Χρειάστηκε ένα δεκαήμερο για τέσσερις ξεχωριστές ανακοινώσεις. Ολες είχαν έκτακτο, σίγουρα επείγον χαρακτήρα, με πρώτη την πρωθυπουργική πρωτοβουλία για «κάρτα ελευθερίας» ύψους 150 ευρώ στη νεολαία ως κίνητρο εμβολιασμού. Υπήρξε επιπλέον η απόφαση για «αμιγείς» και «μεικτούς» χώρους σε εστίαση και διασκέδαση, ακολούθησαν προϋποθέσεις για τις μετακινήσεις προς τα νησιά καθώς και νέο, πολύ πιο αυστηρό από τα προηγούμενα, πλαίσιο κυρώσεων προς επιχειρηματίες – παραβάτες.
Οι συγκεκριμένες κινήσεις μαρτυρούν τις κυβερνητικές στοχεύσεις του Plan B, που ήρθε μαζί με την πανδημική έξαρση, για ένα καλοκαίρι χωρίς περαιτέρω δυσάρεστα απρόοπτα: την επιτάχυνση στον ρυθμό της «Ελευθερίας» ιδίως στη νεολαία, την οριοθέτηση της διασκέδασης, την προστασία των πιο «ευαίσθητων» περιοχών. Η κυβέρνηση ξορκίζει το ενδεχόμενο οριζόντιας καραντίνας και νέας «διασωλήνωσης» της οικονομίας, αλλά το μεταλλαγμένο στέλεχος «Δ» την οδηγεί στην προετοιμασία και ενός… Plan C, με την ελπίδα πάντως ότι θα το αφήσει στο συρτάρι κερδίζοντας ως το τέλος του Ιουλίου το στοίχημα των δεκάδων χιλιάδων νέων ραντεβού για εμβολιασμό.
Ομως όσο και αν καταγράφεται αυξητική τάση, απαιτείται να έχει και διάρκεια. Παράλληλα στο κυβερνητικό επιτελείο διαβλέπουν ήδη «εκνευρισμό», κατά τα λεγόμενα υψηλόβαθμου παράγοντα, πληθυσμιακών ομάδων από την ανάγκη προσαρμογής σε νέα μέτρα. Είναι ενδεικτική η επιστολή σε υψηλούς τόνους προς έξι υπουργούς και υφυπουργούς από μυκονιάτες επιχειρηματίες που προειδοποιούν με «διαμαρτυρίες χωρίς προηγούμενο» και για μέτρα που «τελειώνουν» τη σεζόν αλλά και οι επιφυλάξεις έως δυσαρέσκεια στους κόλπους των επιχειρηματιών εστίασης και διασκέδασης. Σύμφωνα με τις συζητήσεις μεταξύ των ειδικών και στο πλαίσιο των σεναρίων που η κυβέρνηση δεν θα ήθελε να αναγκαστεί να φέρει στο προσκήνιο διαμορφώνονται πέντε άξονες.
Γρήγορα, επιλεκτικά λοκντάουν
Την τακτική των στοχευμένων λοκντάουν κρύβει η φράση «μέτρα μόνο τοπικού ή σημειακού χαρακτήρα» την οποία επιμένουν να χρησιμοποιούν τα κυβερνητικά στελέχη. Μέτρα που δεν θα συνοδεύονται ξανά, όπως προσθέτουν, από οικονομική στήριξη. Με άλλα λόγια, στη φάση εξέλιξης της «Ελευθερίας», τα τυχόν «κλεισίματα» δεν έχουν την οριζόντια εφαρμογή του παρελθόντος. Θα είναι το ίδιο γρήγορα αλλά… επιλεκτικά με γνώμονα τον εμβολιασμό – τους ανεμβολίαστους, για την ακρίβεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα από τα σενάρια που ξεδιπλώθηκε και απορρίφθηκε ήταν η εφαρμογή μέτρων τοπικά, ανά νομό, ανάλογα με τα επίπεδα εμβολιαστικής κάλυψης (όσο πιο χαμηλά τόσο πιο αυστηρή τοπική καραντίνα).
Η πρόταση δεν συζητείται πια στο πρωθυπουργικό γραφείο και μόνο επειδή θα επηρέαζε χωρίς εξαίρεση τους εμβολιασμένους και τους ανεμβολίαστους κατοίκους. Η νέα σκέψη είναι το λοκντάουν σε περίπτωση «κόκκινου» ιικού φορτίου σε μία περιοχή να αφορά χώρους – επιχειρήσεις που λειτουργούν ως «μεικτοί», και όχι του συνόλου του κλάδου, ώστε να συνεχίζεται η κοινωνική δραστηριότητα των εμβολιασμένων.
«Μέσα» µόνο οι εµβολιασµένοι
Ταυτόχρονα δεν αποκλείεται στα επόμενα 24ωρα μια ανατροπή εκ μέρους της κυβέρνησης, καθώς επαναξιολογεί μέρα με την ημέρα το σύστημα διαχωρισμού των επιχειρήσεων σε «μεικτές» (με μικρότερες πληρότητες και περισσότερες προϋποθέσεις) και «αμιγείς», όπως έχει ανακοινωθεί για τις 15 Ιουλίου. Εκτάκτως άλλωστε αποφασίστηκε να ισχύσουν από την περασμένη Πέμπτη ενιαία μέτρα και κυρώσεις στη διασκέδαση: μόνο καθήμενοι πελάτες, «λουκέτα» εξπρές (για επτά ημέρες στο πρώτο… ολίσθημα μέχρι ανάκληση άδειας στην τρίτη παράβαση) και πρόστιμα από 3.000 ως και 10.000 ευρώ.
Πλέον υπό εξέταση είναι το ενδεχόμενο το «μέσα» να αφορά αποκλειστικά τους εμβολιασμένους πολίτες, δηλαδή να μην επιτραπεί σε αυτή τη φάση η λειτουργία «μεικτών» κλειστών χώρων. Εγκυρες πηγές υποστηρίζουν ότι η διαδικασία προετοιμασίας δεν έχει παγώσει και ότι οι ψηφιακές πλατφόρμες και η ειδική εφαρμογή πιστοποίησης των εγγράφων (μέσω gov.gr) θα είναι πλήρως λειτουργικά την ερχόμενη Δευτέρα. Ωστόσο παραπέμπουν σε αποφάσεις της τελευταίας στιγμής και ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα και τις οδηγίες των ειδικών.
Μπλόκα (και) στις διαπεριφερειακές µετακινήσεις
Αλλη μία πρόταση, διατυπωμένη μάλιστα από τους ειδικούς, που η κυβέρνηση κρατά προς το παρόν στην άκρη (με την ελπίδα να μην τη χρειαστεί) είναι τα μπλόκα και στις μετακινήσεις στην ηπειρωτική χώρα στο πρότυπο που οι ταξιδιώτες προσγειώνονται ή «δένουν» πλέον στα νησιά: με το green pass, ή με υποχρεωτικό μοριακό ή rapid test πριν από την επιβίβασή τους σε πλοίο και αεροπλάνο. Κυβερνητικά στελέχη θεωρούν δύσκολη την εφαρμογή του εν λόγω μοντέλου κυρίως επειδή θα απαιτούσε ένα εξαιρετικά ευρύ δίκτυο ελέγχου, τη στιγμή που όλο το βάρος πέφτει στην απενεργοποίηση της «βόμβας» – κατά τους ειδικούς – της διασκέδασης, αλλά και στη θωράκιση των νησιών, ως περιοχές χωρίς το ίδιο μέγεθος υγειονομικής υποδομής με την ηπειρωτική χώρα. Ομως θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η πρόταση θα επανέλθει για συζήτηση εφόσον προκύψει περαιτέρω πανδημικός συναγερμός. Ειδικά στην περίπτωση που κάποια περιοχή της χώρας «κοκκινίσει», προτού η πορεία της «Ελευθερίας» φτάσει σε ικανοποιητικά επίπεδα, όπως έλεγαν με νόημα αρμόδιες πηγές.
Με μάσκα (ξανά) η έξοδος από το σπίτι
Ηταν περίπου τέτοιες μέρες του 2020 όταν η κυβέρνηση ανακοίνωνε την επέκταση της υποχρέωσης χρήσης μάσκας για όλους σε δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες, ΔΕΚΟ, στα καταστήματα λιανικής, τροφίμων, κέντρα αισθητικής και κομμωτήρια. Τότε η μάσκα ήταν υποχρεωτική μόνο σε σουπερμάρκετ, μέσα μαζικής μεταφοράς και προφανώς στα νοσηλευτικά ιδρύματα.
Το σημερινό καθεστώς είναι πολύ πιο αυστηρό αφού η υποχρέωση ισχύει για κάθε εσωτερικό χώρο αλλά και έξω όπου υπάρχει συγχρωτισμός. Μόνο που το μήνυμα «χωρίς τη μάσκα έξω μόνο αν είμαστε μόνοι μας» δεν έχει περάσει καθολικά στην κοινωνία. Εξού και επανέρχεται το ενδεχόμενο νέας οδηγίας για καθολική χρήση από τη στιγμή που ο πολίτης θα βγαίνει από το σπίτι του. «Αλλο πετάμε τη μάσκα και άλλο δεν τη φοράμε έξω με τη ζέστη όταν κινούμαστε μακριά από συνωστισμό» λένε από την κυβέρνηση και επιμένουν προσώρας στη σωστή τήρηση των ισχυόντων κανόνων και όχι στην επιβολή νέων. Και εδώ όμως «όλα αξιολογούνται, ανά πάσα στιγμή, ανάλογα με τα δεδομένα».
Πιο σφιχτή «οριοθέτηση» σε «φορτισμένες» περιοχές
Ανοιχτό είναι και το ενδεχόμενο… μαζικής επαναφοράς μέτρων, με πιο σφιχτό πλαίσιο κυρώσεων και περιορισμών, στις περιοχές που αλλάζουν επικίνδυνα χρώμα στον πανδημικό χάρτη καταγράφοντας υψηλό επιδημιολογικό φορτίο. Οπωσδήποτε η αυστηροποίηση του πλαισίου εστιάζει στη διασκέδαση ως το επίκεντρο – κατά την Πολιτική Προστασία και τον ΕΟΔΥ – υπερμετάδοσης του ιού, ωστόσο το μενού δεν περιλαμβάνει μόνο αυτή.
Σε περίπτωση δραματικών εξελίξεων, πέρα από την ενδεχόμενη αναπροσαρμογή μέτρων, για παράδειγμα ή ακόμα μεγαλύτερη μείωση στον αριθμό πελατών ή η μείωση στον αριθμό καλεσμένων σε μια κοινωνική εκδήλωση, υπάρχει στο συρτάρι κυβέρνησης και ειδικών μια σειρά από απαγορεύσεις που η χώρα έχει βιώσει στα τρία πανδημικά κύματα. Και αυτές θα μπορούσαν να επανέλθουν έστω και τροποποιημένες: απαγόρευση μαζικών υπαίθριων εκδηλώσεων ή συμμετοχή σε αυτές αποκλειστικά εμβολιασμένων και πολιτών με αρνητικό τεστ, «σίγαση» ξανά σε beach bar, επεμβάσεις στο ωράριο των καταστημάτων.
