Σε ετοιμότητα για ενεργοποίηση έκτακτων οικονομικών μέτρων στις περιοχές που έχει σημάνει «κόκκινος» συναγερμός βρίσκεται το οικονομικό επιτελείο, προχωρώντας σε προσαρμογές της λίστας για τη στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, με την έκρηξη των κρουσμάτων να ανεβάζει παράλληλα το “λογαριασμό” και ως εκ τούτου να διαμορφώνει νέες συνθήκες για τις δημοσιονομικές προβλέψεις, αλλά και την ύφεση του 2020.
Το μαξιλάρι ρευστότητας το οποίο “έχτισε” η προηγούμενη κυβέρνηση (περίπου 37,5 δισ. ευρώ), κυρίως με την άντληση ρευστότητας από τις αγορές, δίνει μία ευελιξία για την αντιμετώπιση της κρίσης όμως η νέα επέλαση του κορωναϊού δίνει σήμα για συνετή λήψη μέτρων, με βάση τις υγειονομικές συνθήκες και αναλόγως θα επεκτείνονται οι δέσμες στήριξης πέραν των 24 δισ. ευρώ που προβλέπονται στο προσχέδιο.
Αρμόδιες πηγές μεταφέρουν πως έχει διαμορφωθεί μία στρατηγική στήριξης, δυναμική, που θα διαμορφώνεται κατά περιοχές, ανάλογα με το πόσο πλήττονται από τον κορονοϊό. Στις περιοχές που έχει σημάνει «κόκκινος» συναγερμός ενεργοποιούνται τα έκτακτα μέτρα οικονομικής στήριξης των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και των επαγγελματιών. Με την εμφάνιση της πανδημίας, κατά το 1ο εξάμηνο του 2020, η κυβέρνηση έλαβε μία σειρά παρεμβάσεων και σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, οι παρεμβάσεις αυτές είναι συνολικής αξίας 24,156 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 21,468 δισ. ευρώ αφορούν το 2020 και 2,688 δισ. ευρώ αναμένεται να επηρεάσουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2021.
Λίγα 24ωρα πριν το οικονομικό επιτελείο έδειχνε να ξορκίζει τις προβλέψεις για διψήφια ύφεση όμως η συνεχιζόμενη επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων μπορεί να επιβαρύνει το ΑΕΠ και το υπουργείο να προβεί σε αναθεώρηση των προβλέψεων στον προϋπολογισμό που έδειχνε ύφεση 8,2%. Κρίσιμος παράγοντας είναι τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για το τρίτο τρίμηνο που θα αποτυπώνονται οι απώλειες στον τουρισμό. Την περασμένη εβδομάδα το ΙΟΒΕ έκοψε τα φτερά της αισιοδοξίας για ανάκαμψη το 2021 στο 7,5%, κυρίως λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης (σενάριο βάσης 5,5%).
Οι οικονομολόγοι του Ινστιτούτου βλέπουν συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας κατά 8% φέτος, ενώ με ένα νέο lockdown μπορεί να επεκταθεί στο 10%, λόγω των πρωτοφανών επιδράσεων της πανδημίας. Εκφράζεται προβληματισμός για την ανεργία μετά τη λήξη των μέτρων ενίσχυσης των επιχειρήσεων και εμφανίζεται επιφυλακτικό για την ανάκαμψη του 2021, προειδοποιώντας μάλιστα για τον κίνδυνο συνέχισης της ύφεσης στο δυσμενές σενάριο. Το ενδεχόμενο ενός νέου lockdown και αν δε βρεθεί εμβόλιο για την Covid – 19 μπορεί να φέρει ύφεση και το 2021. Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η ανάπτυξη στην Ελλάδα προβλέπεται μεταξύ 4% και 4,5% στο βασικό σενάριο, ενώ στο εναλλακτικό εκτιμά ότι η οικονομία θα μπορούσε να συρρικνωθεί από -2,5% έως 4%.
Δημοσιονομικές προβλέψεις 2020 και 2021
Για φέτος προβλέπεται κατάρρευση των φορολογικών εσόδων στα 44 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των αναστολών φορολογικών υποχρεώσεων και της ύφεσης, όπου σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού η δημοσιονομική επιδείνωση οδηγεί σε συνολικό έλλειμμα 14,7 δισ. ευρώ ή 8,6% του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα του 2020 εκτιμάται στα 9,7 δισ. ευρώ (5,7% ΑΕΠ) και στα 10,6 δισ. ευρώ (6,2% ΑΕΠ) σε όρους ενισχυμένης εποπτείας. Η συνολική μείωση των εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2020 είναι σχεδόν 8 δισ. ευρώ.
Παρά τις απώλειες του 2020, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης στοχεύει η συνολική αύξηση των εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2021 να φτάσει τα 5,9 δισ. ευρώ συγκριτικά με το 2020, ενώ τα υπόλοιπα 3,1 δισ. ευρώ μπορούν να αποδοθούν στην οικονομική ανάκαμψη.
Τα μέτρα για τις κόκκινες περιοχές
Για τις περιοχές που μπαίνουν στη κλίμακα 4 θα ενεργοποιούνται τα νέα μέτρα. Ειδικές Πρόνοιες και ρυθμίσεις θα ισχύουν και σε Περιοχές με επιδημικό φορτίο επιπέδου 3.
- Οι εργαζόμενοι επιχειρήσεων-εργοδοτών που πλήττονται σημαντικά σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, δύναται να τεθούν σε προσωρινή αναστολή σύμβασης εργασίας και είναι δικαιούχοι αποζημίωσης ειδικού σκοπού, αναλογικά για το διάστημα που ορίζεται κατ’ ελάχιστο σε 14 ημέρες, υπολογιζόμενη επί ποσού 534 ευρώ. Για το ανωτέρω χρονικό διάστημα καλύπτονται αναλογικά και οι πλήρεις ασφαλιστικές εισφορές, υπολογιζόμενες επί του ονομαστικού μισθού από τον κρατικό προϋπολογισμό.
- Για τις επιχειρήσεις που κλείνουν με εντολή δημόσιας αρχής, αναστέλλεται υποχρεωτικά η σύμβαση εργασίας των εργαζομένων και για όσο διάστημα ισχύει η αναστολή, οι απολύσεις είναι άκυρες. Οι επιχειρήσεις, για ισόχρονο διάστημα μετά την άρση της αναστολής υποχρεούνται να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό εργαζομένων.
- Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων που απασχολούν έως 20 άτομα και πλήττονται σημαντικά σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, συμπεριλαμβανομένων επιστημονικών κλάδων, δίνεται αποζημίωση ειδικού σκοπού, ύψους 534 ευρώ σε μηναία βάση. Σε περίπτωση που η διάρκεια παραμονής στο επίπεδο 4 της Περιφερειακής Ενότητας είναι 14 ημέρες ή λιγότερο, η αποζημίωση του μηνός ανέρχεται σε 300 ευρώ.
- Για τις επιχειρήσεις που πλήττονται σημαντικά σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, συμπεριλαμβανομένων επιστημονικών κλάδων, δίνεται δυνατότητα αναστολής της καταβολής του ΦΠΑ πληρωτέου τον εν λόγω μήνα, μέχρι τις 30 Απριλίου 2021. Η εν λόγω οφειλή θα αποπληρωθεί σε 12 δόσεις με μηδενικό επιτόκιο ή 24 δόσεις με επιτόκιο 2,5% από τον Μάιο του 2021 και έπειτα.
- Οι επιχειρήσεις που πλήττονται σημαντικά σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, συμπεριλαμβανομένων επιστημονικών κλάδων, δικαιούνται υποχρεωτική μείωση ενοικίου κατά 40% στα επαγγελματικά τους ακίνητα. Το ίδιο ισχύει και για την κύρια και φοιτητική κατοικία των εργαζομένων που τίθενται σε αναστολή. Για τους ιδιοκτήτες που εκμισθώνουν ακίνητα στις επιχειρήσεις αυτές και τους ανωτέρω εργαζόμενους, συμψηφίζεται το 1/3 της ζημίας με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις.
- Στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή 4 που θα δοθεί τον μήνα Δεκέμβριο, δεν επιστρέφεται το 50% των κρατικών δανείων.
Στα 7,9 δισ. ευρώ ανέρχονται οι ενισχύσεις
H συνολική στήριξη της πραγματικής οικονομίας από τα τρία xρηματοδοτικά εργαλεία ανέρχεται στα 7,9 δισ. ευρώ σύμφωνα με τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης, εκτιμώντας ταυτόχρονα ότι έως το τέλος του έτους, θα διατεθούν επιπλέον πόροι συνολικού ύψους περίπου 11 δισ. ευρώ .
Μέσα σε περίπου 6 μήνες, έχουν διοχετευθεί:
– 3,1 δισ. ευρώ μέσω των τριών κύκλων της Επιστρεπτέας Προκαταβολής,
– 3,1 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας, και
– 1,7 δισ. ευρώ μέσω του ΤΕΠΙΧ ΙΙ.
Έως το τέλος του έτους εκτιμάται πως θα διατεθούν επιπλέον πόροι συνολικού ύψους περίπου 3 δισ. ευρώ από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, τη δεύτερη φάση του Ταμείου Εγγυοδοσίας, την ολοκλήρωση του 3ου κύκλου και τη δρομολόγηση και υλοποίηση του 4ου κύκλου της Επιστρεπτέας Προκαταβολής και έτσι η συνολική «ένεση» ρευστότητας θα διαμορφωθεί περίπου στα 11 δισ. ευρώ, σε χρονικό διάστημα 9 μηνών.
