Οι Βέλγοι επιστήμονες που ερευνούν τη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη καταλήγουν μέσω ΑΙ στην εκτίμηση ότι υπήρχε δεξαμενή με τουλάχιστον 3,5 τόνους εύφλεκτων υγρών στην εμπορική αμαξοστοιχία. Τα νέα στοιχεία που αναμένεται να περιλαμβάνει η έκθεση της Αρχής Διερεύνησης Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) για την πρόκληση των εκρήξεων, την εξάπλωση της φωτιάς και τους 57 θανάτους. Σε ποια κρίσιμα ερωτήματα θα δώσουν απαντήσεις οι ειδικοί ερευνητές στις 27 Φεβρουαρίου
Το κλιμάκιο των ακαδημαϊκών ερευνητών στο Τμήμα Δομικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου της Γάνδης ερευνά το δυστύχημα εδώ και περίπου έναν χρόνο μετά τη σχετική παραγγελία του Ελληνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ). Αξιοποιώντας τον εξοπλισμό του ειδικού εργαστηρίου τους, αλλά και το καινοτόμο σύστημα ανάλυσης μέσω τεχνητής νοημοσύνης που έχουν δημιουργήσει, οι Βέλγοι επιστήμονες φέρονται να έχουν καταλήξει στα εξής:
- Το πρώτο βαγόνι της εμπορικής αμαξοστοιχίας, το οποίο ακολουθούσε τις δύο μηχανές του τρένου, μετέφερε φορτίο με πτητικούς υδρογονάνθρακες που δεν είχαν δηλωθεί.
- Αυτές οι εύφλεκτες ουσίες μεταφέρονταν μέσα σε δεξαμενή διαστάσεων ενός επί δυόμισι μέτρων (1 μ. Χ 2,5 μ.).
- Το βάρος των πτητικών υδρογονανθράκων που εκτιμάται ότι μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία ήταν μεταξύ 3,5 και 4 τόνων.
- Η διάρκεια των εκρήξεων μετά τη σύγκρουση ήταν περίπου 8 δευτερόλεπτα, ενώ το «μανιτάρι» που προκάλεσαν έφτασε σε ύψος τα 80 μέτρα.
- Οι εύφλεκτες ουσίες αφορούν πιθανότατα το ξυλόλιο και το τολουόλιο, που χρησιμοποιούνται και για τη νοθεία καυσίμων.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι τα στοιχεία αυτά, που φέρνει για πρώτη φορά στη δημοσιότητα η «R», αναμένεται να αποτυπωθούν και γραπτώς και να αποσταλούν στην Αθήνα μέσα στις επόμενες ημέρες.
Οι έρευνες
Η ανάθεση των σχετικών ερευνών στο πανεπιστήμιο της Γάνδης ήταν μία από τις πρώτες ενέργειες που έκανε ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ, όταν ξεκίνησε τυπικά και πρακτικά να λειτουργεί, τον Φεβρουάριο του 2024. Για τις έρευνές του, το κλιμάκιο των Βέλγων ακαδημαϊκών είχε στη διάθεσή του δείγματα από το σημείο της τραγωδίας, αλλά και από τους κατεστραμμένους συρμούς. Επιπλέον, στα εργαστήρια του πανεπιστημίου ερευνήθηκαν διεξοδικά όλα τα διαθέσιμα βίντεο και οι εικόνες από τις εκρήξεις που προκλήθηκαν μετά τη σύγκρουση των τρένων και τη φωτιά που ακολούθησε. Μέσω χρήσης συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, οι ειδικοί είναι σε θέση να διαπιστώσουν τι ακριβώς προκάλεσε μια έκρηξη σε έναν χώρο. Μάλιστα, για να εξαγάγουν ένα επιστημονικά ασφαλές συμπέρασμα, συνυπολόγισαν και παραμέτρους όπως οι καιρικές συνθήκες, τα επίπεδα της υγρασίας αλλά και η ισχύς των ανέμων που επικρατούσαν στα Τέμπη, το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου του 2023, όταν έγινε η σύγκρουση.
Γερμανικό ινστιτούτο
Τα συμπεράσματα του πανεπιστημίου της Γάνδης, αλλά και μια σειρά από άλλα πορίσματα, θα περιλαμβάνονται στην έκθεση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ η οποία θα παρουσιαστεί επισήμως στις 27 Φεβρουαρίου, μία ημέρα πριν από τη συμπλήρωση δύο ετών από την τραγωδία. Εκτός των άλλων, η Αρχή για τη διερεύνηση των ατυχημάτων έχει αναθέσει μία ακόμα έρευνα σε ξένους επιστήμονες, η οποία ενδεχομένως να δώσει απάντηση για τον τρόπο εξάπλωσης της φωτιάς. Πρόκειται για έρευνα που αφορά τη συμπεριφορά των καθισμάτων των συρμών, την οποία έχει αναλάβει εξειδικευμένο ινστιτούτο στη Γερμανία.
Σύμφωνα με τους προβλεπόμενους κανονισμούς, οι εταιρείες που είναι υπεύθυνες για τις αμαξοστοιχίες ανά τακτά χρονικά διαστήματα πρέπει να προχωρούν σε συγκεκριμένες ενέργειες για τη συντήρηση των καθισμάτων, ώστε αυτά να είναι ανθεκτικά σε περίπτωση φωτιάς. Η έρευνα του γερμανικού ινστιτούτου θα δείξει αν είχαν γίνει αυτές οι συντηρήσεις ή αν τα καθίσματα συνέβαλαν στην εξάπλωση της φωτιάς.
Τρεις συγκρούσεις
Ένα ακόμα επιστημονικό συμπέρασμα που θα περιλαμβάνει η έκθεση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αφορά και τη σύγκρουση των δύο τρένων. Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες, μεταξύ των άλλων ευρημάτων ξεχωρίζει το ότι οι δύο αμαξοστοιχίες δεν συγκρούστηκαν μία, αλλά συνολικά τρεις φορές. Αυτό έχει προκύψει από την εξέταση των κατεστραμμένων συρμών αλλά και των διαθέσιμων βίντεο. Μετά την αρχική, πρώτη σύγκρουση, οι συρμοί δίπλωσαν ραγδαία και μεταξύ των τρένων σημειώθηκαν δύο ακόμα επιμέρους συγκρούσεις. Ετσι, με την παρουσίαση όλων αυτών των επιστημονικών πορισμάτων, το πενταμελές συμβούλιο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ θα επιχειρήσει για πρώτη φορά να δώσει έγκυρη απάντηση στο κυρίαρχο ίσως αναπάντητο ερώτημα της τραγωδίας.
Αυτό αφορά την πρόκληση τόσων πολλών θανάτων από τη φωτιά η οποία σύμφωνα με την Πυροσβεστική έχει χαρακτηριστεί «μη αναμενόμενη και μη φυσιολογική», παρά τη σφοδρή σύγκρουση των τρένων. Ακόμη, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στην έκθεση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ θα περιλαμβάνεται μια σειρά από τραγικές ελλείψεις και αστοχίες οι οποίες έγιναν στη διαχείριση του σημείου της τραγωδίας, τις ώρες που ακολούθησαν αμέσως μετά τη σύγκρουση. Ο βασικός λόγος για τις αστοχίες ήταν το γεγονός ότι υπεύθυνη για τη διαχείριση του τόπου της σύγκρουσης ήταν η Τροχαία! Αυτό συνέβη διότι αν και η δημιουργία του ΕΟΔΑΣΑΑΜ προβλεπόταν από Προεδρικό Διάταγμα που είχε υπογραφεί το μακρινό 2007, η Αρχή αυτή συστάθηκε και λειτουργεί μόλις εδώ και έναν χρόνο. Ετσι, αντί να αναλάβουν τις έρευνες στελέχη με μεγάλη εμπειρία στη διερεύνηση τέτοιων ατυχημάτων, τις ανέλαβαν αξιωματικοί της τοπικής Τροχαίας…
Στοιχεία-φωτιά στα χέρια των οικογενειών
Στοιχεία που οδηγούν στην ύπαρξη παράνομου φορτίου διαθέτει η Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών (ΕΔΑΠΟ) του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη. Υστερα από ενδελεχή επιστημονική έρευνα και οι πραγματογνώμονες των συγγενών των θυμάτων συμπεραίνουν ότι η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε παράνομο φορτίο εύφλεκτων υδρογονανθράκων περίπου 3,5 τόνων!
Oπως αναφέρει στη Realnews καλά ενημερωμένη πηγή, «για τους επιστήμονες και όσους έχουν την κατάλληλη τεχνογνωσία, η ύπαρξη εύφλεκτου υλικού, που οδήγησε στην τεράστια πύρινη έκρηξη μετά τη σύγκρουση, θεωρείται αδιαμφισβήτητη». Οι αναλύσεις, μάλιστα, κατέδειξαν ότι το παράνομο υλικό ήταν φορτωμένο στην πρώτη πλατφόρμα της εμπορικής αμαξοστοιχίας, πίσω από τη δεύτερη μηχανή.
Εκεί, όπου η Hellenic Train, με πρόσφατη ανακοίνωσή της, αναφέρει ότι υπήρχαν πλατιά προϊόντα ελασματοποίησης από σίδηρο (λαμαρίνες). Οι ειδικοί επιστήμονες της ΕΔΑΠΟ μελέτησαν καρέ-καρέ την εκδήλωση της πυρκαγιάς και των εκρήξεων, τις αυξομειώσεις στην έντασή της, το σχήμα και το χρώμα που πήρε η φωτιά, αλλά και το ύψος περίπου 80 μέτρα που έφτασε το πύρινο μανιτάρι. «Ολα αυτά, στα χέρια των ειδικών, αποτελούν κρίσιμα και επιστημονικά αδιαμφισβήτητα τεκμήρια που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν εύφλεκτοι υδρογονάνθρακες», τονίζει η ίδια πηγή. Εφόσον τα στοιχεία επαληθευτούν, τότε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξει αναβάθμιση της κατηγορίας που αφορά στελέχη της Hellenic Train. «Οι ευθύνες υπάρχουν ούτως ή άλλως για την ιδιοκτήτρια εταιρεία. Πέραν αυτού θα πρέπει να ανοίξει ένας κύκλος διερεύνησης λαθρεμπορίας. Οπότε η Δικαιοσύνη θα είναι υποχρεωμένη να υπεισέλθει στη διερεύνηση της λαθρεμπορίας και εκεί θα αρχίσουν να ψάχνονται όλα… Ποιος έστειλε το φορτίο, ποιος το παρέλαβε, για λογαριασμό ποιου έγινε η μεταφορά και άλλα», σημειώνει νομική πηγή.
Έλαια σιλικόνης
Το γεγονός ότι για την έκρηξη δεν ευθύνονται τα έλαια σιλικόνης που υπήρχαν στα τρένα επιβεβαιώνεται και από μία ακόμα έκθεση τεχνικού σύμβουλου συγγενών των θυμάτων. Στην πραγματογνωμοσύνη του χημικού μηχανικού του ΑΠΘ, Μάρκου Χρυσού, αναφέρεται ότι, αντιθέτως, τα έλαια σιλικόνης χρησιμοποιούνται για λόγους ασφαλείας, καθώς είναι ανθεκτικά στη θερμοκρασία. «Πρέπει να τονιστεί ότι, παρά τη σωστή διαδικασία δειγματοληψίας, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά ορθό τρόπο, διατηρούνται επιφυλάξεις για την ποιότητα των δειγμάτων. Τα δείγματα, προερχόμενα από τους τρεις μετασχηματιστές των μηχανών, βρισκόταν εκτεθειμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα (19 μηνών περίπου) σε καιρικά φαινόμενα», τονίζεται στη νέα πραγματογνωμοσύνη.
«Ανθεκτικά»
«Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η ανάπτυξη ελαιών σιλικόνης για χρήση σε μετασχηματιστές υψηλής τάσης έγινε για να αποφευχθούν θέματα πυρκαγιών και άλλων σχετικών φαινομένων. Τα έλαια σιλικόνης είναι ανθεκτικά σε θερμοκρασία, ηλεκτρικές εκκενώσεις και γενικά είναι σχεδιασμένα για μείωση θεμάτων ασφάλειας που προϋπήρχαν με τη χρήση κλασικών ελαίων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των δοκιμών-πειραμάτων που πραγματοποιήθηκαν στα δύο εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους, εκτιμώ υπεύθυνα ότι δεν είναι δυνατή η δημιουργία πυρόσφαιρας από τα έλαια σιλικόνης. Τονίζεται επίσης ότι, σύμφωνα με τις οπτικές μας παρατηρήσεις, δεν υπήρχε ουδεμία αποδόμηση των δειγμάτων λόγω κακής συντήρησης (αντικατάστασης αυτών συμφώνως του χρόνου λειτουργίας τους) αλλά και/ή λόγω θερμικής αποδόμησης κατόπιν εκθέσεως σε υψηλή θερμοκρασία (φωτιά)», σημειώνει ο πραγματογνώμων, κάνοντας και αυτός λόγο για υδρογονάνθρακες.
«Σε κάθε περίπτωση θα μπορούσαμε να έχουμε υψηλή αναφλεξιμότητα των ελαίων σιλικόνης αν υπήρχε παρουσία εύφλεκτων υδρογονανθράκων αλλά, όπως αποδεικνύεται σύμφωνα με τα εκτελεσθέντα πειράματα, η παρουσία των εν λόγω πτητικών υδρογονανθράκων είναι σχεδόν μηδενική και δεν επηρεάζει σε καμία περίπτωση τις βασικές ιδιότητες του ελαίου σιλικόνης.… Σε κάθε όμως περίπτωση τονίζεται ότι τα πειραματικά δεδομένα δεν μπορούν να υποστηρίξουν πως η δημιουργία πυρόσφαιρας, πιδάκων φωτιάς και γενικότερα η συμπεριφορά φωτιάς που παρατηρείται στο βιντεοληπτικό υλικό, έχουν προκληθεί από το έλαιο σιλικόνης που βρισκόταν εντός των μετασχηματιστών των μηχανών. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουμε εύκολα λόγω της χαμηλής παρουσίας πτητικών υδρογονανθράκων, υψηλού σημείου αναφλεξιμότητας αλλά και ποσοτήτων ελαίου σιλικόνης που βρέθηκαν υπό μορφή λιμναζόντων υγρών, συμφώνως με φωτογραφικό υλικό, στο σημείο του δυστυχήματος…».
Στην τελική ευθεία για τη δίκη
Ολοκληρώνονται στο τέλος Φεβρουαρίου οι απολογίες των κατηγορουμένων, που μέχρι στιγμής ξεπερνούν τους 40
Αντίστροφα μετρά ο χρόνος μέχρι την ώρα που οι υπαίτιοι της τραγωδίας των Τεμπών με τους 57 νεκρούς θα καθίσουν στο εδώλιο. Η έρευνα του εφέτη ειδικού ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη μπαίνει, όπως όλα δείχνουν, στην τελική ευθεία, καθώς οι απολογίες των κατηγορουμένων αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το τέλος Φεβρουαρίου. Μέχρις στιγμής, ο αριθμός τους ξεπερνά τους 40. Μεταξύ αυτών, εκτός από τον «μοιραίο» σταθμάρχη και τον προϊστάμενό του, περιλαμβάνονται στελέχη του ΟΣΕ, οι 23 εμπλεκόμενοι στη σύμβαση 717, στελέχη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων, καθώς και δύο υψηλόβαθμα στελέχη της Hellenic Train. Ενας εκ των δύο είναι ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Μαουρίτσι Καποτόρτο, για τον οποίο άνοιξε μόλις ένα ακόμη δικαστικό μέτωπο, καθώς καλείται να δώσει εξηγήσεις ως ύποπτος τέλεσης της αξιόποινης πράξης της ψευδούς κατάθεσης. Αιτία της κλήσης του είναι η «κατάθεσή» του πριν από περίπου έναν χρόνο ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής για τα Τέμπη. Ο Μ. Καποτόρτο είχε καταφέρει τότε να εξοργίσει όλα τα μέλη της επιτροπής, καθώς δεν απάντησε επί της ουσίας σε καμία από τις ερωτήσεις που του έθεσαν. Μάλιστα, όταν του είπαν πως θα ζητήσουν από τον εισαγγελέα να ελεγχθεί για ψευδορκία, αρνήθηκε να υπογράψει την κατάθεσή του υποστηρίζοντας πως δεν καταλάβαινε τον μεταφραστή.
Η κρίσιμη έκθεση
Μέχρι να ολοκληρωθούν στο τέλος Φεβρουαρίου οι έως τώρα προγραμματισμένες απολογίες, ο ανακριτής θα έχει στα χέρια του και την πραγματογνωμοσύνη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Σύμφωνα με ξεχωριστές εκθέσεις από τους συμβούλους των οικογενειών, από 5 έως και 30 άτομα έχασαν τη ζωή τους από τη φωτιά. Σε συμπληρωματική έκθεση του πραγματογνώμονα Βασίλη Κοκοτσάκη, που κατατέθηκε στην Εισαγγελεία τον Ιανουάριο, 27 επιβάτες κάηκαν ζωντανοί. Ωστόσο, σημειώνεται πως η δημοσιοποίηση της λίστας με αυτά τα 27 ονόματα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από την πλευρά των συγγενών. Πάντως, με τις έως τώρα πληροφορίες, και ο πραγματογνώμονας του ΕΜΠ, καθηγητής Δημήτρης Καρώνης, φαίνεται να καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μια τέτοια έκρηξη δεν μπορεί να προκλήθηκε από το έλαιο σιλικόνης. Η εικόνα, βέβαια, όπως σημειώνουν νομικοί κύκλοι, θα μπορούσε να ήταν πιο ξεκάθαρη αν από την πρώτη στιγμή είχαν τηρηθεί τα πρωτόκολλα έρευνας. Που εν προκειμένω μάλλον αγνοήθηκαν. Οπως, για παράδειγμα, η αλλοίωση του σημείου που συνέβη το δυστύχημα.
Αυτό το άρον-άρον «μπάζωμα» και «ξεμπάζωμα» του χώρου, σύμφωνα με τους συγγενείς των θυμάτων, δεν ήταν «αθώο». Χαρακτηριστική είναι η αναφορά που κάνει ο τεχνικός τους σύμβουλος Β. Κοκοτσάκης στην επικαιροποιημένη έκθεσή του που κατέθεσε στον ανακριτή: «Η αλλοίωση του πεδίου ερευνών δεν ήταν συμπτωματική, αλλά ελεγχόμενη, ταχύτατη και σε μεγάλο βαθμό απολύτως σχεδιασμένη, αφού δεν υπήρξε ποτέ καταγραφή και περιγραφή των υλικών και πειστηρίων που μεταφέροντο».
Το συγκεκριμένο σκέλος της υπόθεσης, που αρχικά ήταν ξεχωριστό και στη συνέχεια συσχετίστηκε με την κύρια δικογραφία, διαχωρίστηκε και πάλι πριν από λίγες ημέρες από τον Δ. Μπακαΐμη προκειμένου να προσδιοριστεί άμεσα η δίκη, καθώς οι κατηγορίες που έχουν αποδοθεί στους τέσσερις εμπλεκομένους είναι πλημμεληματικού χαρακτήρα και υπάρχει κίνδυνος παραγραφής. Τον τελευταίο λόγο για τον διαχωρισμό ή μη έχει το Δικαστικό Συμβούλιο που θα αποφανθεί με βούλευμά του.
Ο προσδιορισμός
Εφόσον, λοιπόν, δεν προκύψει ανάγκη για άλλες ανακριτικές ενέργειες και η έρευνα του ειδικού εφέτη ανακριτή ολοκληρωθεί τις επόμενες εβδομάδες, η έναρξη της δίκης μπορεί να προσδιοριστεί εντός του δεύτερου εξαμήνου του 2025. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με πρόσφατες αλλαγές που έγιναν στον ποινικό κώδικα, η δικογραφία από τον ανακριτή θα διαβιβαστεί σε εισαγγελέα, ο οποίος θα συντάξει κατηγορητήρια και, με τη σύμφωνη γνώμη του προέδρου Εφετών, θα παραπέμψει την υπόθεση στο ακροατήριο.
Δεν απαιτείται δηλαδή βούλευμα του Δικαστικού Συμβουλίου, για την έκδοση του οποίου, στην προκειμένη περίπτωση, λόγω και του όγκου της δικογραφίας, θα χρειάζονταν τουλάχιστον τέσσερις με πέντε μήνες. Σημαντικό επίσης είναι ότι γι’ αυτή την πολυπρόσωπη δίκη έχει ήδη βρεθεί και ετοιμαστεί στη Λάρισα η δικαστική αίθουσα. Δεν θα επαναληφθεί δηλαδή εκείνο που είχε συμβεί με τη δίκη της Χρυσής Αυγής, όταν επί μήνες δεν μπορούσε να γίνει ούτε μία συνεδρίαση, καθώς αναζητείτο κατάλληλη αίθουσα που να μπορεί να φιλοξενήσει τους δεκάδες κατηγορουμένους, τους δικηγόρους και το κοινό. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, ο συνεδριακός χώρος «Γαιόπολις» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας περιλαμβάνει την αίθουσα της δίκης για 50 και πλέον κατηγορουμένους και 250 δικηγόρους, αίθουσα δικαστών, ειδικό χώρο για αστυνομικούς, χώρο δικηγόρων, κέντρο Τύπου και συμπληρωματικό χώρο ακροατηρίου με παρακολούθηση της δίκης μέσω οθονών (όπως είχε γίνει και στη δίκη της «17 Νοέμβρη»), δεδομένου του μεγάλου ενδιαφέροντος. Επιπλέον, διαθέται νέο ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, κλιματισμό, δίκτυα ψηφιακής υποδομής και εγκαταστάσεις ελέγχου.
Δικαιοσύνη, αλήθεια και δράση
Πώς αναμένεται να διαχειριστεί η κυβέρνηση την πολιτική κρίση και την αλλαγή της ατζέντας που προέκυψαν μετά τα μαζικά συλλαλητήρια της Κυριακής για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών
Στη διαχείριση μιας επικίνδυνης, όπως εξελίσσεται για την κυβέρνηση, πολιτικής κρίσης μετά τα μαζικά συλλαλητήρια της προηγούμενης Κυριακής, λίγες εβδομάδες πριν από τη δεύτερη επέτειο του πολύνεκρου δυστυχήματος των Τεμπών, καλείται να εστιάσει για τις επόμενες 30 ημέρες το Μέγαρο Μαξίμου. Πλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει πως το πολιτικό περιβάλλον απέκτησε αίφνης αρκετές μεταβλητές και περισσότερους αγνώστους «Χ», με την κυβέρνηση να μην ορίζει αποκλειστικά την πολιτική ατζέντα. Οι «Αλκυονίδες ημέρες» μετά τον θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία από τα οικονομικά μέτρα του Δεκεμβρίου δείχνουν πολύ μακρινές για την κυβέρνηση, καθώς τη θέση τους πήραν απειλητικά σύννεφα, που μαζεύονται πάνω από τον ουρανό της Ηρώδου Αττικού. Το επείγον της κατάστασης επιβεβαίωσε η εκτός προγράμματος συνέντευξη που παραχώρησε ο πρωθυπουργός την προηγούμενη Τετάρτη στον Αlpha, στην προσπάθειά του να συγχρονίσει την κυβέρνηση με τις δικαστικές και όχι μόνο εξελίξεις, που αφορούν το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, αλλά και με το κυρίαρχο ρεύμα στην ελληνική κοινωνία.
Τα πορίσματα
Είναι σαφές ότι η μαζικότητα και η σύνθεση των συλλαλητηρίων της προηγούμενης Κυριακής αιφνιδίασαν έως έναν βαθμό το Μέγαρο Μαξίμου. Κατανοώντας ότι οι εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων ενδέχεται να ασκήσουν εντονότερη πίεση στην κυβερνητική πλειοψηφία και εν αναμονή των δύο πορισμάτων, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το οποίο αναμένεται εντός των επόμενων ημερών, και του αντίστοιχου του ΕΔΟΣΑΑΜ, που αναμένεται να δημοσιοποιηθεί περί τα τέλη του μήνα, πιθανώς στις 27 Φεβρουαρίου, ο πρωθυπουργός αποφάσισε να επανατοποθετήσει εαυτόν και την κυβέρνησή του ως προς τα κύρια ερωτήματα των πολιτών και κατ’ επέκταση των κομμάτων της αντιπολίτευσης, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, σε σταθερό τόνο ότι ουδέποτε η κυβέρνηση επεδίωξε τη συγκάλυψη των αιτιών και των συνθηκών της ανείπωτης σιδηροδρομικής τραγωδίας.
Υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος επισημαίνει στη Realnews ότι η μερική έστω επαναχάραξη της κυβερνητικής γραμμής άμυνας από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη συνιστά το πρώτο από μια σειρά σημαντικών βημάτων στη στρατηγική διαχείρισης της κρίσης την οποία σχεδιάζει το Μέγαρο Μαξίμου.
Διαχωριστική γραμμή
Και μπορεί οι μη μυημένοι όσον αφορά τα νέα δεδομένα να εξεπλάγησαν από την αλλαγή τακτικής που πραγματοποίησε από την προηγούμενη Τετάρτη ο πρωθυπουργός, ωστόσο πρόσωπα του άμεσου περιβάλλοντός του απαντούν πως στόχος ήταν η εκ των προτέρων διαχείριση ενδεχόμενων αρνητικών για την κυβέρνηση εξελίξεων. «Ουδείς θέλει να τρέχει πίσω από τα γεγονότα», σημειώνουν χαρακτηριστικά. Σε πρώτο πλάνο βρέθηκε και η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη, λίγες ημέρες μετά την τραγωδία, τον Μάρτιο του 2023, που απέπνεε τη βεβαιότητα ότι η εμπορική αμαξοστοιχία δεν μετέφερε εύφλεκτο υλικό. Η μερική ανασκευή της συγκεκριμένης τοποθέτησης και η διαχωριστική γραμμή που τράβηξε ο πρωθυπουργός με τη Hellenic Train, διαμηνύοντας ότι αν οι διαβεβαιώσεις της αποδειχθούν εσφαλμένες η εταιρεία θα κληθεί να λογοδοτήσει ποινικά και πολιτικά υποδηλώνουν την πρόθεση της κυβέρνησης να ασκήσει πιέσεις για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και να επανεξετάσει την ίδια τη σύμβαση με την εταιρεία, όπως δήλωσε προ ημερών σε τηλεοπτική του εμφάνιση ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η προγραμματισμένη συνάντηση του πρωθυπουργού με την Ιταλίδα ομόλογό του, Τζόρτζια Μελόνι, στη Ρώμη στις 19 Φεβρουαρίου, και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας που θα λάβει χώρα εκεί αποκτούν επιπρόσθετη σημασία, καθώς το ιταλικό κράτος κατέχει ποσοστό στη μητρική εταιρεία.
Κυβερνητικό στέλεχος με γνώση του παρασκηνίου σημειώνει, επίσης, πως επιμέρους στόχευση της πρόσφατης πρωθυπουργικής συνέντευξης ήταν να ευθυγραμμιστεί ο πρωθυπουργός και κατ’ επέκταση η κυβέρνηση με το κοινό αίσθημα που αποτυπώθηκε ευκρινώς στα συλλαλητήρια της προηγούμενης εβδομάδας. Οπως εξηγεί το ίδιο πρόσωπο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήθελε να συμπεριλάβει τον ίδιο και κατ’ επέκταση την κυβέρνηση στη συντριπτική πλειονότητα όλων όσοι αξιώνουν να αποδοθεί Δικαιοσύνη για την απώλεια των 57 ανθρώπων εκείνη τη μοιραία νύχτα στα Τέμπη.
Η αποστροφή του, μάλιστα, «σκύβω το κεφάλι μπροστά στην κυρία Καρυστιανού που έχασε το παιδί της και αυτό θα πρέπει να κάνουν άπαντες στην κυβέρνηση» είχε ως στόχο να βάλει ένα φρένο στους λίγους από το κυβερνητικό στρατόπεδο οι οποίοι το προηγούμενο χρονικό διάστημα επιχείρησαν να αντιπαρατεθούν με τους συγγενείς των θυμάτων.
Απαντήσεις
Πάντως, η κύρια στόχευση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν να πείσει την κοινή γνώμη ότι η κυβέρνηση δεν απεργάζεται επ’ ουδενί λόγω τη συγκάλυψη ούτε και δρα παρασκηνιακά προκειμένου να απομακρύνει την έρευνα από ενδεχόμενες ευθύνες δικών της στελεχών.
Εξ ου και ο πρωθυπουργός άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ελήφθησαν εσφαλμένες αποφάσεις επί του πεδίου τις πρώτες ώρες μετά το δυστύχημα, διευκρινίζοντας, πάντως, πως ό,τι έγινε δεν εμπεριείχε δόλο, απαντώντας στις αιτιάσεις περί μπαζώματος. Επανέλαβε, δε, ότι εφόσον ο εφέτης ανακριτής και ο εισαγγελέας «σκοντάψουν» σε ενδεχόμενη ποινική εμπλοκή πολιτικών προσώπων, η κυβερνητική πλειοψηφία δεν θα σταθεί εμπόδιο στη σύσταση προανακριτικής επιτροπής. Συνεργάτης του πρωθυπουργού εξηγεί, πάντως, ότι ανέκαθεν η κυβέρνηση τόνιζε ότι δεν θα πει όχι στη σύσταση προανακριτικής σε περίπτωση που στη δικογραφία περιγραφεί με στοιχειοθετημένο τρόπο συγκεκριμένο αδίκημα.
Στο υπουργικό
Στην υπόθεση των Τεμπών αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου την Παρασκευή, δίνοντας το στίγμα της γραμμής την οποία ακολουθεί η κυβέρνηση. «Κλείνει σήμερα μια δύσκολη εβδομάδα, με τη σφραγίδα της τραγωδίας των Τεμπών, καθώς βρισκόμαστε πια στην τελική φάση των ερευνών γι’ αυτό το πολύ μεγάλο εθνικό τραύμα. Είναι, εξάλλου, και ο λόγος που προχθές μίλησα ανοιχτά και κυρίως ειλικρινά για το ζήτημα αυτό», είπε ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας ότι «η Δικαιοσύνη είναι αυτή η οποία θα κρίνει και θα αποφασίσει», ενώ η κυβέρνηση παραμένει ανά πάσα στιγμή έτοιμη να διατυπώσει τις θέσεις της στη Βουλή, αλλά και στην κοινωνία.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε στους υπουργούς πως στη δεδομένη συγκυρία ένα μόνο καθήκον υπάρχει, «η ένταση της δουλειάς μας και η παραγωγή χειροπιαστού έργου» και ζήτησε περισσότερα αποτελέσματα σε κάθε υπουργείο και από τον κάθε υπουργό ξεχωριστά. «Ξέρετε, δεν είναι η πρώτη φορά που συναντάμε κυματισμούς. Θα τους ξεπεράσουμε, όμως, και πάλι, έχοντας οδηγό την αλήθεια και τη δράση. Αυτό το οποίο, λοιπόν, χρειάζεται σήμερα είναι ένα συνολικό κάλεσμα εγρήγορσης και επιτάχυνσης», υπογράμμισε, επισημαίνοντας ότι «στον έκτο χρόνο διακυβέρνησης οι δυσκολίες είναι σοβαρές και οι απαιτήσεις των πολιτών είναι δικαιολογημένα αυξημένες».
Ο πρωθυπουργός είπε ότι η κυβέρνηση καλείται να κάνει ουσιαστικά ένα άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά, ανέδειξε όμως και ως παράλληλο χρέος, «σε καιρούς επέλασης του λαϊκισμού, να υπερασπιστούμε το κεκτημένο της πολιτικής σταθερότητας». Στο σημείο αυτό άφησε αιχμές κατά της αντιπολίτευσης, λέγοντας ότι «είναι άλλο η αναζήτηση των αιτιών ενός εθνικού δράματος και άλλο η μετατροπή του σε ένα “φθηνό” κομματικό εργαλείο». «Κάνουν πολύ μεγάλο λάθος όλοι όσοι θεωρούν ότι το απολύτως εύλογο αίτημα για αλήθεια και δικαιοσύνη θα το μετατρέψουν αποκλειστικά σε ένα αίτημα το οποίο είναι αντικυβερνητικό», τόνισε, σημειώνοντας ότι η απάντηση της κυβέρνησης θα δοθεί στο πεδίο και με μέτρα τα οποία θα βελτιώνουν την καθημερινότητα του πολίτη.
Ανασχηματισμός
Στο κυβερνητικό επιτελείο εκτιμούν πάντως ότι οι τελευταίες εξελίξεις θα αποτελέσουν τομή, καθώς το πολιτικό restart που επιχειρεί από την προηγούμενη Τετάρτη ο πρωθυπουργός θεωρείται πλέον πιθανό να αποτελέσει τον καταλύτη για τις επικείμενες αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα. Και αν έως την προηγούμενη εβδομάδα το πιθανότερο σενάριο ήταν ένας πιθανός ανασχηματισμός κοντά στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2025, περίπου στις αρχές καλοκαιριού, πλέον δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα οι ούτως ή άλλως αναμενόμενες αλλαγές να πραγματοποιηθούν σε προγενέστερο χρόνο.
Πλέον κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν ότι το τέλος Φεβρουαρίου, χρονικός ορίζοντας που συμπίπτει με τη δεύτερη επέτειο της τραγωδίας, αλλά και με τη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας που προανήγγειλε τα προηγούμενα 24ωρα ότι θα καταθέσει ο Νίκος Ανδρουλάκης, μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικό για την ενεργοποίηση αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα. Μάλιστα, οι εξελίξεις γύρω από την υπόθεση των Τεμπών δεν αποκλείεται να επηρεάσουν και τις όποιες αλλαγές, καθώς στελέχη, όπως ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης, Χρήστος Τριαντόπουλος, έχουν εκ των πραγμάτων βρεθεί στο επίκεντρο της κριτικής.
Υπό αυτές τις συνθήκες, πάντως, πιθανό θεωρείται και το «σπάσιμο» του αρμοδίου υπουργείου με την ταυτόχρονη δημιουργία ενός αυτοτελούς υπουργείου Μεταφορών -πρόταση που έχει ξαναπέσει στο τραπέζι των πρωθυπουργικών συσκέψεων, αλλά μέχρι πρότινος είχε παραπεμφθεί για την περίοδο μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές- προκειμένου να ισχυροποιηθεί και σε επίπεδο συμβολισμού το μήνυμα ότι η κυβέρνηση θέτει στο επίκεντρο την εξυγίανση και τον εκσυγχρονισμό του τομέα των μεταφορών στη χώρα.
Νέα δεδομένα στη Βουλή
Πώς αναμένεται να κινηθεί η κοινοβουλευτική διαδικασία για τη διερεύνηση της υπόθεσης των Τεμπών
Oι μαζικές συγκεντρώσεις της περασμένης Κυριακής σε όλη την Ελλάδα αλλάζουν την ατζέντα και στη Βουλή. Η υπόθεση των Τεμπών, μετά τη δήλωση του πρωθυπουργού στη συνέντευξή του στον Alpha ότι η πλειονότητα της Νέας Δημοκρατίας δεν θα εμποδίσει την έρευνα στην περίπτωση που η Δικαιοσύνη διαβιβάσει στοιχεία κατά πολιτικού προσώπου, αλλάζει τα δεδομένα στη Βουλή, με την αντιπολίτευση πάντως να είναι αποφασισμένη να εξαντλήσει όλα τα κοινοβουλευτικά όπλα που έχει στη διάθεσή της, προκειμένου να ερευνηθεί η υπόθεση.
Σε πρώτο στάδιο -και εν αναμονή πιθανών νέων στοιχείων που θα διαβιβάσει η Δικαιοσύνη- κρίσιμους παράγοντες που θα καθορίσουν την πορεία της κοινοβουλευτικής διαδικασίας αποτελούν τα πορίσματα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και το πόρισμα της Επιτροπής Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων γύρω από τα αίτια που προκάλεσαν την πυρκαγιά αμέσως μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων.
Δύο κόμματα της αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ, έχουν ήδη καταθέσει αιτήματα για προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση. Η ημερομηνία διεξαγωγής της συζήτησης σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών θα καθοριστεί από την ημερομηνία κατάθεσης των δύο πορισμάτων, με δεδομένο όμως ότι με βάση τον Κανονισμό της Βουλής θα πρέπει να έχει διεξαχθεί εντός τριάντα ημερών από την υποβολή των αιτημάτων, δηλαδή το αργότερο στις 27 Φεβρουαρίου.
Η αντιπολίτευση έχει αποφασίσει να κλιμακώσει τις κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες, με αποκορύφωμα την πρόταση δυσπιστίας την οποία ήδη έχει προαναγγείλει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης. Με δεδομένο όμως ότι η πρόταση για να κατατεθεί απαιτεί τουλάχιστον 50 υπογραφές, τις οποίες δεν διαθέτει μόνη της καμία Κοινοβουλευτική Ομάδα, θα απαιτηθεί συνεργασία των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Σημειώνεται ωστόσο ότι ο Ν. Ανδρουλάκης, η απόφαση του οποίου θα είναι καθοριστική για την κατάθεση πρότασης προανακριτικής, δεσμεύθηκε ότι θα λάβει πρωτοβουλία για τη σχετική πρόταση μόλις προκύψουν νέα στοιχεία από τα πορίσματα «που αποδεικνύουν ότι εδώ και δύο χρόνια οι κυβερνώντες συνειδητά κοροϊδεύουν τον ελληνικό λαό». Καθίσταται έτσι προφανές ότι καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις θα έχει και η σαφήνεια του περιεχομένου των πορισμάτων.
Από εκεί και πέρα, η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, ρίχνει το βάρος της στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας. Εκεί όπου η συγκέντρωση υπογραφών των 2/5 των μελών της καθιστά υποχρεωτικό για την πλειοψηφία να ικανοποιήσει κάθε αίτημα της αντιπολίτευσης. Μπορεί το αρχικό αίτημα της Ζ. Κωνσταντοπούλου για διαβίβαση του φακέλου της εξεταστικής στη Θεσμών και Διαφάνειας να απορρίφθηκε από τον πρόεδρο της Βουλής, Νικήτα Κακλαμάνη, με το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε αλλαγή του Κανονισμού της Βουλής, ωστόσο για την πρόεδρο της Πλεύσης Ελευθερίας η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας είναι πεδίο στο οποίο η αντιπολίτευση μπορεί να καθορίσει την πορεία ακριβώς λόγω του δικαιώματος της μειοψηφίας.
Στα χέρια της αντιπολίτευσης βρίσκεται και το όπλο της πρότασης επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης. Σύμφωνα με το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής, αυτή θα πρέπει να στρέφεται κατά συγκεκριμένων πολιτικών προσώπων και να περιγράφει με καθαρό τρόπο τα αδικήματα για τα οποία θα προτείνεται η άσκηση δίωξης εναντίον τους.
Στοιχεία από την έρευνα
Ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι η πλειοψηφία δεν θα εμποδίσει καμία έρευνα στη Βουλή, αλλά μόνο στην περίπτωση που τα στοιχεία που θα διαβιβαστούν προκύψουν από την έρευνα που διεξάγει ο εφέτης ανακριτής στη Λάρισα. Με δεδομένο ότι μέχρι σήμερα τα περισσότερα στοιχεία που έχουν διαβιβαστεί στη Βουλή αφορούν τις μηνύσεις που έχουν υποβάλει επιζώντες ή συγγενείς των θυμάτων, θα έχει τεράστιο ενδιαφέρον η αντίδραση της πλειοψηφίας στην περίπτωση που η πρόταση για σύσταση επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης δεν βασιστεί σε στοιχεία τα οποία θα έχουν προκύψει από τη Δικαιοσύνη. Η σειρά της χρήσης των κοινοβουλευτικών όπλων είναι πάντως ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαιτέρως την αντιπολίτευση. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι η διαδικασία δεν μπορεί να αρχίσει με το ύψιστο κοινοβουλευτικό μέσο, αυτό της πρότασης δυσπιστίας, καθώς, με δεδομένο ότι αυτή δεν θα ευοδωθεί, υπάρχει ο κίνδυνος το ζήτημα να μπει σε δεύτερη μοίρα. Εμπειροι κοινοβουλευτικοί υποστήριζαν ότι η διεξαγωγή προ ημερησίας συζήτησης σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών είναι αυτή που πρέπει να προηγηθεί, να ακολουθήσει πρόταση για σύσταση επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης ή συζήτηση στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας και εν συνεχεία ανάλογα με τη στάση που θα κρατήσει η πλειοψηφία να χρησιμοποιηθεί το όπλο της πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης.
Πηγή: Realnews.gr
