Του Γεωργίου Μουλά, ιατρού, Προέδρου Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου
Αναδιφώντας την βιβλιογραφία για την Μικρασιατική Εκστρατεία
και την Μικρασιατική Καταστροφή, βρήκα δύο σημαντικές
αναφορές για τον ηρωικό θάνατο του Ταγματάρχη Γεωργίου
Καραθανάση σε ηλικία 41 ετών στις μάχες του Σαγγαρίου.
Ένα αιώνα νωρίτερα, φαίνεται ότι οι αντιλήψεις για τις ηλικίες ήταν
πολύ διαφορετικές από ότι σήμερα. Ένας άνδρας ή μια γυναίκα
σήμερα στην ηλικία των σαράντα ετών θεωρείται ότι ευρίσκεται
στην πλέον παραγωγική ηλικία, ίσως και στην καλύτερη για
υλοποιήσει τους στόχους που είχαν τεθεί νωρίτερα. Όμως τότε η
ηλικία των 41 ετών θεωρούταν από τα ελληνόπουλα σαν
γεροντική!
Ο Ταγματάρχης Γεώργιος Καραθανάσης φονεύθηκε στις 25
Αυγούστου 1921 στις φονικές μάχες του Σαγγαρίου στο Καλέ
Γκρότο. Ο θάνατος του ήταν εντυπωσιακός, όπως τον περιγράφει
ο Παναγιώτης Δεμέστιχας, ο οποίος υπηρετούσε ως Επιτελάρχης
στην 5η Μεραρχία σε κείμενο του, το οποίο σας παραθέτω
παρακάτω:
« Ο ταγματάρχης του 5/42 Γεώργιος Καραθανάσης από το
Γαρδίκι Φθιώτιδος, βρέθηκε λογχισμένος στο στήθος, έχοντας
δίπλα του σκοτωμένο τον Τούρκο, που τον είχε φονεύσει. Οι
κραυγές και τα μουγκρητά όσων τραυματίστηκαν στο μακελειό
δονούσαν τον αέρα. Μόλις μεταφέρθηκαν στα μετόπισθεν οι
τραυματίες επικράτησε σιγή. Η σιγή των χιλιάδων νεκρών που
κάλυπταν με τα κόκκαλά τους τα χώματα της Μικράς Ασίας.»
Συνεχίζει ο συγγραφέας: «Μετά την έφοδον η τοποθεσία Καλέ
Γκρότο κατελήφθη από τους στρατιώτες της 5ης Μεραρχίας από το
43ο Σύνταγμα με διοικητή τον συνταγματάρχη Δημήτριο
Νικολοδήμο.
Επίσης, πλείστοι Έλληνες αξιωματικοί, αψηφώντας χάλαζα
σφαιρών, με την σπάθην ανά χείρας έπιπταν ηρωικώς,
σπαθίζοντας και λογχιζόμενοι. Όλη αυτή η αγριότητα της μάχης εκ
του συστάδην με έκαναν να αισθανθώ εθνικήν υπερηφάνεια
για τον Έλληνα Στρατιώτη, που εμάχετο με τέτοια ανδρεία κατά
του προαιώνιου εχθρού.
Στο μέτωπο της διπλανής 13ης Μεραρχίας Ταγματάρχης διέταξε να
σαλπίσουν οι σάλπιγγες προχώρηση και ηγέρθη και ο ίδιος για να
εμψυχώσει του άνδρες του, οι οποίοι δεν είχαν εγερθεί για να
επιτεθούν. Τότε αντελήφθη την αιτίαν, που δεν ηγέρθησαν οι
στρατιώτες του. Ήταν όλοι νεκροί.»
Αξίζει να αναφερθεί και μία άλλη περιγραφή από το ημερολόγιο
εκστρατείας του Έφεδρου Λοχία στο έφιππο τμήμα του 5/42
Συντάγματος Ευζώνων Γεώργιου Αναστασίου Γιαννόπουλου από
το Καραμανώλι (νυν Γλυφάδα) Πυλίας Μεσσηνίας (1893–1944),
όπου ο ταγματάρχης Γεώργιος Καραθανάσης 41 ετών τότε,
αναφέρεται σαν «ανδρείος γέρων»:
«25η Αυγούστου(σημείωση: με το νέο ημερολόγιο 7.9.1921)
Την νύκτα και περί ώραν μία μετά το μεσονύχτιον, ο εχθρός
ενήργησε αιφνιδιασμόν εφ όλου του τομέως του νοτίου μετώπου.
Το 1ον Τάγμα του Συντάγματος μας (σημείωση: 5/42 Σύνταγμα
Ευζώνων) κατέχων τας προφυλακάς, είχε επί τινος
προκεχωρημένου φυλακίου προς φύλαξιν του τον 2ον λόχον όστις
κυκλωθείς και μη βλέπων ενισχύσεις, αφού αντέταξε ισχυράν
άμυναν και ήλθεν εις μετά του εχθρού ηναγκάσθη να υποχωρήση,
εγκαταλείψας τους μέχρι τότε τραυματίας και νεκρούς και δύο
οπλοπολυβόλα εύχρηστα ως και δύο κατεστραμμένα από τα
εχθρικάς οβίδας. Κατερχόμενοι όμως του υψώματος και φεύγοντες
ατάκτως, συνήντησαν τους έτερους δύο λόχους του τάγματος
μεταβαίνοντας προς ενίσχυσιν του, ο εχθρός όμως είχε
ακολουθήσει τον λόχον υποχωρούντα μαχόμενον. Ενεπλάκη εις
την πάλην ολόκληρον το τάγμα και η μάχη διεξήγετο στήθος προς
στήθος δια της λόγχης αγρία και φονικωτάτη. Τα πυρά πεζικού
εβόϊζον αδιάκοπα κελαϊδούντα μια φρικτή τραγωδία και το
πυροβολικόν με τον εκκωφαντικόν του κρότον συνταράσσει τον
τόπον. Ο Ταγματάρχης Καραθανάσης Γεώργιος ανδρείος γέρων
μετ αφαντάστου ηρωισμού δίδων το παράδειγμα πρώτος αυτός εις
τους άνδρας του, αρπάζει το όπλον φονευθέντος στρατιώτου του,
εφορμών δια της λόγχης κατά του εχθρού και φονεύει δύο, έτερος
Τούρκος επιτίθεται κατά του ακαταβλήτου ήρωος, αλλά ο
υπηρέτης του Ταγματάρχου προλαμβάνει και φονεύει τον
Τούρκον. Έτερος Τούρκος εν τω μεταξύ μέσα σαυτή την παραζάλη
και στην σπαρακτική τραγωδία, δια της λόγχης του ξεσχίζει τας
γεροντικάς σάρκας, αυτού του ημίθεου προς απόγνωσιν και
μεγάλην λύπην των ανδρών του Τάγματος. Κατόρθωσε το τάγμα
μας αυτό να ανακαταλάβει δια της λόγχης το προκεχωρημένον
φυλάκιο και μετά οκτάωρον νυκτερινήν, με σκότος αγρίαν και
λυσσώδη πάλην να εκδιώξη εκείθεν τον εχθρόν υποστάντα
πανωλεθρίαν».
Ο ελληνικός Στρατός, μόνος και αβοήθητος από τους συμμάχους,
έγραψε σελίδες δόξας και λίγο έλλειψε να επιτύχει το ακατόρθωτο
εκεί στα βάθη της Ανατολίας, διαμορφώνοντας αλλιώς την ιστορία.
Η ανδρεία και το σθένος κάποιων πολεμιστών έχουν γραφτεί με
ανεξίτηλα γράμματα στην Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και θα
αποτελούν φωτεινό παράδειγμα για όλους μας.
