά στα αρχικά στάδια της νόσου. Τα πιθανά συμπτώματα είναι πολλά και, όπως και αυτά που έχουν ήδη αναφερθεί, μπορεί να περιλαμβάνουν τρόμο και/ή επιληπτικές κρίσεις, πόνο στην πλάτη, διάρροια, συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα, δύσπνοια και έμετο».
