«Φωτιά» έχει πάρει το καλάθι της νοικοκυράς, με τις εκτιμήσεις των αναλυτών να αναφέρουν ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας πορείας περαιτέρω ανατιμήσεων.
Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο υπο-δείκτης τιμών καταναλωτή για την ομάδα των ειδών τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών από την αρχή του χρόνου συνεχώς αυξάνεται.
Συγκεκριμένα, τον Μάιο του 2021 εμφάνισε τιμή 106,79 υψηλότερα από τον Απρίλιο (τιμή 106,22), τον Φεβρουάριο (τιμή 106,71) και τον Ιανουάριο του 2021 (106,51). Μόνο τον Μάρτιο η αντίστοιχη τιμή ήταν χαμηλότερη (106,31).
Σε ετήσια βάση τον Μάιο, αρνί και κατσίκι, πουλερικά, νωπά ψάρια, τυριά, ελαιόλαδο, άλλα βρώσιμα έλαια ,νωπά λαχανικά και πατάτες είναι τα προϊόντα με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις, με βάση τον δείκτη τιμών καταναλωτή που δημοσίευσε χθες η ΕΛΣΤΑΤ, με τις ποσοστιαίες αυξήσεις να κυμαίνονται από 0,9% στα τυριά και να φθάνουν το 14,5% στα αρνιά και τα κατσίκια.
Οι τιμές των πουλερικών αυξήθηκαν κατά 4%, των νωπών ψαριών 6,1%, του ελαιολάδου 1,1%, των άλλων βρώσιμων ελαίων 13,8%, των νωπών λαχανικών 3,0%, ενώ οι πατάτες ακρίβυναν μέσα σε ένα χρόνο 3,5%.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το ηλιέλαιο στα ράφια των σούπερ μάρκετ από 1,70 ευρώ το λίτρο πέρσι έχει φτάσει εφέτος στο 1,99 ευρώ το λίτρο, ενώ η λιανική τιμή στο κατσίκι έφθασε κατά μέσο τα 12 ευρώ το κιλό από 9,90 ευρώ πέρυσι. Η μεγάλη αύξηση στις τιμές των αρνιών και των κατσικιών σχετίζεται με τη μεγάλη ζήτηση φέτος το Πάσχα σε σύγκριση με πέρυσι και την έλλειψη κυρίως σε αρνιά και κατσίκια μικρού μεγέθους.
Και η ακρίβεια συνεχίζεται…
Παρόλα αυτά υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι ενδεχομένως να υπάρξουν και νέες αυξητικές πιέσεις στους δείκτες τιμών καταναλωτή τους επόμενους μήνες.
Συγκεκριμένα, όπως καταγράφεται στον δείκτη τιμών εισροών αγροτικής παραγωγής της ΕΛΣΤΑΤ, δηλαδή στις τιμές που καταβάλλουν οι παραγωγοί, όταν αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες για τη γεωργική – κτηνοτροφική παραγωγή καταγράφεται αύξηση τους πρώτους μήνες του 2021, οι τιμές του μηνός Μαρτίου 2021, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Μαρτίου 2020, παρουσίασε αύξηση 3,4%. Οι αυξήσεις αυτές οφείλονται κυρίως στις αυξήσεις τιμών στις ζωοτροφές και στο κόστος ενέργειας.
Οι αυξήσεις αυτές φαίνεται ότι μεταφέρονται πλέον προς τους επόμενους κόμβους της αλυσίδας αξίας, καθώς αυξάνονται και οι δείκτες τιμών εκροών αγροτικής παραγωγής, δηλαδή οι τιμές διάθεσης των προϊόντων. Για παράδειγμα δείκτης φυτικής παραγωγής παρουσιάζει αύξηση 6,1% σε σχέση με το 2020 και ο δείκτης ζωικής παραγωγής 0,6% σε σχέση με το 2020.
Αντίστοιχα ευρήματα προκύπτουν και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) που παρακολουθεί τις τιμές μιας σειράς τροφίμων σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των δημητριακών, των ελαιούχων σπόρων, των γαλακτοκομικών προϊόντων, του κρέατος και της ζάχαρης.
Ο δείκτης για το παγκόσμιο κόστος τροφίμων σημειώνει τα υψηλότερα επίπεδα από τον Σεπτέμβριο του 2011, με την άνοδο κατά 4,8% του Μαΐου να είναι η μεγαλύτερη εδώ και πάνω από δέκα χρόνια.
Αυξήσεις τιμών στα σούπερ μάρκετ
Σε ό,τι αφορά στην οργανωμένη λιανική τα στοιχεία της IRI ξεκάθαρα ότι το θετικό πρόσημο στην αξία των πωλήσεων στην ελληνική αγορά συντηρείται αποκλειστικά από τις ανατιμήσεις.
Συγκεκριμένα στο πρώτο τετράμηνο του 2021, καταγράφεται αύξηση 2,2% στη μέση τιμή ανά μονάδα στο σύνολο της αγοράς ταχυκίνητων κωδικών (FMCG), η οποία ειδικότερα στα τρόφιμα φτάνει το 3,6%. Η αύξηση στη μέση τιμή ξεπερνά την αύξηση της αξίας των πωλήσεων.
Μετά τα τρόφιμα σε όρους ανατιμήσεων ακολουθούν τα είδη προσωπικής υγιεινής και ομορφιάς με αύξηση 1,1% ενώ τα είδη οικιακού καθαρισμού εμφάνισαν οριακή πτώση 0,3% στη μέση τιμή ανά μονάδα.
Σύμφωνα με την IRI το 26,6% της αξίας πωλήσεων στο πρώτο τετράμηνο προέρχεται από προϊόντα σε καθεστώς έκπτωσης, σημειώνοντας άνοδο 2,3 ποσοστιαίων μονάδων.
Τα προϊόντα υγείας και ομορφιάς εξακολουθούν να εμφανίζουν το υψηλότερο ποσοστό προσφορών που διαμορφώνεται στο 34,7%, αν και πρέπει να επισημανθεί ότι συγκριτικά με το περσινό αντίστοιχο διάστημα το εύρος των προωθητικών εμφανίζεται περιορισμένο κατά 1,4 μονάδα. Ακολουθούν τα είδη οικιακής φροντίδας με ποσοστό προσφορών 27% εξίσου μειωμένο σε σχέση με πέρυσι κατά 2,6 μονάδες ενώ τα τρόφιμα αύξησαν τις προωθητικές τους ενέργειες κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες αγγίζοντας ποσοστό προσφορών 25,8%.
Οι εκπρόσωποι της οργανωμένης λιανικής και των βιομηχανιών αναφέρουν ότι γίνεται προσπάθεια να απορροφηθεί μεγάλο μέρος των πληθωριστικών πιέσεων, ωστόσο το ράλι των τιμών των πρώτων υλών δύσκολα δεν θα μετακυλιστεί στη τιμή καταναλωτή.
Πρόστιμα μέσω twitter
Η ακρίβεια στο καλάθι της νοικοκυράς απασχολεί και το αρμόδιο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τον υπουργό, Άδωνι Γεωργιάδη, να γνωστοποιεί μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο twitter την επιβολή προστίμων σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ για υπερβολικό περιθώριο κέρδους εντός της πανδημίας.
Eιδικότερα ανέφερε τα εξής:
«Σε εφαρμογή της διατάξεώς για το υπερβολικό κέρδος εν μέσω πανδημίας υπέγραψα πρόστιμα σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ που η Δ.Ι.Μ.Ε.Α. εντόπισε να παρανομούν. Εν μέσω των Διεθνών Ανατιμήσεων θέλω να στείλω ένα σαφές μήνυμα προς όλους να μην σπεύσουν να εκμεταλλευθούν την συγκυρία».
Πάντως πέραν αυτής της ενημέρωσης δεν δόθηκε συνέχεια με επίσημη ανακοίνωση εκ μέρους του υπουργείου. Έτσι μέχρι τώρα δεν γνωρίζουμε ούτε σε ποιες αλυσίδες σούπερ μάρκετ επιβλήθηκαν πρόστιμα ούτε και το ύψος των προστίμων αυτών.
Προφανώς το μικτό περιθώριο κέρδους των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στις οποίες έριξε «καμπάνα» ο υπουργός, ήταν μεγαλύτερο του αντίστοιχου περιθωρίου προ της 1ης Σεπτεμβρίου 2020
Πρόκειται για ρύθμιση η οποία ψηφίστηκε τον περασμένο Νοέμβριο. Ειδικότερα βάσει της εν λόγω ρύθμισης κατά της αισχροκέρδειας, εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται άμεσος κίνδυνος διασποράς του κορωνοϊού, απαγορεύεται η συνομολόγηση ή η λήψη περιουσιακών ωφελημάτων που αφορούν στην πώληση οποιουδήποτε αγαθού ή υπηρεσίας που είναι απαραίτητο για την υγεία, τη διατροφή, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, εφόσον τα ωφελήματα αυτά υπερβαίνουν την αξία της παροχής, τόσο ώστε το μικτό περιθώριο κέρδους να είναι μεγαλύτερο του αντίστοιχου περιθωρίου προ της 1ης Σεπτεμβρίου 2020, για τα παραπάνω προϊόντα και υπηρεσίες.
Στην κατηγορία ελεγχόμενου ποσοστού κέρδους σύμφωνα με τα παραπάνω, εντάσσονται τα τρόφιμα, τα προϊόντα καθαρισμού, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες υγείας και οι υπηρεσίες μετακίνησης.
Το ίδιο ισχύει και για τα μέσα ατομικής προστασίας και προσωπικής υγιεινής, όπως χειρουργικών μασκών, αντισηπτικών υγρών και άλλων υλικών απολύμανσης.
Με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης μπορεί να επιβληθεί εις βάρος οποιουδήποτε παραβαίνει την παραπάνω οδηγία (περί μικτού κέρδους) πρόστιμο από 1.000 έως 1 εκατ. ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.
