Δύο χρόνια έχουν περάσει από την ημέρα που ο κορωνοϊός χτύπησε κόκκινο συναγερμό σε κυβερνήσεις και συστήματα Υγείας και οι ειδικοί και ΜΜΕ δεν έχουν σταματήσει να αναρωτιούνται πότε θα απαλλαγούμε από αυτόν.
Γιατί ποτέ όμως δεν έχει γίνει αυτό το ερώτημα και για τον καρκίνο;
Φυσικά δεν είναι το ίδιο, ενώ δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως η επιστήμη έχει κάνει μεγάλα βήματα τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπισή του, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι άνθρωποι που χάνονται από αυτόν είναι περισσότεροι από όσους πεθαίνουν από τον κορωνοιό.
Παρ΄όλα αυτά όμως η πανδημία του κορωνοϊού συνεχίζει να επηρεάζει τη θεραπεία των ασθενών με καρκίνο, ενώ έχει οδηγήσει σε τεράστιες ελλείψεις στην έγκαιρη διάγνωση και μετέπειτα φροντίδα των καρκινοπαθών.
Επίσης η δικαιολογημένη φοβία των ασθενών να επισκεφτούν κάποιο ιατρείο ή νοσοκομείο μόνο και μόνο για προληπτική φροντίδα «δυνάμωσε» λόγω της έξαρσης της παραλλαγής Όμικρον, με αποτέλεσμα η μαστογραφία, η κολονοσκόπηση και άλλες εξετάσεις να γίνονται πολύ σπανιότερα σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε προ πανδημίας.
Από την άλλη πλευρά, η πίεση των συστημάτων Υγείας έχει ως αποτέλεσμα η Covid-19 να παραμένει ακόμη βασική προτεραιότητα των κυβερνήσεων και κατ΄επέκταση των νοσοκομείων.
Την ίδια ώρα δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς στην Ελλάδα, οι οποίοι καθημερινά βιώνουν τον φόβο και την κούραση καθώς όχι μόνο βρίσκονται άμεσα εκτεθειμένοι στον κοροναϊό όταν επισκέπτονται κάποιο νοσοκομείο, αλλά αναγκάζονται να περιμένουν αρκετή ώρα μέχρι να έρθει η σειρά της χημειοθεραπείας τους.
Από τα παραπάνω είναι σαφές πως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν η ΕΕ αλλά και τα κρατη μελη της για την βελτίωση των δομών, των δράσεων και των προγραμμάτων σχετικά με την ανίχνευση, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου είναι πολύ μεγαλύτερες.
Όπως επισήμανε σε ομιλία της στις Βρυξέλλες η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μητρώων Καρκίνου, μαζί με το Κοινό Κέντρο Ερευνών, ανέλυσαν τον αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19 στον καρκίνο στην Ευρώπη για το 2020-2021, εστιάζοντας στις αλλαγές της ανίχνευσης και της θεραπείας του καρκίνου.
Οι συνέπειες της Covid-19 στα προγράμματα κατά του καρκίνου
Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου ως επί το πλείστον σταμάτησαν ή επιβραδύνθηκαν στις περισσότερες χώρες.
Επίσης από τις βασικότερες συνέπειες της Covid-19 είναι η αναβολή των χειρουργικών επεμβάσεων αλλά και η διακινδύνευση της έγκαιρης διάγνωσης.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το 2020, 2,7 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ε.Ε. διαγνώστηκαν με καρκίνο, ενώ ακόμη 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αυτόν, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 555.000 γυναικών και πάνω από 2.000 νέων ανθρώπων.
Αν δεν λάβουμε δράση τώρα, ο καρκίνος θα γίνει η κύρια αιτία θανάτου
“Είναι περισσότερες από τις ζωές που έχουμε χάσει από την Covid-19 από την έναρξη της πανδημίας. Ο καρκίνος έχει αντίκτυπο όχι μόνο στην ατομική υγεία, αλλά και σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο», ανέφερε η κα. Κυριακίδου, προβλέποντας ότι «εάν δεν αναλάβουμε αποφασιστική δράση τώρα, τα κρούσματα καρκίνου θα αυξηθούν κατά 18% ώς το 2040, καθιστώντας τον κύρια αιτία θανάτου στην Ε.Ε.
Είναι σαφές λοιπόν, πως ο αντίκτυπος του COVID-19 στον καρκίνο ανέδειξε σαφώς την κρίσιμη σημασία ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης για το μέλλον, ενώ ταυτόχρονα έριξε φως στην τάση υποχρηματοδότησης και υποβάθμισης των προτεραιοτήτων των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.
«Πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουμε επειγόντως την υστέρηση και να διασφαλίσουμε ότι θα καλύψουμε το χαμένο έδαφος σε ότι αφορά τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου θέτει τον καρκίνο – συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου στις γυναίκες – στην κορυφή του καταλόγου προτεραιοτήτων, με δράσεις πολιτικής, ερευνητικές προσπάθειες και πρωτοφανή χρηματοδότηση», τόνισε η κα. Κυριακίδου. 
Ο καρκίνος σε αριθμούς: 68.000 νέες περιπτώσεις και 33.000 θάνατοι
Τον προβληματισμός της για την υστέρηση σ’ ό,τι αφορά τον αριθμό των πολιτών που προσήλθαν διεθνώς για εξετάσεις έγκαιρης διάγνωσης εξέφρασε και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία, προσθέτοντας πως επιστημονικές μελέτες επισήμαναν πως και η καθυστέρηση που καταγράφηκε στην προσέλευση για εξέταση συμπτωματικών ασθενών θα έχει ως αποτέλεσμα στο επόμενο χρονικό διάστημα την αύξηση του ποσοστού διαγνώσεων πιο προχωρημένων καρκίνων.
Κάθε χρόνο οι νέες περιπτώσεις καρκίνου στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, ανέρχονται σε 68.000, ενώ οι θάνατοι στους 33.000. Παράλληλα, εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι ασθενείς που επιζούν μετά την εμφάνιση της νόσου για αρκετά, έως πάρα πολλά, χρόνια.
Οι αριθμοί είναι ανησυχητικοί και οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι για τη μείωση τους και την ελάφρυνση της επιβάρυνσης που προκαλεί ο καρκίνος σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, είναι η αποφυγή των καρκινογόνων παραγόντων (πρωτογενής πρόληψη) και η πρόωρη (έγκαιρη) διάγνωση (δευτερογενής πρόληψη). Με αυτές μπορούν να μειωθούν κατά περίπου 30% οι νέες περιπτώσεις και να βελτιωθεί σημαντικά η θνησιμότητα.
Καλύτερες θεραπείες
Παράλληλα, οι σύγχρονες θεραπευτικές αγωγές, τις οποίες κατέχουν και εφαρμόζουν οι Έλληνες υγειονομικοί, έχουν βελτιώσει αισθητά την ποιότητα και ποσότητα της ζωής των ασθενών, δημιουργώντας ένα κλίμα αισιοδοξίας για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον.
«Όμως, πέρα από την πρόοδο της επιστήμης και την επάρκεια γνώσεων και ικανοτήτων των υγειονομικών μας, εξακολουθεί να είναι ζητούμενο στη χώρα μας, η βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας, για να μπορούν όλοι οι πολίτες, ανεξάρτητα του τόπου κατοικίας, της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης, ή των πεποιθήσεων τους, να έχουν ίσες δυνατότητες πρόσβασης σε έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση καθώς και θεραπεία, σε αξιοπρεπείς συνθήκες», σημειώνει η ΕΑΕ.
Υπογραμμίζει τέλος ότι «ο καρκίνος δεν είναι μόνο ιατρικό, αλλά και κοινωνικό πρόβλημα. Χρειάζεται επομένως, την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στον αντικαρκινικό αγώνα και τη χάραξη και πιστή εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών από το κράτος. Ο καρκίνος είναι ατομική, κοινωνική και κρατική ευθύνη».
Υπ. Υγείας: Πέντε δράσεις για την αναβάθμιση της φροντίδας ογκολογικών ασθενών
Μπροστά στις νέες προκλήσεις αλλά και στα αποθαρρυντικά νούμερα που έρχονται από την ΕΕ και τη χώρα μας, το υπουργείο Υγείας τόνισε πως βρίσκονται στα σκαριά πέντε δράσεις για την αναβάθμιση της φροντίδας ογκολογικών ασθενών τα οποία εστιάζουν στην παροχή θεραπείας στο σπίτι και στους ογκολογικούς ασθενείς, αξιοποιώντας την τεχνολογία.
Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Φροντίδας Ογκολογικών Αιματολογικών Ασθενών είναι 1 από τα 5 προγράμματα Ψηφιακής Υγείας που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.
Η συνολική αξία του προγράμματος είναι 37,2 εκατομμύρια ευρώ. Το σύστημα προορίζεται να καλύψει με ψηφιακές διαδικασίες όλα την αντιμετώπιση του καρκίνου και περιλαμβάνει:
Την ανάπτυξη Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών (Μητρώο Καρκίνου). Η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες της Ευρώπης που δε διαθέτει συστηματική καταγραφή νεοπλασιών και κατά συνέπεια η ανάπτυξη του Εθνικού Μητρώου Καρκίνου είναι υψηλότατης προτεραιότητας.
Ογκολογικό Πληροφοριακό Σύστημα που θα εγκατασταθεί σε 10-12 επιλεγμένα Νοσοκομεία και θα παρέχει:
Ψηφιακή Πλατφόρμα που θα φιλοξενεί τα Ογκολογικά Συμβούλια των Νοσοκομείων ώστε να σχεδιάζεται η βέλτιστη θεραπεία για κάθε ασθενή από διεπιστημονικές ομάδες ιατρών που θα συνεργάζονται .
Σύστημα Σχεδιασμού και Διαχείρισης Χημειοθεραπειών που θα περιλαμβάνει: σχεδιασμό με βάση θεραπευτικά πρωτόκολλα, ακριβή και ασφαλή προετοιμασία των κυτταροστατικών φαρμάκων στο νοσοκομείο και παρακολούθηση της χορήγησης τους.
Υποστήριξη των ασθενών με ηλεκτρονικές εφαρμογές (apps), ώστε ο ασθενής να έχει πρόσβαση, ανά πάσα στιγμή, σε βασικά στοιχεία του φακέλου του, να διαχειρίζεται το πρόγραμμα της θεραπείας του, να αναφέρει συμπτώματα και παρενέργειες θεραπείας και να υποστηρίζεται στην αντιμετώπισή τους, να επικοινωνεί εύκολα με το γιατρό του, να ενημερώνεται για τη νόσο του ακόμα και να μοιράζεται το φόβο και την αγωνία του.
Αναβάθμιση της φροντίδας των ογκολογικών ασθενών
Επιπλέον, σχεδιάζονται παράλληλες δράσεις, επίσης χρηματοδοτούμενες από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, στo πλαίσιο του Προγράμματος της «Κατ’ Οίκον Νοσηλείας», που εστιάζουν στην παροχή θεραπείας στο σπίτι και στους ογκολογικούς ασθενείς αξιοποιώντας και σε αυτή την περίπτωση την τεχνολογία. Στόχος , σύμφωνα με τον κ. Κωτσιόπουλο, είναι η μείωση της ταλαιπωρίας του ασθενή, φυσικής ή/και ψυχολογικής, απαλλάσσοντάς τον από την μετάβαση στο Νοσοκομείο και παρέχοντας τη θεραπεία, με απόλυτη ασφάλεια στον οικείο του χώρο (εφόσον αυτό είναι εφικτό) .
«Αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας, ευελπιστούμε να αναβαθμίσουμε με ουσιαστικό τρόπο την φροντίδα των ογκολογικών ασθενών, δημιουργώντας ένα ψηφιακό πλέγμα υπηρεσιών που θα υποστηρίζει το έργο των ιατρών όλων των ειδικοτήτων αλλά και θα καθοδηγεί τον ίδιο τον ασθενή σε όλες τις φάσεις της νόσου», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ιωάννης Κωτσιόπουλος.
Σημειώνεται ότι σήμερα βρισκόμαστε στο στάδιο της προετοιμασίας των διαγωνιστικών διαδικασιών για την προμήθεια των συστημάτων, αναφέρει ο κ. Κωτσιόπουλος. Με βάση τα αυστηρά χρονικά πλαίσια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης τα έργα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025. Προφανώς σε όλο αυτό το διάστημα, προσθέτει, θα παράγονται σταδιακά αποτελέσματα, με πρώτο το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών. Παράλληλα δρομολογείται και η διαμόρφωση του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου που θα υποστηρίξει τα παραπάνω έργα.
