Πάνω από ένα εκατομμύριο ακίνητα στη χώρα μας θα πρέπει να έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά από το 2028 και το αργότερο έως τα τέλη του 2032 ενώ η υποχρέωση για το δημόσιο ξεκινάει από το 2026.
Αυτό προβλέπει η οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD) που ψηφίστηκε πρόσφατα από το Ευρωκοινοβούλιο και φέρνει έναν ακόμα «μπελά» στους ιδιοκτήτες ακινήτων με νέα έξοδα που ίσως χρειαστεί να τα βάλουν εξ ολοκλήρου από την τσέπη τους!
Ακόμα και αν όλα τα προγράμματα «Εξοικονομώ» υλοποιηθούν με επιτυχία ως και το 2030 εκτιμάται οτι θα πιάσουν, στην καλύτερη περίπτωση, περίπου 600.000 ακίνητα (ο επίσημος στόχος που έχει θέσει η κυβέρνηση). Δηλαδή, περίπου 300.000 ιδιοκτήτες θα πρέπει να επωμιστούν ολοκληρωτικά το κόστος για να φέρνουν τα ακίνητά τους στα ενεργειακά στάνταρ της Ε.Ε. Σημειώνεται ότι πάνω από το 55% των πολυκατοικιών και των μονοκατοικιών της Ελλάδας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, ενώ η πλειονότητα αυτών έχει χαμηλή ενεργειακή αποδοτικότητα (ενεργειακές κλάσεις Ζ ή Η).
Η νέα οδηγία της Ε.Ε. αφορά ακριβώς σε αυτά τα ακίνητα που βρίσκονται στις κατώτατες ενεργειακές βαθμίδες. Μέχρι το 2032 οι ιδιοκτήτες τους, ανάλογα με την κατηγορία κάθε ακινήτου (εάν είναι κατάστημα, διαμέρισμα κ.λπ.), θα πρέπει να τα έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά κατά μία βαθμίδα.
Κεντρικό ρόλο θα παίξει το ενεργειακό πιστοποιητικό, που ήδη χρειάζεται και για τη μεταβίβαση και για τη μίσθωση ενός ακινήτου και έτσι αν οι ιδιοκτήτες δεν προβούν στις απαραίτητες παρεμβάσεις για να ανέβουν κατηγορία δε θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν με κανένα τρόπο το ακίνητό τους.
Συμφωνα με τον πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ κ. Στράτο Παπαδιά: «θα ζήσουμε το δράμα ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας, δεδομένου ότι οι παρεμβάσεις που θα απαιτηθούν είναι ιδιαιτέρα κοστοβόρες και έξω από κάθε δυνατότητα της ελληνικής οικογένειας. Αν δεν δοθούν κάποιες ενισχύσεις, κάποια ουσιαστικά κίνητρα και κάποιες φοροαπαλλαγές, κανένας δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί με αποτέλεσμα τα ακίνητα να τεθούν εκτός αγοράς μισθώσεων, επιτείνοντας το ήδη μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης εκμισθούμενων κατοικιών στην αγορά, που δημιουργεί πίεση και στις τιμές των ενοικίων των νέων μισθώσεων». Κάθε σπίτι που ξενοικιάζεται μετά από μια μακροχρόνια μίσθωση χρειάζεται 25-30 χιλ. ευρώ για να ανακαινιστεί σύμφωνα με τους νέους κανόνες, γι΄αυτό βλέπουμε τα σπίτια αυτά ή να κλειδώνονται, ή να πωλούνται. Πρέπει να δημιουργήσουμε φορολογικά και άλλα κίνητρα για να υπάρχουν εκμισθωτές στην αγορά ακινήτων, που να προσφέρουν τα σπίτια τους για νοίκιασμα, αφού το κράτος δεν διαθέτει ούτε ένα».
Το νόμισμα πάντως έχει δυο όψεις: Ένα ενεργειακά αναβαθμισμένο ακίνητο θα έχει μεγαλύτερη μεταπωλητική αξία σε σύγκριση με κάποιο άλλο. Και αυτό καθώς ο μισθωτής ή ο ενοικιαστής μπορεί να πληρώσει περισσότερα, αλλά θα αποσβέσει γρήγορα το ποσό που δαπάνησε μέσω της μείωσης του ενεργειακού κόστους. Από την άλλη όμως το κόστος αναβάθμισης δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο και δύσκολα θα μπορεί να καλυφθεί από όσους βρεθούν εκτός επιδοτήσεων.
Η αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD) έχει ως στόχο να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την κατανάλωση ενέργειας στον κτιριακό τομέα της ΕΕ έως το 2030 και να καταστήσει τον τομέα κλιματικά ουδέτερο έως το 2050. Στόχος είναι επίσης να αυξηθεί το ποσοστό ανακαίνισης των ενεργειακά μη αποδοτικών κτιρίων, καθώς και να παρέχονται καλύτερες πληροφορίες όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων γενικότερα.
Στόχοι μείωσης των εκπομπών
Από το 2028 όλα τα καινούργια κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η αντίστοιχη προθεσμία για κτίρια που στεγάζουν, χρησιμοποιούνται, ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές θεσπίζεται για το 2026. Όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας έως το 2028, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, ενώ τα κτίρια κατοικιών που υποβάλλονται σε μεγάλης κλίμακας ανακαίνιση θα έχουν προθεσμία έως το 2032.
Στην κλίμακα ενεργειακής απόδοσης από το Α έως το G, τα κτίρια κατοικιών θα πρέπει να επιτύχουν την κατάταξή τους, τουλάχιστον, στην κατηγορία Ε έως το 2030 και στην D έως το 2033. Η κατηγορία G αντιστοιχεί στο 15% των κτιρίων ενός κράτους μέλους με τις χειρότερες επιδόσεις. (Σημ. Στις δύο κατώτερες βαθμίδες F και G κατατάσσεται σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των παλαιών κτιρίων της χώρας μας!). Τα μη οικιστικά και τα δημόσια κτίρια θα πρέπει να ανήκουν στις σχετικές κατηγορίες έως το 2027 και το 2030 αντίστοιχα. Η αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης (η οποία μπορεί να λάβει τη μορφή μονωτικών εργασιών ή βελτίωσης του συστήματος θέρμανσης) θα πραγματοποιείται όταν ένα κτίριο πωλείται ή υποβάλλεται σε σημαντική ανακαίνιση ή, εάν ενοικιάζεται, όταν υπογράφεται νέο συμβόλαιο μίσθωσης. Τα μέτρα που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των στόχων θα καθοριστούν από τα κράτη μέλη στα λεγόμενα εθνικά σχέδια ανακαίνισης.
Μέτρα στήριξης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας
Τα εθνικά σχέδια ανακαίνισης θα πρέπει να περιλαμβάνουν μηχανισμούς στήριξης που θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε επιχορηγήσεις και χρηματοδότηση. Τα κράτη μέλη οφείλουν επίσης να δημιουργήσουν σημεία δωρεάν πληροφόρησης και να θεσπίσουν προγράμματα ανακαίνισης με ουδέτερο κόστος. Θα πρέπει επίσης να προσφέρουν χρηματοδότηση που θα πριμοδοτεί τις ριζικές ανακαινίσεις, ιδίως για τα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις, ενώ εξειδικευμένες επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις θα πρέπει να παρέχονται σε ευάλωτα νοικοκυριά.
Ποιοι εξαιρούνται από τους νέους κανόνες
Από τους νέους κανόνες θα εξαιρούνται τα κτίρια μνημειακού χαρακτήρα. Κατά περίπτωση, οι χώρες της ΕΕ μπορούν επίσης να αποφασίζουν να εξαιρούνται κτίρια που προστατεύονται για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ή ιστορική τους αξία, τεχνικά κτίρια, κτίρια που χρησιμοποιούνται προσωρινά, καθώς και εκκλησίες και χώροι λατρείας. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εξαιρούν τις δημόσιες κοινωνικές κατοικίες, όπου οι ανακαινίσεις θα οδηγούσαν σε αυξήσεις ενοικίων που δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από την εξοικονόμηση στους λογαριασμούς ενέργειας.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης να επιτραπεί στα κράτη μέλη να προσαρμόζουν τους νέους στόχους σε περιορισμένο ποσοστό κτιρίων ανάλογα με την οικονομική και τεχνική σκοπιμότητα των ανακαινίσεων και τη διαθεσιμότητα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
