Θα συναντηθούν σήμερα στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ – Με στόχο την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη γειτονική χώρα, ο πρωθυπουργός προσέρχεται στη συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο για ειλικρινή συζήτηση εφ’ όλης της ύλης και τη δημιουργία ενός απευθείας διαύλου επικοινωνίας ανάμεσα στους δύο ηγέτες
Ως απίθανο ενδεχόμενο έμοιαζε μέχρι και πριν από λίγους μήνες μια συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν στο ναδίρ, η Τουρκία είχε μπει για τα καλά σε… διπλωματική καραντίνα από τους Ευρωπαίους -πλην Γερμανίας- και τις γειτονικές της χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο και ο πρόεδρος της Τουρκίας χυδαιολογούσε με κάθε ευκαιρία εναντίον του «απείθαρχου» Ελληνα πρωθυπουργού, είτε για την ελληνική αντίδραση στην προσπάθεια εισβολής στον Εβρο, είτε για την άρνηση αποδοχής των τουρκικών μαξιμαλιστικών θέσεων στο Αιγαίο και την προσπάθεια «απαλλοτρίωσης» ελληνικών θαλάσσιων ζωνών στη ζώνη Καστελόριζο – Ρόδος – Κάρπαθος – Κάσος – Κρήτη.
«Δεν θέλω να βρεθώ στον ίδιο χώρο και να φωτογραφηθώ μαζί με εκείνον. Προσπάθησαν αρκετοί να με πείσουν, αλλά δεν τα κατάφεραν. Αυτά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά», δήλωνε ο κ. Ερντογάν τον Μάρτιο του 2020 αναφερόμενος στο ενδεχόμενο συνάντησής του με τον Ελληνα πρωθυπουργό.
Η συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, η πρώτη μετά την εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, αποκτά τεράστια στρατηγική σημασία. Η πανδημία έχει δημιουργήσει ένα πρωτόγνωρο σκηνικό σε όλο τον πλανήτη, οι ισχυροί του κόσμου ετοιμάζονται για αναδιανομή των ζωνών επιρροής, ενώ πολλοί προβλέπουν έναν επερχόμενο νέο ψυχρό πόλεμο της Ουάσινγκτον με το Πεκίνο και τη Μόσχα.
Σε αυτό το κλίμα, ο Ελληνας πρωθυπουργός συμφώνησε να συναντηθεί τετ-α-τετ με τον Τούρκο πρόεδρο. «Θα έχω την ευκαιρία να συναντήσω τον πρόεδρο Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τη Δευτέρα», είπε ο πρωθυπουργός και υπογράμμισε: «Είμαστε πάντα ανοιχτοί σε μια θετική ατζέντα, αλλά κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο, για να χρησιμοποιήσω τις φράσεις που περιλαμβάνονταν στο κείμενο των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Μαρτίου».
Περιγράφοντας την απόφαση να επιχειρηθεί η αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία «βήμα προς βήμα», ο πρωθυπουργός έθεσε τις προϋποθέσεις: «Η τρέχουσα αποκλιμάκωση να διατηρηθεί, η Τουρκία να συμμετάσχει με εποικοδομητικό τρόπο στον διάλογο και να σεβαστεί τους όρους που θέτει η Ε.Ε., πάντα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».
Λόγω χρονικών περιορισμών, δεν προβλέπονται διευρυμένες συζητήσεις σε επίπεδο αντιπροσωπειών, αν και ο πρωθυπουργός θα συνοδεύεται από τους υπουργούς Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, Νίκο Δένδια και Νίκο Παναγιωτόπουλο αντίστοιχα, και άλλους στενούς του συνεργάτες όπως η πρέσβης Ελένη Σουρανή, διευθύντρια του διπλωματικού του γραφείου, και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος.
Το τετ α τετ του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Τουρκίας θα γίνει με ανοιχτή ατζέντα. Ο κ. Μητσοτάκης θα συζητήσει εφ’ όλης της ύλης με τον κ. Ερντογάν – άλλωστε, σε μια πολιτική συζήτηση χωρίς την παρουσία παρατηρητών οι συνομιλητές μπορούν να συμπεριφερθούν πιο ελεύθερα. «Στην ατζέντα θα είναι τα πάντα», εξηγεί κυβερνητικός παράγοντας και προσθέτει ότι ακόμη και το momentum της έστω και οριακής βελτίωσης των σχέσεων με την Τουρκία θα αποτιμηθεί με θετικό πρόσημο.
Προσπάθεια αποκατάστασης
Από μόνη της η κατ’ ιδίαν συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Τουρκίας θα σηματοδοτήσει την προσπάθεια αποκατάστασης ενός επιπέδου συνεννόησης. Ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν. Μια κόκκινη γραμμή στο ανώτατο επίπεδο σπανίως είναι κάτι αρνητικό. Αν η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν οδηγήσει σε κάποιου είδους σταθεροποίηση -με τάση βελτίωσης- των διμερών σχέσεων, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια μικρή αλλαγή για τους επόμενους τρεις μήνες του καλοκαιριού.
Στα θέματα που χωρίζουν την Ελλάδα και την Τουρκία οι διαφορές είναι τόσο παγιωμένες που ουδείς θα μπορούσε να έχει αυταπάτες για κάτι ιδιαίτερο.
Τόσο στο δικαίωμα της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο στα 12 ναυτικά μίλια όσο και στο θέμα της Κύπρου ή των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, τα τροχιοδεικτικά μηνύματα που έστειλε ο πρωθυπουργός την Παρασκευή προς την Αγκυρα επαναβεβαιώνουν το πλαίσιο της εθνικής γραμμής. Σε μια περίοδο όπου η Τουρκία, κατά πληροφορίες, ετοιμάζει επεκτατικά βήματα στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, ο κ. Μητσοτάκης επέμεινε ότι η λύση στο Κυπριακό μπορεί να βρεθεί μόνο στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, απορρίπτοντας τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει η τουρκική πολιτική ηγεσία για λύση δύο κρατών.
Κρίσιμη σημασία για τη διαμόρφωση των τουρκικών σχεδιασμών το επόμενο διάστημα θα έχει η συνάντηση του Τούρκου προέδρου με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, που θα γίνει επίσης στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.
«Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα συναντηθεί με τον Τζο Μπάιντεν διότι η Ελλάδα δεν είναι η εξαίρεση που δημιουργεί θέματα», αναφέρει κυβερνητική πηγή. Διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα αναγνωρίζουν ότι μπορεί η Τουρκία να συμπεριλαμβάνεται τα τελευταία χρόνια από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην ομάδα των θεωρούμενων «προβληματικών» συμμάχων, συνειδητοποιούν όμως πλήρως ότι η Ουάσινγκτον δεν είναι έτοιμη να διαρρήξει πλήρως τις σχέσεις της με την Αγκυρα. Ο Αμερικανός πρόεδρος, όπως θεωρείται πιθανό, θα υποδείξει στον Τούρκο ομόλογό του τα όρια των κινήσεων της Αγκυρας, ενώ -όπως αναμένουν όλοι- ο τελευταίος θα επιχειρήσει να στήσει παζάρι επιδιώκοντας να αποκομίσει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για τη χώρα του.
