Δεν είναι και μικρό επίτευγμα να πηγαίνουν τρεις ερευνητικές ομάδες από ελληνικά πανεπιστήμια (Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας) στη μεγαλύτερη διεθνή συνάντηση συνθετικής βιολογίας, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στη Βοστώνη των ΗΠΑ, και να γυρίζουν και οι τρεις με το χρυσό μετάλλιο στις βαλίτσες τους. Αν και πρόκειται για έργο που ολοκληρώθηκε την προηγούμενη χρονιά, η δυναμική των νέων παιδιών που συμμετείχαν θα λάμψει και στο μέλλον. Πολύ περισσότερο όταν δεν πρόκειται για μια «στενή» ερευνητική δραστηριότητα, αλλά για εργασίες με κέντρο τη συλλογικότητα, τη διεπιστημονική συνεργασία και έντονο κοινωνικό ενδιαφέρον.
Ο διεθνής διαγωνισμός Συνθετικής Βιολογίας iGEM είναι δημιούργημα του ΜΙΤ και πραγματοποιείται κάθε χρόνο στη Βοστώνη, με τον «παιχνιδιάρικο» τίτλο Giant Jamporee (Γιγαντιαίο Ξεφάντωμα). Στον διαγωνισμό του 2019 συμμετείχαν 375 ομάδες με πάνω από 5.000 φοιτητές/τριες από όλο τον κόσμο, οι οποίες παρουσίασαν ερευνητικά προγράμματα συνθετικής βιολογίας, ενός μοντέρνου διεπιστημονικού κλάδου που συνδέει τη βιολογία με την πληροφορική και τις σύγχρονες τεχνολογίες.
Σε αυτό το καινοτόμο πεδίο συμμετείχαν τρεις ομάδες Ελλήνων φοιτητών και γύρισαν όλες με χρυσό μετάλλιο και με τις καλύτερες προοπτικές για το μέλλον. Η iGEM Athens αποτελούνταν από εννιά φοιτητές/τριες (πέντε από την Ιατρική, δύο από το Βιολογικό του ΕΚΠΑ και δύο από τους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς του ΕΜΠ) και παρουσίασε μια πρωτοπόρο μέθοδο για την ανάπτυξη ειδικών μορίων, γνωστών ως απταμερή. Η iGEM Athens κατέκτησε χρυσό μετάλλιο, ενώ επιλέχθηκε ως υποψήφια για την καλύτερη νέα εφαρμογή.
Η IGEM Thessaloniki, απαρτιζόμενη από οκτώ φοιτητές/τριες από επτά διαφορετικά τμήματα του ΑΠΘ, παρουσίασε τον POSEIDON, τον πρώτο DNA υπολογιστή, ικανό να προσδιορίζει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ DNA και πρωτεϊνών, και βραβεύθηκε επίσης με το χρυσό μετάλλιο στο Giant Jamporee.
Η iGEM Thessaly, με συμμετοχή δέκα νέων από τα τμήματα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, Μηχανολόγων Μηχανικών, Αρχιτεκτόνων και Πληροφορικής, παρουσίασε το «ODYSSEE», ένα καινοτόμο τεστ για την έγκαιρη διάγνωση της φυματίωσης, με κύριο στόχο την εφαρμογή του στις δομές υποδοχής προσφύγων. Η iGEM Thessaly απέσπασε χρυσό μετάλλιο, καθώς το «ODYSSEE» διακρίθηκε ως το καλύτερο ερευνητικό έργο στην κατηγορία της διάγνωσης, ενώ κέρδισε υποψηφιότητες για τα ειδικά βραβεία καλύτερης υποστηριζόμενης επιχειρηματικότητας και καλύτερης ενσωμάτωσης του κοινωνικού παράγοντα στο έργο της. Τέλος, η ομάδα έλαβε εύφημο μνεία για την τήρηση των κανόνων βιοασφάλειας.
«Επιδιώξαμε να βοηθήσουμε στη αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας μεταξύ των προσφύγων, που στερούνται και τα πιο στοιχειώδη δικαιώματα στην περίθαλψη. Η δημιουργία ασπίδας κατά της φυματίωσης αποτελεί προτεραιότητα, αλλά τα σημερινά τεστ τύπου μαντού είναι δύσκολο να υλοποιηθούν –λόγω των συνθηκών– στους υπερπλήρεις καταυλισμούς», λέει στην «Κ» ο κ. Λέανδρος Τσιώτος, από το τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, ένας από τους δύο επικεφαλής της iGEM Thessaly. «Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα τεστ κατάλληλο, που μπορεί να λειτουργήσει. Γι’ αυτό συνεργαστήκαμε με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, τους Γιατρούς του Κόσμου, τον ΠΟΥ, ενώ επισκεφθήκαμε δομή προσφύγων στην Αγία Ελένη, στα Γιάννενα, όπου κάναμε προσομοίωση», σημειώνει ο κ. Τσιώτος.
Η μέθοδος που δημιούργησε η ομάδα από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι εύκολη στη χρήση, έχει ως δείγμα ούρα και το τεστ δίνει αποτελέσματα μέσα σε τρεις ώρες (το μαντού απαιτεί τουλάχιστον 48 ώρες). Η «ανάγνωση» γίνεται εύκολα, με γυμνό μάτι, καθώς ένας δείκτης αποκτά κόκκινο χρώμα. Το τεστ της ομάδας iGEM Θεσσαλίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην ανίχνευση άλλων ασθενειών, όπως για παράδειγμα της ηπατίτιδας. «Μας ενδιέφερε και μας ενδιαφέρει να δούμε πώς ένα κοινωνικό πρόβλημα που παρουσιάζεται στην πατρίδα μας μπορεί να γίνει έναυσμα ερευνητικού πειραματισμού και καινοτομίας. Δεν αντιμετωπίζουμε τους πρόσφυγες ως πρόβλημα, αλλά ως ανθρώπους που έχουν προβλήματα και χρειάζονται απαντήσεις», τονίζει ο κ. Τσιώτος.
«Τα απταμερή είναι εξειδικευμένα μόρια, τα οποία μπορούν να αναγνωρίζουν μόρια-στόχους και να συνδέονται με αυτά. Η παραγωγή τους μέχρι σήμερα είναι όμως πολύ ακριβή. Η ομάδα του iGEM Athens σχεδίασε μια νέα, καινοτόμα και πολλά υποσχόμενη μέθοδο για την παραγωγή τους, με χρήση βακτηρίων που προσαρμόζουν και εξελίσσουν τα απταμερή», λέει στην «Κ» ο κ. Ιάσων Μηλιώνης, φοιτητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ και μέλος της ομάδας iGEM στην Αθήνα. Η πρόταση έγινε δεκτή με έντονο ενδιαφέρον και επιβράβευση, καθώς αποτελεί μια ριζικά καινούργια μέθοδο για τη δημιουργία απτομερών, την πρώτη έπειτα από δεκαετίες. Τα απταμερή προσφέρουν πολυάριθμες δυνατότητες χρήσιμων εφαρμογών στην ιατρική, στη βιομηχανία και στην προστασία του περιβάλλοντος.
«Πώς μια τόσο νεαρή ερευνητική ομάδα μπορεί να προχωρήσει σε τόσο πρωτοποριακό έργο;», ρωτήσαμε τον κ. Μηλιώνη. «Χρειάστηκαν ορισμένα χαρακτηριστικά: δημιουργικότητα, ελεύθερο πνεύμα για αναζήτηση και έρευνα και, βεβαίως, το κορυφαίο επίπεδο εκπαίδευσης που έχουμε λάβει», απαντά τολμηρά ο φοιτητής των Ηλεκτρολόγων, αναδεικνύοντας αφενός τη θέληση και το «πνεύμα» των νέων που απαρτίζουν την ομάδα, αφετέρου την ποιότητα των σπουδών στα ελληνικά πανεπιστήμια. Ο κ. Μηλιώνης εξέφρασε τις ευχαριστίες του στους επιβλέποντες καθηγητές και σε όσους βοήθησαν στο εγχείρημα. «Σημαντικό ρόλο έπαιξε η ομαδικότητα, καθώς η συνθετική βιολογία στηρίζεται στη διεπιστημονική προσέγγιση, με στόχο να προχωρήσουν η έρευνα και η κοινωνία προς τα εμπρός», συμπλήρωσε.
Πηγή: Καθημερινή
