Μορφή απειλών και πίεσης σε όλα τα μέτωπα εκλαμβάνει η πρώτη αντίδραση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στη χθεσινή επίσκεψη της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι στην Ταιβάν, καθώς το Πεκίνο ενεργοποίησε μια σειρά από στρατιωτικά και οικονομικά αντίμετρα, προκειμένου να εκφράσει την έντονη δυσαρέσκειά του και κυρίως τα όρια των αντοχών του απέναντι στις τελευταίες διπλωματικές πρωτοβουλίες της Ουάσιγκτον, οι οποίες μεταφράζονται ως μηνύματα ένθερμης στήριξης απέναντι στην αυτοδιοίκητη δημοκρατία του νησιού.
Μπορεί ο ουρανοξύστης Taipei 101 να αναμετέδιδε σε όλη την πόλη θερμά μηνύματα υποδοχής της «Σιδηράς Κυρίας» των Δημοκρατικών, ιδιαίτερα «θερμή», ωστόσο, περιγράφεται η ατμόσφαιρα και σε διμερές επίπεδο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, καθώς η σχέση των δύο χωρών κλυδωνίζεται από «μια μεγάλη πολιτική πρόκληση» κατά το Πεκίνο, δηλαδή την παρουσία της κ. Πελόζι στην Ταϊπέi
Επισήμως, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, αλλά και ο επικεφαλής του State Department, Άντονι Μπλίνκεν εμφανίζονται αποστασιοποιημένοι από την «προσωπική απόφαση» της Προέδρου της Βουλής να μεταβεί στην Ταιβάν. Το Πεκίνο, ωστόσο, «χρεώνει» στην Ουάσιγκτον βαρύ, θεσμικό ολίσθημα, περιγράφοντας την επίσκεψη Πελόζι ως κίνηση με «σοβαρό αντίκτυπο στην πολιτική βάση των σχέσεων Κίνας- ΗΠΑ», δηλαδή ως ευθεία ανάμιξη στην εσωτερική πολιτική πολιτική της χώρας. Αιτία, όπως αυτή αναλύεται σε μακροσκελή ανακοίνωση του Κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών, συνιστά η μετατόπιση που καταλογίζει το Πεκίνο στην Ουάσιγκτον από την πάγια θέση της «μίας Κίνας», δηλαδή ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν επισήμως πως «υπάρχει μία μόνο Κίνα στον κόσμο», ασχέτως αν άτυπα αναπτύσσουν (εντατικά μετά το 2018) διπλωματικές επαφές σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης με την Ταϊπέι, υποστηρίζοντας εμμέσως πλην σαφώς το αυτοδιοίκητο της Ταιβάν.
«Πρόκειται για σοβαρή παραβίαση της αρχής της «μίας Κίνας» και των διατάξεων των τριών κοινών δηλώσεων μεταξύ Κίνας-ΗΠΑ. Έχει σοβαρό αντίκτυπο στα πολιτικά θεμέλια της σχέσης Κίνας-ΗΠΑ και παραβιάζει σοβαρά την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κίνας. Υπονομεύει σοβαρά την ειρήνη και τη σταθερότητα στα στενά της Ταιβάν και στέλνει ένα σοβαρά λάθος μήνυμα στις αυτονομιστικές δυνάμεις για «ανεξαρτησία της Ταιβάν», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.
Από τη γραπτή αντίδραση του Κινεζικού ΥΠΕΞ δε λείπουν και οι βολές προς τον ίδιο τον Πρόεδρο Μπάιντεν, καθώς «η εκτελεστική εξουσία των ΗΠΑ έχει την ευθύνη να σταματήσει μια τέτοια επίσκεψη», όπως τονίζεται, ενώ εκτοξεύονται και έμμεσες απειλές, καθώς η Ουάσιγκτον προειδοποιείται πως «αυτές οι κινήσεις, όπως το παιχνίδι με τη φωτιά, είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Όσοι παίζουν με τη φωτιά θα χαθούν από αυτήν».
Ψυχρός Πόλεμος 2.0
Την ίδια ώρα, για το Πεκίνο που η κατάσταση αυτοδιαχείρισης του νησιού μπορεί να αρθεί ανά πάσα στιγμή -ακόμη και με τη χρήση βίας- η διεθνής νομιμοποίηση της αυτοδιοίκητης Ταιβάν θεμελιώνει σταδιακά καθεστώς πλήρους αυτονομίας της και συνακόλουθα ανατροπή του υφιστάμενου status quo, ενδεχόμενο το οποίο η Κινεζική ηγεσία ξορκίζει με κάθε τρόπο. Αντίθετα, αντιμετωπίζοντας την Ταιβάν ως αμιγώς Κινεζικό έδαφος, δηλαδή «αναπαλλοτρίωτο τμήμα της επικράτειας της Κίνας», κάθε μορφή στήριξης στους «αυτονομιστές της Ταιβάν» ωθεί την Κίνα να «λάβει σίγουρα όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διαφυλάξει αποφασιστικά την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα», ρίχνοντας την ευθύνη για τυχόν κλιμάκωση στο εξής, αποκλειστικά και μόνο στις ΗΠΑ.
«Η Κίνα προτρέπει σθεναρά τις Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν να παίζουν το «χαρτί της Ταιβάν» και να χρησιμοποιούν την Ταιβάν για να περιορίσουν την Κίνα» υπογραμμίζει το Κινεζικό ΥΠΕΞ, κάνοντας λόγο για πρώτη φορά στο ενδεχόμενο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου.
Απευθυνόμενο προς τις ΗΠΑ, το Κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών τις καλεί να μην επιδιώκουν έναν «νέο Ψυχρό Πόλεμο», να μην επιδιώκουν να αλλάξουν το σύστημα της Κίνας. «Η αναζωογόνηση των συμμαχιών της δεν είναι εναντίον της Κίνας· να μην υποστηρίζουν την «ανεξαρτησία της Ταιβάν». («Μην ψάχνετε για σύγκρουση με την Κίνα) και μην πηγαίνετε πιο κάτω από το λάθος και επικίνδυνο μονοπάτι», καταλήγει σε πρώτο Πληθυντικό πρόσωπο.
Η τελευταία αποστροφή ηχεί στα αυτιά πολλών αναλυτών ως η ύστατη προειδοποίηση του Πεκίνου απέναντι στην Ουάσιγκτον, αλλά και ως η τελευταία ευκαιρία αποτροπής μιας περαιτέρω -και μάλλον επικίνδυνης κλιμάκωσης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων- σε μια στιγμή γενικευμένης γεωπολιτικής ρευστότητας.
Κλοιός ασκήσεων
Εκτός, ωστόσο, από το επίπεδο των διατυπώσεων, το Πεκίνο κλιμάκωσε χθες τις κινήσεις του και επί του πεδίου, καθώς ενεργοποίησε την πολεμική «μηχανή» του, θέτοντας δηλαδή το Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό σε «υψηλή επιφυλακή», παράλληλα με την εκκίνηση σειράς «στοχευμένων στρατιωτικών επιχειρήσεων για να αντιμετωπίσει την κατάσταση», όπως ανέφερε Εκπρόσωπος του Κινεζικού Υπουργείου Άμυνας. Οι «στοχευμένες» αυτές επιχειρήσεις» αναμένεται να λάβουν χώρα από τις 12:00 της Πέμπτης 4 Αυγούστου ως τις 12:00 της Κυριακής 7 Αυγούστου, οπότε θα διεξαχθούν στρατιωτικά γυμνάσια με πραγματικά πυρά σε θαλάσσιες περιοχές και τον εναέριο χώρο γύρω από την Ταιβάν, θέτοντας το νησί σε πραγματικό κλοιό.
Επιπλέον, από χθες το βράδυ η Διοίκηση του Ανατολικού Διοικητικού Θύλακα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού διεξάγει κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις κοντά στην Ταιβάν, προχωρώντας σε δοκιμές συμβατικών πυραύλων στη θαλάσσια περιοχή ανατολικά της Ταιβάν. Τα γυμνάσια θα περιλαμβάνουν κοινές εναέριες και θαλάσσιες ασκήσεις στα βόρεια, νοτιοδυτικά, βορειοανατολικά της Ταιβάν, βολές μεγάλης εμβέλειας στα Στενά της Ταιβάν και δοκιμές πυραύλων στην θαλάσσια περιοχή ανατολικά της Ταιβάν, όπως ανέφερε η Διοίκηση του Ανατολικού Διοικητικού Θύλακα.
Ψυχολογική πίεση προς τα 23 εκατομμύρια κατοίκων της Ταιβάν ασκεί το Πεκίνο και από αέρος, όταν τουλάχιστον 20 μαχητικά της κινεζικής πολεμικής αεροπορίας εισήλθαν στη λεγόμενη Ζώνη Αναγνώρισης Αεροπορικής Άμυνας (ADIZ) μετά την άφιξη της προέδρου της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι, στο νησί. «21 κινεζικά στρατιωτικά αεροσκάφη (…) εισήλθαν στην ADIZ (Ζώνη Αναγνώρισης Αεροπορικής Άμυνας) πάνω από τη νοτιοδυτική Ταϊβάν, στις 2 Αυγούστου 2022», ανέφερε το Υπουργείο Άμυνας της Ταιβάν σε ανάρτησή του στο Twitter. Η παραπάνω κινητικότητα είχε ως αποτέλεσμα αρκετοί πολίτες της Ταιβάν να σπεύσουν στα καταφύγια, φοβούμενοι ισχυρά Κινεζικά αντίποινα.
Υψηλή συγκέντρωση δυνάμεων, όμως, καταγράφεται και από πλευράς των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, δεδομένου ότι πλοία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ έπλεαν στην περιοχή κατά την άφιξη της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων στο νησί, ενώ ο 7ος Αμερικανικός Στόλος έκανε γνωστό με μήνυμά του στο Twitter ότι το αεροπλανοφόρο USS Ronald Reagan, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή από τις αρχές Ιουλίου, έπλεε στη Θάλασσα των Φιλιππίνων, νότια της Ταϊβάν.
Ειδικότερα, το αεροπλανοφόρο USS Ronald Reagan συνοδεύεται από το αντιτορπιλικό USS Higgins, πολεμικό πλοίο πολλαπλών ρόλων εξοπλισμένο με το σύστημα μάχης Aegis, που περιλαμβάνει κυρίως αντιπλοϊκούς και αντιαεροπορικούς πυραύλους. Κοντά σε αυτά, αμφίβιο πλοίο του Σώματος Πεζοναυτών, το αεροπλανοφόρο USS Tripoli, έπλεε την ίδια ώρα ανατολικά της Ταιβάν, όπως ανακοίνωσε η Εκπρόσωπος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι αμφότερα τα Ronald Reagan και το Tripoli είναι και τα δύο αεροπλανοφόρα μαχητικών αεροσκαφών τελευταίας γενιάς F-35, με το Πεντάγωνο να επιβεβαιώνει ότι η παρουσία τους στην περιοχή συνδέεται άρρηκτα με την επίσκεψη Πελόζι.
Η αναβάθμιση της στρατιωτικής παρουσίας των δύο υπερδυνάμεων στην περιοχή μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα δεν αποκλείει, όμως, ακόμη και την περίπτωση ατυχήματος, το οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί μέχρι και σε «θερμό επεισόδιο», με ανεξέλεγκτες γεωπολιτικές διαστάσεις.
Στοχεύοντας, παρόλα αυτά, στην άσκηση πίεσης προς την κοινή γνώμη του νησιού, παράλληλα με τον οικονομικό στραγγαλισμό του, το Πεκίνο προχώρησε χθες και σε άτυπο εμπάργκο προς την Ταιβάν, ακυρώνοντας τις εισαγωγές προς το εσωτερικό σε τουλάχιστον 100 εταιρίες από την Ταιβάν
Ρωσική στήριξη
Σε αυτό το κλίμα, το Κρεμλίνο έσπευσε να τοποθετηθεί στο πλευρό του Πεκίνου, με τον Εκπρόσωπό του, Ντμίτρι Πεσκόφ, να προειδοποιεί τις ΗΠΑ ότι η επίσκεψη Πελόζι στην Ταιβάν θα τις έφερνε σε τροχιά σύγκρουσης με την Κίνα και θα προκαλούσε εντάσεις στην περιοχή. «Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αυτή τη στιγμή αν θα πάει ή όχι εκεί, αλλά τα πάντα αναφορικά με αυτή την περιοδεία και η πιθανή επίσκεψή της στην Ταιβάν είναι εντελώς προκλητικά», είπε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου.
«Αψηφά την Κίνα»
Παρά το τεταμένο κλίμα, η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι φρόντισε να δώσει προσωπικά το στίγμα της επίσκεψής της (με άρθρο της στη Washington Post), εξηγώντας αναλυτικά τους λόγους, αλλά και το όραμά της για μια «ζωντανή δημοκρατία» στην Ταιβάν. Τόσο η ίδια, όσο και η αντιπροσωπεία του Κογκρέσου που επισκέπτονται την Ταιβάν «τιμούμε τη δέσμευσή μας στη δημοκρατία: επιβεβαιώνοντας ότι οι ελευθερίες της Ταιβάν — και όλων των δημοκρατιών — πρέπει να σεβαστό» υπογραμμίζει στο άρθρο της η κ. Πελόζι, ενώ πιο εντυπωσιακό όλων αποτελεί το γεγονός ότι ο ηγέτης της μειοψηφίας της Γερουσίας Μιτς ΜακΚόνελ και άλλοι 25 Ρεπουμπλικάνοι εξέδωσαν δήλωση υπέρ του ταξιδιού της.
«Η επίσκεψή μας επαναλαμβάνει ότι η Αμερική στέκεται στο πλευρό της Ταιβάν: μια ισχυρή, ζωντανή δημοκρατία και ο σημαντικός μας εταίρος στον Ινδο-Ειρηνικό» τόνισε ακόμη η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, διευκρινίζοντας από την πρώτη στιγμή της άφιξής της στην Ταϊπέι πως η επίσκεψή της δεν επηρεάζει την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα και την Ταϊβάν, ακόμη και αν οι δύο χώρες κινούνται προς αλληλοσυγκρουόμενες τροχιές.
