«Η ιρανική ισχύς είναι εύθραυστη, αλλά η πραγματική απειλή είναι από την Τουρκία» εκτιμά ο επικεφαλής της Μοσάντ, Γιόσι Κοέν.
Όπως επισημαίνει ο αρθρογράφος των Times του Λονδίνου, Ρότζερ Μπόιζ, ο Κοέν, ο οποίος πιστώνεται τις διαπραγματεύσεις για την συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ, στις μυστικές συνομιλίες του επί χρόνια με ομολόγους του στις χώρες του Κόλπου, τόνιζε ότι μοιράζονται έναν κοινό εχθρό, το Ιράν. Ωστόσο, σε μια συνάντηση πριν από περίπου 20 μήνες άφησε να παρεισφρήσει μια άλλη ατζέντα.
Η Ανατολική Μεσόγειος ζει επικίνδυνα
Το θέμα του Κοέν, ωστόσο – σημειώνει ο αρθρογράφος – δεν ήταν ότι το Ιράν έπαψε να αποτελεί υπαρξιακή απειλή αλλά μάλλον ότι θα μπορούσε να περιοριστεί μέσω κυρώσεων, εμπάργκο, ανταλλαγής πληροφοριών και μυστικών επιδρομών. Η εξαναγκαστική διπλωματία της Τουρκίας, η απρόσεκτα υπολογισμένη ανάληψη κινδύνων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, έχει θέσει ένα διαφορετικό είδος πρόκλησης για τη στρατηγική σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο.
Η ανατολική Μεσόγειος, συνήθως προορισμός παραθεριστών αυτή την εποχή του χρόνου, ζει επικίνδυνα. Τα τουρκικά πολεμικά σκάφη, συνοδεύοντας ένα σκάφος που ήταν ύποπτο για μεταφορά όπλων στη Λιβύη, τέθηκαν σε θέση μάχης όταν μια γαλλική φρεγάτα προσπάθησε να το ελέγξει. Η Γαλλία ενισχύει τη ναυτική της παρουσία και μπορεί να τη χρησιμοποιήσει για να υποστηρίξει τα ελληνικά πολεμικά πλοία, καθώς προσπαθούν να σταματήσουν την τουρκική εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία έχουν ακυρώσει τις άδειες και κινητοποίησαν το ναυτικό και τις αεροπορικές τους δυνάμεις.
Οι φιλοδοξίες της Κυπριακής Δημοκρατίας προκάλεσαν επίσης την Τουρκική οργή
Πρόκειται για μια διένεξη μεταξύ μελών του ΝΑΤΟ. Η συμμετοχή στη συμμαχία συνέβαλε στη σταθεροποίηση των σχέσεων μεταξύ της Αθήνας και της Άγκυρας επί δεκαετίες. Τώρα έχει χάσει τη θεραπευτική της μαγεία, και η Τουρκία, η οποία δεν έχει κανέναν ενδοιασμό για την αγορά ρωσικών πυραύλων εδάφους, πιστεύει ότι μπορεί να λειτουργεί εκτός των κανόνων της συμμαχίας. Το θέμα της είναι ότι η Ελλάδα και τα πολλά νησιά της ετοιμάζονται να εκμεταλλευτούν τα πεδία φυσικού αερίου στο βυθό στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου και έτσι να μετατρέψουν τη θάλασσα σε μια ευημερούσα ελληνική λίμνη. Οι φιλοδοξίες της Κυπριακής Δημοκρατίας προκάλεσαν επίσης την Τουρκική οργή: Θεωρεί ότι το βόρειο τμήμα της Κύπρου που κατέχεται από την Τουρκία, δεν θα είναι σε θέση να έχει μερίδιο στην ελληνική ευημερία.
Το όνειρο του αμοιβαία επωφελούς πλούτου που επιστρέφει σε αυτήν τη γωνιά της Μεσογείου, μοιράζεται όχι μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος, αλλά και το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Ιταλία, ακόμη και η Παλαιστινιακή Αρχή. Ωστόσο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί τον περιφερειακό συντονισμό για το ενεργειακό ως έργο που έχει σχεδιαστεί κυρίως για να περιθωριοποιήσει την Τουρκία.
Ούτε η ΕΕ ούτε το ΝΑΤΟ φαίνονται έτοιμοι να ηρεμήσουν τα νερά
Αυτός είναι λοιπόν ο λόγος για τον οποίο η ανατολική Μεσόγειος έχει καταστεί ένα τόσο ασταθές χάος: είναι διχασμένη μεταξύ της προσπάθειας του Ερντογάν να καταστήσει την Τουρκία απαραίτητη ευρασιατική δύναμη, του ρωσικού οπορτουνισμού και των διεφθαρμένων τάξεων που έχουν ληστέψει τις φιλοδοξίες των περιφερειακών κυβερνήσεων. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε το ΝΑΤΟ φαίνονται έτοιμοι να ηρεμήσουν τα νερά.
Το άρθρο κάνει ειδικότερα αναφορά στο Λίβανο και στα πολιτικά, θεσμικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που έφερε στο φως η πρόσφατη έκρηξη, καθώς και στη Συρία του Μπασαρ αλ-Άσαντ.
Η έκρηξη του Λιβάνου έγινε αισθητή μέχρι την Κύπρο και πρέπει να ξύπνησε τις ελίτ της, γράφει ο αναλυτής. Για σχεδόν μισό αιώνα έχουν ανεχθεί ένα διαιρεμένο νησί. Ο βορράς είναι ένα φτωχό τουρκικό «τσιφλίκι». Ο νότος είναι ένας βολικός σταθμός της ΕΕ για τα ρωσικά μετρητά. Πόσο μπορεί να συνεχιστεί αυτό; Η Τουρκία επιτρέπει σε περισσότερους πρόσφυγες να περάσουν τα σύνορά της για να κάνουν το θαλάσσιο ταξίδι προς την Ελλάδα. Ακριβώς όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως μέσο πίεσης στη Δυτική Ευρώπη, έτσι ο Ερντογάν εργαλειοποιεί τους μετανάστες. Η Τουρκία γνωρίζει επίσης πώς να ενεργοποιήσει και να απενεργοποιήσει τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, την διαρκή πληγή του Ισραήλ.
Η Τουρκία φλερτάρει με τον πόλεμο
Και έτσι η Τουρκία φλερτάρει με τον πόλεμο. Ο Ερντογάν μπορεί να το βλέπει διαφορετικά, να βλέπει τον εαυτό του ως τον ηγέτη της αναστάτωσης (the master of unpeace), από την οποία συσσωρεύει επιρροή αρνούμενος σε άλλους το χώρο για να ευημερήσουν. Η στρατιωτική του υποστήριξη προς την κυβέρνηση της Λιβύης στην Τρίπολη υποτίθεται ότι θα αποτρέψει κατ’ αρχήν τους αντιπάλους του και τους αντιπροσώπους τους. Μια συμφωνία για τις θαλάσσιες εξερευνήσεις με την Τρίπολη συνάφθηκε με σκοπό τον αποκλεισμό των άλλων. Αλλά προφανώς υπερεπεκτείνει την τουρκική ισχύ, στη βόρεια Συρία, στον ατελείωτο αγώνα της με τους Κούρδους.
Η διαρκής αναζήτηση εχθρών και αποδιοπομπαίων τράγων εξαντλεί ακόμη και τους υποστηρικτές του και τον έχει αφήσει σχεδόν χωρίς φίλους στην περιοχή. Θαυμάζει τον Πούτιν, αλλά φαίνεται ανίκανος να μιμηθεί τη φόρμουλα του Πούτιν για πάγωμα των συγκρούσεων που δεν μπορεί να κερδίσει και για προσανατολισμό προς μικρότερα κέρδη. Ο ηγέτης του Κρεμλίνου χρησιμοποίησε αρκετή δύναμη για να κρατήσει τον Άσαντ στην εξουσία, για να εξασφαλίσει μια ρωσική στρατιωτική βάση και ένα λιμάνι στη Μεσόγειο. Ο Ερντογάν, όπως φαίνεται, δεν γνωρίζει την έννοια του «αρκετά» και δεν έχει να κερδίσει πολλά από την ασταθή πολιτική του του ‘σχεδόν πολέμου’.
Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο υπήρχαν ελπίδες ότι η Ρωσία θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο μέλος των δυτικών συνασπισμών. Έγινε στρατηγικός αντίπαλος. Η Τουρκία θεωρήθηκε πιθανό μέλος της ΕΕ. Eπινόησε εκ νέου τον εαυτό της ως μια παγκόσμια επικίνδυνη ασταθής και απρόβλεπτη παρουσία.
