Στις 2 Δεκεμβρίου 2020, η εταιρία με την επωνυμία «Τέρνα Ενεργειακή Ανώνυμη Βιομηχανική Εμπορική Τεχνική Εταιρία Α.Ε.», κατέθεσε προς την αρμόδια Ρυθμιστική αρχή Ενέργειας αίτηση και ζητούσε την δημιουργία Αιολικού πάρκου, ισχύος 45 MW στην περιοχή Τισαιον Όρος, της Δημοτικής Ενότητας Σηπιάδος, του Δήμου Νοτίου Πηλίου.
Η αίτηση δημοσιεύτηκε από την αρμόδια Ρυθμιστική αρχή Ενέργειας στις 15 Ιανουαρίου 2021, σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού Αδειών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας με χρήση ΑΠΕ και μέσω ΣΗΘΥΑ.
Ο Δήμος Νοτίου Πηλίου που ομόφωνα έχει αρνηθεί την ανάπτυξη αιολικών πάρκων εξέφρασε αντιρρήσεις για τους ακόλουθους λόγους και κατέθεσε έγγραφο
αντιρρήσεων στην αρμόδια Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας κατά τη δημιουργία Αιολικού Πάρκου στην περιοχή του Τισαίον Όρους, που πήρε αριθμό
πρωτοκόλλου 295307/2021 από τη ΡΑΕ”.
-Ιδιοκτησιακό καθεστώς Όρου Τισαίου
Το όρος Τισαιο τοποθετείται στην περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Σηπιάδος και ιδιοκτησιακά ανήκει στον Δήμο Νοτίου Πηλίου. Ο Δήμος Νοτίου Πηλίου είναι νομέας, κύριος και κάτοχος ολόκληρης της εδαφικής περιοχής του όρους Τισαίου και φυσικά της περιοχής που η αίτηση αναφέρει ότι η εταιρία «Τέρνα Ενεργειακή Ανώνυμη Βιομηχανική Εμπορική Τεχνική Εταιρία Α.Ε.» επιθυμεί να κατασκευάσει το αιολικό πάρκο.
Ουδέποτε Δήμος Νοτίου Πηλίου, παραχώρησε ή συμφώνησε να παραχωρήσει, οποιοδήποτε τμήμα της ιδιοκτησίας του, στην εν λόγο εταιρία, αλλά και εν γένει σε οποιονδήποτε, προκειμένου να προχωρήσει σε οποιαδήποτε επένδυση.
Ο Δήμος Νοτίου Πηλίου, έχει εκφράσει προς όλους τους αρμόδιους φορείς την αντίθεση του για την κατασκευή αιολικού πάρκου σε ολόκληρή την γεωγραφική περιφέρεια του Δήμου Νοτίου Πηλίου (επισυνάπτουμε σχετικό, την από 12/03/2020 και με αριθμό πρωτοκόλλου 3850, επιστολή μας). Καμία λοιπόν αρμοδιότητα, δεν έχει η εταιρία «Τέρνα Ενεργειακή Ανώνυμη Βιομηχανική Εμπορική Τεχνική Εταιρία Α.Ε.» να κατασκευάσει σε εδαφικό χώρο που έχει την απόλυτη νομή, κατοχή και κυριότητα ο Δήμος Νοτίου Πηλίου, το οποιοδήποτε έργο.
Ζώνες Ειδικής Προστασίας και Τόπος Κοινοτικής Σημασίας
Η Σπουδαιότητα του Οικοσυστήματος του Πηλίου
Η ποικιλομορφία του οικοσυστήματος του Πηλίου, το οποίο περιλαμβάνει ζώνες παράκτιες, πεδινές, αλλά και ορεινές, βοηθά στην ανάπτυξη δράσεων περιβαλλοντικού τουρισμού όπως η παρατήρηση πουλιών και ζώων, η συλλογή βοτάνων και καρπών κλπ.
Το Πήλιο είναι κατάφυτο και εύφορο μέρος, με ενδιαφέρουσα βιοποικιλότητα και έναν πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα που υποστηρίζει τα είδη χλωρίδας και πανίδας και υποστηρίζεται από το εύκρατο, Μεσογειακό κλίμα. Η οικολογική αξία του Πηλίου έγκειται στην ποικιλία βιοτόπων του. Η περιοχή συνδυάζει την πυκνή δασική βλάστηση – φυλλοβόλα και παραποτάμια δάση – και τους αναπτυγμένους θαμνώνες αειφύλλων πλατυφύλλων (maqui). Συνολικά στην περιοχή εμφανίζονται 3 ζώνες βλάστησης και έχουν διακριθεί 14 οικότοποι. Η χλωρίδα του Πηλίου είναι πλούσια σε κοινά taxa1 (τουλάχιστον 620) και περιλαμβάνει πολλά αρωματικά φαρμακευτικά βότανα (πάνω από 50), ενδημικά2 (μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 23 ελληνικά ενδημικά) και σπάνια είδη. Κλίμα Η περιοχή του Πηλίου παρουσιάζει, ανάλογα με τις επιμέρους περιοχές είτε κλίμα υγρό, που χαρακτηρίζεται από μεγάλης διάρκειας και πολύ θερμό καλοκαίρι, με ήπιους χειμώνες και πολύ υγρές όλες τις εποχές του έτους, είτε κλίμα χερσαίο μεσογειακό, που χαρακτηρίζεται από πολύ θερμά και ξηρά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες.
Η περιβαλλοντική ποιότητα και η οικολογική σημασία της περιοχής του Πηλίου καθορίζεται από σημαντικά οικολογικά, οικονομικά, ιστορικά και αισθητικά χαρακτηριστικά. Η οικολογική αξία έγκειται στην ποικιλία βιοτόπων με καλή έως άριστη δομή και κατάσταση διατήρησης που υποστηρίζουν πλούσιες σε είδη κοινωνίες. Η περιοχή συνδυάζει την πυκνή δασική βλάστηση – φυλλοβόλα και παραποτάμια δάση – και την αναπτυγμένη maqui. Η χλωρίδα του Πηλίου είναι πλούσια σε κοινά είδη, γεγονός γνωστό από την αρχαιότητα, ιδιαίτερα όσον αφορά στα φαρμακευτικά βότανα (κατά τη μυθολογία στο Πήλιο ζούσε ο σοφός θεραπευτής Κένταυρος Χείρων) αλλά περιλαμβάνει και ενδημικά και σπάνια είδη. Στο Πήλιο εμφανίζονται τρεις ζώνες βλάστησης:1. Η ευμεσογειακή ζώνη βλάστησης, που καταλαμβάνει τα χαμηλότερα υψόμετρα της περιοχής. Στη ζώνη αυτή εμφανίζονται τα περισσότερα αυτοφυή αρωματικά και φαρμακευτικά taxa, όπως τα Salvia fruticosa (φασκόμηλο), Thymus spp. (θυμάρι), Sideritis spp. (τσάι) κ.ά. 2. Η παραμεσογειακή ζώνη βλάστησης, που καταλαμβάνει τα μέσα υψόμετρα της περιοχής. Στη ζώνη αυτή εμφανίζονται δάση δρυός (Quercus frainetto) και δάση καστανιάς (Castanea sativa). 3. H ζώνη οξιάς, που εμφανίζεται πάνω από την παραμεσογειακή ζώνη και φτάνει ως τα δενδροόρια. Στο Πήλιο έχουν καταγραφεί περίπου 14 οικότοποι. Σύμφωνα με το Natura 2000 στο κεντρικό τμήμα του ορεινού όγκου εκτείνεται πυκνό δάσος οξιάς (Fagus sylvatica) με άριστη δομή και κατάσταση διατήρησης, που αποτελεί την επικρατούσα βλάστηση στα μεγαλύτερα υψόμετρα. Υπάρχουν επίσης σχηματισμοί με λεύκες (Populus tremula) και ιτιές (Salix caprea). Τα παράλια του Αιγαίου είναι πολυσχιδή και σχηματίζουν κόλπους και όρμους.
Περιοχή Natura 2000
Το Ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο Natura 2000 ιδρύθηκε το 1992 και είναι ένα δίκτυο ζωνών προστασίας της φύσης που εκτείνεται σε ολόκληρη την Κοινότητα έχοντας ως στόχο να διασφαλίσει τη µακροπρόθεσµη διατήρηση των πιο πολύτιµων και των πλέον απειλούµενων ειδών και ενδιαιτηµάτων της σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών:
• τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (Special Protection Areas – SPA) για την Ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/EK «για τη διατήρηση των άγριων πτηνών»
• τους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community Importance – SCI) όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Για τον προσδιορισμό των ΤΚΣ λαμβάνονται υπόψη οι τύποι οικοτόπων και τα είδη των Παραρτημάτων Ι και ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Κάθε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλει να καταρτίσει μία λίστα με τις καλύτερες περιοχές οι οποίες περιέχουν είδη που περιλαμβάνονται στις δύο οδηγίες. Έπειτα η λίστα πρέπει να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία, μετά από τον έλεγχο και την διαδικασία επιλογής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εντάσσεται στο δίκτυο.
Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει σήμερα 202 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και 241 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ). Οι δύο κατάλογοι περιοχών παρουσιάζουν μεταξύ τους επικαλύψεις όσον αφορά τις εκτάσεις τους.
Ο κατάλογος των Ελληνικών Ζωνών Ειδικής Προστασίας δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1495/Β/06.09.2010 ως παράρτημα στη νέα ενσωμάτωση της Οδηγίας 79/4009/ΕΟΚ (η οποία κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ), 239 Ελληνικοί Τόποι Κοινοτικής Σημασίας χαρακτηρίστηκαν ως Ειδικές Ζώνες Διατήρησης με το Ν3937/2011 (ΦΕΚ60/Α/31-3-2011).
Η συνολική έκταση των ελληνικών περιοχών του Natura 2000 αντιστοιχεί περίπου στο 19% της Ελληνικής Επικράτειας.
Μεγάλο τμήμα του Πηλίου έχει ενταχθεί στον κατάλογος των 443 Ελληνικών περιοχών που ανήκουν στο Ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000
Γ. Συμπέρασμα
Με βάση τα ανωτέρω, πριν την εξέταση της προσβαλλόμενης αίτησης, θα έπρεπε να ληφθεί εκτεταμένη μελέτη, να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και να μην πραγματοποιηθεί καμία ενέργεια αδειοδότησης παραγωγής.
Επιπρόσθετα, με δεδομένο ότι η περιοχή του Τισαιον όρους της Δημοτικής Ενότητας Σηπιάδος, του Δήμου Νοτίου Πηλίου, της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας, έχει χαρακτηριστεί ως, 1. Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), 2. ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) και τέλος 3. ως περιοχή που βρίσκεται πλησίον προστατευόμενης και χαρακτηρισμένης Natura 2000, απαγορεύεται ρητά και κατηγορηματικά, από την κείμενη νομοθεσία, η τοποθέτηση οποιασδήποτε εγκατάστασης αιολικού σταθμού.
Ως εκ τούτο η αίτηση πρέπει να καταστεί άκυρη, αφού δεν έλαβε υπόψιν της κανένα περιβαλλοντολογικό κανονισμό, καμία ειδική διάταξη νόμου, Ευρωπαϊκή ή Ελληνική.
Χωροθέτηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Το έτος 2008 εγκρίθηκε το ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σκοπός του είναι η διαμόρφωση πολιτικών χωροθέτησης έργων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και η καθιέρωση κανόνων και κριτηρίων χωροθέτησης με σκοπό τη δημιουργία βιώσιμων εγκαταστάσεων ΑΠΕ με την ταυτόχρονη εξασφάλιση της αρμονικής τους ένταξης στο φυσικό αλλά και το ανθρωπογενές περιβάλλον. Για την οργάνωση της διαδικασίας χωροθέτησης αιολικών εγκαταστάσεων η επιφάνεια της χώρας χωρίζεται σε κατηγορίες με βάση το εν δυνάμει εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό που διαθέτει καθώς και τα ιδιαίτερα χωροταξικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά που τις συνοδεύουν.
Σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑ για τις ΑΠΕ η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων δεν επιτρέπεται εντός των περιοχών που ονομάζονται «περιοχές αποκλεισμού και ζώνες ασυμβατότητας». Αυτές είναι:
• Οι περιοχές που περιλαμβάνονται σε πολεοδομικά σχέδια ή όρια οικισμών
• Οι περιοχές που έχουν ανακηρυχθεί ως διατηρητέα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, τα μνημείων μικρότερης σημασίας καθώς και οι οριοθετημένες αρχαιολογικές ζώνες προστασίας. • Οι περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης
• Οι Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας όπως ορίζονται σύμφωνα με τη συνθήκη Ramsar
• Οι πυρήνες εθνικών δρυμών, τα μνημεία της φύσης και τα αισθητικά δάση
• Οι Τόποι Κοινοτικής Σημασίας που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000
• Οι Περιοχές Οργάνωσης Τουριστικών Δραστηριοτήτων (Π.Ο.Τ.Α) και οι Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (Π.Ο.Α.Π.Δ) του τριτογενούς τομέα παραγωγής
• Οι ατύπως διαμορφωμένες (εκτός σχεδίου δόμησης) τουριστικές και οικιστικές περιοχές
• Οι ακτές κολύμβησης
• Οι περιοχές που φιλοξενούν λατομεία, και επιφανειακές μεταλλευτικές και εξορυκτικές ζώνες
• Και τέλος, άλλες περιοχές ή ζώνες που υπάγονται σε ειδικό καθεστώς χρήσεων γης σύμφωνα με το οποίο δεν επιτρέπεται τέτοιου είδους εγκατάσταση
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑ των ΑΠΕ, η χωροθέτηση κάθε εγκατάστασης αιολικού πάρκου οφείλει να πληροί καθορισμένες ελάχιστες αποστάσεις από τις γειτνιάζουσες δραστηριότητες, χρήσεις γης και δίκτυα τεχνικών υποδομών.
Στην περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Σηπιάδος, το Τισαιον όρος, βρίσκεται πλησίον σε προστατευμένη περιοχή NATURA 2000, (η περιοχή Natura σταματάει στην όμορη Δημοτική ενότητα Αφετών) και ανήκει στις Ζώνες ειδικής προστασίας και Τόπος Κοινοτικής Σημασίας.
Επιπρόσθετα, η ευρύτερη περιοχή του Δήμου Νοτίου Πηλίου αλλά και ειδικότερα η Δημοτική Ενότητα Σηπιάδος, αποτελούν πολυσύχναστούς τουριστικούς προορισμούς και διαθέτουν πολλαπλά τουριστικά καταλύματα, ως εκ τούτου και σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑ για τις ΑΠΕ η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων δεν επιτρέπεται στην περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Σηπιάδος, του Δήμου Νοτίου Πηλίου.
Τέλος στην περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Σηπιάδος, υπάρχουν δύο λατομεία, το Λατομείο Ψωφάκη και το Λατομείο της Φελέκης. Σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑ για τις ΑΠΕ, η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων δεν επιτρέπεται εντός των περιοχών που φιλοξενούν λατομεία, και επιφανειακές μεταλλευτικές και εξορυκτικές ζώνες.
