Καμία πρόθεση να κάνει πίσω από τους σχεδιασμούς της για άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, δεν δείχνει πως έχει η Τουρκία, παρά το ότι βρίσκεται κάτω από έντονη διεθνή πίεση.
Χθες οι ΗΠΑ, επανήλθαν στο θέμα, με δήλωση της εκπροσώπου του State Department, Morgan Ortagus, η οποία ζήτησε ανάκληση της απόφασης. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρέσβης της Ρωσίας στη Λευκωσία, Στανισλάβ Οσάτσι. Επίσης με δηλώσεις, έχουν τοποθετηθεί τόσο η Γαλλία όσο και η Μεγάλη Βρετανία.
Αναγκαιότητα για σεβασμό των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για το κυπριακό, διαμηνύει και το Πεκίνο στην Άγκυρα.
Παρά το ότι και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και η ΕΕ σύσσωμη, καταδικάζουν τις τουρκικές ενέργειες, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όχι μόνο δεν δείχνει διάθεση συνδιαλλαγής, αλλά παίζει και το επόμενο χαρτί που είναι η αλλαγή της συμφωνημένης βάσης λύσης του Κυπριακού, προωθώντας την αποδοχή ύπαρξης δύο κρατών. Το πόσο μπορεί να τραβήξει ακόμα το σκοινί, εξαρτάται κυρίως από την ανοχή που θα επιδείξει η διεθνής κοινότητα, η οποία μέχρι σήμερα δείχνει απρόθυμη να βάλει φρένο στις συνεχείς προκλήσεις της Τουρκίας.
ΗΠΑ: Ανακαλέστε τώρα
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Morgan Ortagus, κάλεσε χθες τη Τουρκία να ανακαλέσει την απόφαση της για το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, διατυπώνοντας την βαθιά ανησυχία της Ουάσιγκτον για τη μονομερή απόφαση της Άγκυρας . Επεσήμανε πως το άνοιγμα της πόληςέρχεται σε αντίθεση και παραβιάζει τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και συνιστά μια προκλητική και αντιπαραγωγική ενέργεια που υπονομεύει την επανέναρξη των συνομιλιών.
Η κυρία Ortagus είπε ακόμη πως οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν τις προσπάθειες για την αποκλιμάκωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και συνεχίζουν να απαιτούν διάλογο και σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. Η πρόσφατη επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν ήταν ένα βήμα προς τη λάθος κατεύθυνση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να υποστηρίζουν έναν ολοκληρωμένο διακανονισμό για την επανένωση του νησιού στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδία, η οποία θα ωφελήσει όλους τους Κύπριους, καθώς και την ευρύτερη περιοχή».
Τα ίδια μηνύματα έχει στείλει και ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo, όταν επισκέφθηκε την Κύπρο τον Οκτώβριο, χωρίς ωστόσο να ληφθούν υπόψιν από την Τουρκία, η οποία προχώρησε στο πικ νικ του Ταγίπ Ερντογάν στην Αμμόχωστο, αλλά και την διακήρυξη για εγκατάλειψης της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας ως μοντέλου επίλυσης του Κυπριακού.
Η Λευκωσία έχει διαπιστώσει ότι, η Ουάσιγκτον πέραν της φραστικής καταδίκης των τουρκικών ενεργειών, δεν δείχνει διάθεση να ασκήσει ουσιαστικές πιέσεις λόγω της ιδιάζουσας προσωπικής σχέσης του Ντόναλτ Τραμπ με τον Ταγίπ Ερντογάν, τον οποίο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έχει χαρακτηρίσει μεγάλο διεθνή παίχτη. Αναμένεται πως η ανάληψη της προεδρίας από τον Τζο Μπαίντεν, τον ερχόμενο Ιανουάριο, θα αλλάξει τις ισορροπίες και θα δημιουργήσει συνθήκες πραγματικής άσκησης επιρροής στη Τουρκία. Λόγω της στάσης των ΗΠΑ, ανεκτική παρουσιάζεται και η Βορειοατλαντική Συμμαχία, με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ να έχει αποφύγει επιμελώς μέχρι σήμερα να καταδικάσει ανοικτά τις τουρκικές ενέργειες τόσο στη Κύπρο όσο και στον Αιγαίο.
Διαφωνεί και η Μόσχα
Παρά το ότι η σχέση Μόσχας – Άγκυρας, τα τελευταία χρόνια ενισχύεται συνεχώς, με αποκορύφωμα την πώληση των πυραύλων S-400 αλλά και τη συνεργασία στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Ρωσία ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν θα μπορούσε να συναινέσει με τις κινήσεις της Τουρκίας στην Αμμόχωστο και την αναθεωρητική της στάση για το πλαίσιο λύσης του κυπριακού.
Ο πρέσβης της Ρωσίας στη Λευκωσία, Στανισλάβ Οσάτσι, με γραπτή του δήλωση πως η Μόσχα θεωρεί «απαράδεκτη την απόφαση για άνοιγμα των Βαρωσίων», σημειώνοντας πως «οποιεσδήποτε μονομερείς ενέργειες που παραβιάζουν προηγούμενα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, δημιουργούν επιπρόσθετες δυσκολίες για επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας».
Ο κ. Οσάτσι χαιρέτησε την πρωτοβουλία του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες να συγκαλέσει μια πενταμερή άτυπη συνάντηση για το Κυπριακό και εξέφρασε την ελπίδα πως αυτή θα επιτρέψει την επανέναρξη ουσιαστικού διαλόγου προσανατολισμένου στην επίτευξη αποτελεσμάτων σε διάφορα επίπεδα. Κατά τον κ. Οσάτσι «θα χρειαστεί ψύχραιμη και σχολαστική δουλειά από όλες τις πλευρές σε όλα τα επίπεδα, καθώς και πολιτική βούληση και θέληση για επίτευξη συμφωνιών συμβιβασμού».
Ο Ρώσος Πρέσβης στην δήλωση του αναφέρει πως η χώρα του συνεχίζει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση σε σχέση με το Κυπριακό και «η θέση μας είναι καλά γνωστή. Κάποιοι μας κατηγορούν ότι επαναλαμβάνουμε τις ίδιες θέσεις για πολλά χρόνια». Επισήμανε ως μια τέτοια σταθερή προσέγγιση στοχεύει αποκλειστικά στη διατήρηση όλων των θετικών που έχουν συσσωρευθεί από τις πλευρές κατά τη διάρκεια μερικές φορές δύσκολων διαπραγματεύσεων στον δρόμο προς την επανένωση του νησιού και συνοψίστηκαν στις συμφωνημένες παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών και στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η παρούσα κατάσταση, ανέφερε ο Ρώσος πρέσβης, η οποία υπήρξε στάσιμη για περισσότερα από τρία χρόνια, προκαλεί όχι μόνο τη δική μας ανησυχία αλλά και αυτή όλης της διεθνούς κοινότητας.
«Η έλλειψη προόδου στη διαπραγματευτική διαδικασία οδηγεί στην αποδόμηση της κατάστασης γύρω από το νησί, στη δημιουργία τετελεσμένων, σπρώχνει κάποιους από τους συμμετέχοντες σε αυτήν σε μονομερείς ενέργειες που είναι αντίθετες με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών», σημείωσε.
Πιστεύουμε σθεναρά, προσέθεσε, πως είναι απαράδεκτο να αμφισβητείται η σημασία των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, που αφορούν το όλο φάσμα του Κυπριακού, περιλαμβανομένης της βάσης για λύση, ή να επιτρέπεται η ελεύθερη ερμηνεία τους.
Όπως εξήγησε «το πακέτο των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών σε σχέση με την Κύπρο, που προνοεί την εγκαθίδρυση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με μια διεθνή προσωπικότητα, αποτελεί μια βέλτιστη συναινετική βάση για λύση του Κυπριακού και για τις δυο κοινότητες του νησιού». ¨Όπως εκτίμησε ο πρέσβης της Ρωσίας «η επιθυμία για αμφισβήτηση της σκοπιμότητας πλήρους συμμόρφωσης με αυτά μπορεί να προκαλέσει απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο για τις κοινότητες αλλά και για τη νομική βάση της κρατικής δομής του νησιού, που διευθετήθηκε στις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου το 1959».
Ο Ρώσος Πρέσβης επεσήμανε τέλος πως η χώρα του, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ως μια χώρα που παραδοσιακά διατηρεί στενές σχέσεις με τις χώρες της περιοχής και που ενδιαφέρεται άμεσα στην πρόληψη της κλιμάκωσης των εντάσεων στη φίλη χώρα Κύπρου και γύρω από αυτήν, η Ρωσία προτίθεται να συνεχίσει ενεργά να υποστηρίζει τα βήματα για επίτευξη ενός αποτελέσματος που θα δημιουργήσει συνθήκες ευημερίας, ασφάλειας και ανάπτυξης ενός ενωμένου νησιού προς όφελος όλου του κόσμου που ζει εκεί.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η επιρροή της Ρωσίας στη Κύπρο έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια λόγω της σχέσης Μόσχας – Άγκυρας, αλλά και λόγω των παρεμβάσεων στα εκκλησιαστικά πράγματα του νησιού στα οποία υπήρξε μια επιθετική διείσδυση εκ μέρους της Ρωσίας, αλλά και άσκηση πιέσεων σε μέλη της Ιεράς Συνόδου για την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι παράλληλα αναπτύχθηκαν οι σχέσεις Λευκωσίας – Ουάσιγκτον, με τους Αμερικάνους να απαιτούν περιορισμό της ρωσικής παρουσίας στο νησί, ακόμα και με απαγόρευση ελλιμενισμού ρωσικών πολεμικών σκαφών στα κυπριακά λιμάνια.
Τι θα κάνει ο ΓΓ του ΟΗΕ;
Ο Αντόνιο Γκουτέρες αναμένεται να εκδηλώσει ακόμα μία πρωτοβουλία για επανέναρξη των συνομιλιών με στόχο τη συνολική επίλυση του Κυπριακού. Ωστόσο η ανάδειξη του Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων δεν δημιουργεί ελπίδες για επιτυχία του εγχειρήματος. Ο Ερσίν Τατάρ ο οποίο λειτουργεί ως εξάρτημα του κατεστημένου της Άγκυρας έχει υιοθετήσει την αναθεωρητική στάση Ερντογάν – Τσαβούσογλου, διαμηνύοντας ότι το μοντέλο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας δεν έχει προοπτική εφαρμογής στη Κύπρο καθώς οι προσπάθειες δεκαετιών έχουν καταλήξει σε αδιέξοδο. Χρησιμοποιεί ως επιχείρημα την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκύπριους το 2004, και την επακόλουθη ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ, υποστηρίζοντας πως τιμωρήθηκαν οι Τουρκοκύπριοι που αποδέχθηκαν το Σχέδιο. Ο Ερντογάν και ο Τάταρ ουσιαστικά υιοθετούν το δόγμα του Ραούφ Ντενκτάς ο οποίος από την δεκαετία του ’80 υποστήριζε πως το κυπριακό «λύθηκε» το 1974 με την εισβολή της Τουρκίας και οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει αν ζήσουν πλαί – πλάι με την επίτευξη λύσης συνομοσπονδίας ή δύο κρατών.
Η Ειδική Απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ έχει αρχίσει ήδη για να προετοιμαστεί η άτυπη πενταμερής διάσκεψη (5+1) στην μορφή που είχε γίνει η διάσκεψη στο Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017. Σε αυτή συμμετείχαν Οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα – Τουρκία – Μ. Βρετανία) συν η ΕΕ ως παρατηρητής.
Ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζαρίκ, απαντώντας, δήλωσε χθες πως, «ελπίζουμε ότι αυτή η συνάντηση θα είναι δυνατή και ότι θα επιτρέψει την επανέναρξη των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Κραν Μοντανά και οι οποίες πρέπει να ξαναρχίσουν».
Κληθείς να σχολιάσει τη δήλωση του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν περί λύσης δύο κρατών, ο ο κ. Ντουζαρίκ είπε:
«Προφανώς, στο πλαίσιο αυτών των συνομιλιών και κατά τη διάρκεια αυτών των συζητήσεων, κάθε μέρος έχει το δικαίωμα να αναλαμβάνει τις πρωτοβουλίες που θέλει. Στόχος μας προς το παρόν είναι να μπορέσουμε να φέρουμε τα μέρη μαζί και να ξαναρχίσουμε από εκεί που σταματήσαμε πριν από λίγους μήνες».
Η Τζέιν Χολ Λουτ αναμένεται στην Κύπρο στις 27 του μήνα ενώ στις 28 και 29 Νοεμβρίου αναμένεται να έχει επαφές με τους Νίκο Αναστασιάδη και Ερσίν Τατάρ.
