Τα ελλιπέστατα μέτρα ασφαλείας, η ανασφάλιστη εργασία, ο περιορισμός των ελέγχων, το ανεκπαίδευτο και ανειδίκευτο προσωπικό, το εξαντλητικό ωράριο και η παρατεταμένη οικονομική κρίση συνθέτουν το παζλ που αποδεικνύει πως αντί οι συνθήκες υγείας και ασφάλειας στην εργασία να βελτιώνονται, στην Ελλάδα παρατηρείται το άκρως αντίθετο, γεγονός το οποίο μαρτυρά το μακάβριο ρεκόρ εργατικών δυστυχημάτων, τα οποία, μέσα σε δέκα μήνες άγγιξαν τα 148.
Μόλις σήμερα (10/10), σημειώθηκε ακόμη ένα εργατικό δυστύχημα, με έναν άτυχο εργάτη τεχνικής εταιρείας να βρίσκει φρικτό θάνατο ενώ εκτελούσε εργασίες καθαρισμού γραμμών του ΟΣΕ στο Κιλκίς.
Όπως προκύπτει, τα εργατικά δυστυχήματα έχουν τριπλασιαστεί από το 2018 και ουσιαστικά στην χώρα μας κάθε μέρα καταγράφεται ένας νεκρός εργαζόμενος. Συνολικά για τον μήνα Σεπτέμβριο 21 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους εν ώρα εργασίας, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει στο enikos.gr ο Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία και Πρόεδρος ΟΣΕΤΕΕ, Ανδρέας Στοϊμενίδης, επισημαίνοντας ότι παρά το γεγονός ότι έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου επανειλημμένως, δεν έχει υπάρξει ανταπόκριση για λήψη σοβαρών μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης των εργατικών δυστυχημάτων.
Συνολικά 421 νεκροί εργαζόμενοι από το 2018
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος και της ΕΛΣΤΑΤ από το 2018 έως και το 2023 έχουν σημειωθεί 421 εργατικά δυστυχήματα. Συγκεκριμένα, το 2018 καταγράφηκαν 46 θάνατοι, το 2019 παρατηρήθηκε μία μικρή αύξηση καταγράφοντας 51 θανάτους, ενώ το 2020 μειώθηκαν στους 41 θανάτους και το 2021 στους 31 νεκρούς.
Τον τελευταίο ενάμισι χρόνο, η κατάσταση φαίνεται πως έχει επιδεινωθεί δραματικά, καθώς έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση των εργατικών δυστυχημάτων, μετρώντας 104 νεκρούς εργάτες το 2022 και 140 σοβαρά τραυματίες. Το Α’ τετράμηνο σημειώθηκαν 20 εργατικά δυστυχήματα, το Β’ τετράμηνο 27, ενώ το Γ’ τετράμηνο συνολικά 57.
Συγκεκριμένα, 13 θάνατοι καταγράφηκαν σε εργολαβίες και δήμους, 47 θάνατοι εργατών ή μισθωτών εργαζομένων, 12 θάνατοι σε βιομηχανική περιοχή-λατομεία-ΔΕΔΔΗΕ, ενώ 5 διανομείς άφησαν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο, όπως και καταγράφηκαν 27 θάνατοι αγροτών.
«Θεωρούμε πως σημαντικό ρόλο έπαιξε και η άμεση επιστροφή στην “κανονικότητα” μετά από δύο χρόνια που αντιμετωπίζαμε την πανδημία. Το 2022 σημαδεύτηκε από τα εργατικά ατυχήματα και δυστυχήματα, γεγονός που είχαμε εκτιμήσει δυστυχώς εξαρχής» τονίζει ο κ. Στοϊμενίδης.
Τα τελευταία στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από την ανεξάρτητη διαρκή έρευνα της Ομοσπονδίας για την καταγραφή των εργατικών δυστυχημάτων στη χώρα μας, είναι σοκαριστικά, καθώς σημειώθηκε νέο μακάβριο ρεκόρ. Μέχρι στιγμής, συνολικά 148 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους κατά την διάρκεια της εργασίας τους, ενώ υπήρξαν 241 σοβαρά τραυματίες. Το Α’ τετράμηνο σημειώθηκαν 57 εργατικά δυστυχήματα, το Β’ τετράμηνο υπήρξε αύξηση με συνολικά 69, ενώ το Γ’ τετράμηνο 22. Από τους 148 νεκρούς, θεωρείται ότι τουλάχιστον 21 περιπτώσεις θανάτων συνδέονται με την θερμική καταπόνηση ή με την κλιματική αλλαγή.
Συγκεκριμένα, 9 θάνατοι καταγράφηκαν σε εργολαβίες και δήμους, 84 θάνατοι εργατών ή μισθωτών εργαζομένων, 6 θάνατοι σε βιομηχανική περιοχή-λατομεία-ΔΕΔΔΗΕ, ενώ 5 διανομείς άφησαν την τελευταία τους πνοή. Παράλληλα, σημειώθηκαν 32 θάνατοι αγροτών και 12 θάνατοι εργαζομένων ΟΣΕ.
«Μεγάλο πρόβλημα στην καταγραφή εργατικών ατυχημάτων»
Βέβαια, όπως επισημαίνει στο enikos.gr o κ. Στοϊμενίδης, στην Ελλάδα δεν υπάρχει η έννοια της «επαγγελματικής ασθένειας», με αποτέλεσμα να μην καταγράφονται εργατικά δυστυχήματα εξαιτίας θεμάτων υγείας. «Στην Ευρώπη υπολογίζεται πως πεθαίνουν πάνω από 150.000 εργαζόμενοι από επαγγελματικές ασθένειες, οι οποίες σχετίζονται με έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες. Αντιθέτως, στην χώρα μας δεν υπάρχει καμία τέτοια καταγραφή, γεγονός που μας οδηγεί στο τυπικό συμπέρασμα ότι είμαστε υγιέστατοι».
Μάλιστα, όπως προσθέτει ο ίδιος, η καταγραφή των ατυχημάτων “επιστρέφει” στην ελληνική πολιτεία ύστερα από δύο χρόνια, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό για την μη αντιμετώπιση των εργασιακών ζητημάτων για την υγεία και την ασφάλεια. «Οι χαμένες ανθρώπινες ζωές παρουσιάζονται μόνο ως αριθμοί ύστερα από δύο έτη με έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ. Βέβαια, αν δεν υπάρξει θάνατος την στιγμή του περιστατικού, δεν μπορούμε να ξέρουμε αργότερα, εάν καταλήξει, που μπορεί να το αποδώσουν, κι αν το καταγραφεί εν τέλει ως εργατικό ατύχημα».
«Όλα αυτά τα περιστατικά δεν μπορούν να θεωρηθούν συμπτώσεις, αλλά πρέπει να μπει ένα τέλος. Σε κλάδους της οικονομίας, όπως είναι ο αγροτικός, πολλά ατυχήματα σημειώνονται έπειτα από ανατροπή τρακτέρ, ωστόσο αυτά δεν καταγράφονται ως εργατικά, αλλά ως τροχαία. Είναι μεγάλο το ζήτημα της καταγραφής και υπάρχει μεγάλο πρόβλημα, στο οποίο δεν υπάρχει θέληση να λυθεί».
Ξεχωριστή αντιμετώπιση όσον αφορά τα ανθρώπινα εργασιακά δικαιώματα φαίνεται να υπάρχει σε αλλοδαπούς εργάτες, οι οποίοι ουσιαστικά αναγκάζονται να εργάζονται υπό άθλιες συνθήκες να κοιμούνται σε ανάλογους χώρους στη δουλειά τους. «Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τον όρο “επαιτεία”, αλλά σίγουρα θεωρείται ακραία εκμετάλλευση της ανθρώπινης ύπαρξης».
«Υπάρχουν πάρα πολλά κενά στην αντιμετώπιση των ατυχημάτων»
Οι αιτίες των ατυχημάτων είναι πολλές και σύνθετες όπως εξηγεί ο κ. Στοϊμενίδης, ξεκινώντας από την μεγάλη εντατικοποίηση που υπάρχει στους χώρους εργασίας, από την χρήση ανειδίκευτου, φθηνού και ανεκπαίδευτου προσωπικού, το οποίο δεν έχει τις απαραίτητες πιστοποιήσεις και εμπειρία για την συγκεκριμένη δουλειά που καλείται να κάνει, αλλά παρουσιάζονται και εμπόδια στην συνδικαλιστική δράση. «Τα περισσότερα εργατικά δυστυχήματα συμβαίνουν εκεί που δεν υπάρχουν οργανωμένα σωματεία, κι έτσι δεν γίνεται να υπάρξει ένας διάλογος ανάμεσα στους εργαζόμενους και τους εργοδότες, οι οποίοι είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για την ασφάλεια των υπαλλήλων τους. Αν δεν ακούσεις από τους υπαλλήλους που εντοπίζονται προβλήματα, δεν γίνεται και να επιλυθούν».
Ταυτόχρονα, ο ίδιος τονίζει πως πρέπει οπωσδήποτε να παρθούν μέτρα προστασίας για τους εργαζόμενους λόγω των επικίνδυνων συχνών καιρικών φαινομένων που καταγράφονται στην χώρα μας. «Αυτό πρέπει να το αντιμετωπίσουμε άμεσα, και επιτέλους να γίνει κάτι. Αν συνεχίσουμε έτσι, μέχρι το τέλος του έτους θα έχουμε 200 νεκρούς που θα έχουν χάσει την ζωή τους σε χώρο εργασίας».
Με βάση τα τελευταία εργατικά δυστυχήματα, φαίνεται πως «οι εργαζόμενοι που χάνουν την ζωή τους είναι ανασφάλιστοι, άνθρωποι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου οι οποίοι κάνουν απολύτως εξειδικευμένες εργασίες, ενώ είναι ανεκπαίδευτοι και ανειδίκευτοι, όπως και χαμηλά αμειβόμενοι. «Πηγαίνουν για ένα μικρό μεροκάματο για να γυρίσουν στο σπίτι τους με ένα κομμάτι ψωμί για την οικογένειά τους, αλλά η διαφορά είναι ότι δεν ξαναγυρίζουν ποτέ».
