Εναλλακτική για εκείνους που είναι «στριμωγμένοι» από τα χρέη και δεν μπορούν να διευθετήσουν τα δάνειά τους, παρέχει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που κατατέθηκε στην Βουλή: Όσοι το επιθυμούν μπορούν να «αγοράσουν» με… έκπτωση παλιά δάνεια και να τα αποπληρώνουν σε δόσεις τις οποίες θα μπορούν να εξυπηρετήσουν. Με άλλα λόγια αποκτούν την δυνατότητα να δανειοδοτηθούν και όσοι έχουν αποκλειστεί από το τραπεζικό σύστημα. Βεβαίως, αυτή η διέξοδος κρύβει και «παγίδες» για όσους δεν ξέρουν το «παιχνίδι».
Με το νομοσχέδιο του ΥΠΕΘΟ και άλλες εταιρείες εκτός των τραπεζών μπορούν να παρέχουν στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια: Πρόκειται για τις Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων (ΕΠΠ), οι οποίες λειτουργούν εδώ και δεκαετίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη χώρα μας επιτράπηκε η λειτουργία τους με νόμο που ψηφίστηκε το 2014.
Τι αλλάζει με τις Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων
Οι εταιρείες αυτές με το ισχύον καθεστώς μπορούν να παρέχουν πιστώσεις σε φυσικά πρόσωπα για την κάλυψη καταναλωτικών και προσωπικών αναγκών. Με το νέο πλαίσιο, θα μπορούν επιπλέον να χορηγούν στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια. Συγκεκριμένα, το άρθρο 42 του νομοσχεδίου «Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ» και άλλες επείγουσες διατάξεις», αναφέρει:
«Οι εταιρείες παροχής πιστώσεων ιδρύονται και λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας ή Ευρωπαϊκής Εταιρείας (SE), με πραγματική και καταστατική έδρα στην Ελλάδα. Οι εταιρείες παροχής πιστώσεων παρέχουν πάσης φύσεως πιστώσεις σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων και των δανείων στεγαστικής πίστης, ως εξής:
- ως προς τα νομικά πρόσωπα, η παροχή πίστωσης αφορά είτε στην αναχρηματοδότηση υφιστάμενου δανείου, χορηγηθέντος από άλλο πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα, είτε στην παροχή πίστωσης σε πιστούχο που έχει δάνεια που βρίσκονται σε καθεστώς ρύθμισης ή με σκοπό την αναδιάρθρωση της δανειολήπτριας επιχείρησης,
- ως προς τα φυσικά πρόσωπα, παρέχονται πιστώσεις στεγαστικής ή καταναλωτικής πίστης και επιτρέπεται η παροχή πίστωσης με σκοπό την αναδιάρθρωση υφιστάμενου δανείου του δανειολήπτη, χορηγηθέντος από το ίδιο ή άλλο πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα. Οι εν λόγω πιστώσεις παρέχονται με βάση τα ισχύοντα αντιστοίχως, για τις παρεχόμενες από τα πιστωτικά ιδρύματα, πιστώσεις. Η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί να καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι εν λόγω εταιρείες μπορούν να ασκούν συμπληρωματικές ή παρεμφερείς δραστηριότητες παράλληλα με την κύρια δραστηριότητα της παροχής πιστώσεων».
Η αναχρηματοδότηση των «κόκκινων» δανείων
Στόχος -κατά το Υπουργείο- είναι να αυξηθεί ο ανταγωνισμός στον τομέα των χορηγήσεων, να προσφέρονται περισσότερες επιλογές σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για τη χρηματοδότηση κατανάλωσης και επενδύσεων, να διευκολυνθεί η αναχρηματοδότηση και η αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων και να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση φυσικά και νομικά πρόσωπα τα οποία σήμερα αποκλείονται.
Βεβαίως αυτή η «πρόσβαση» κοστίζει καθώς αναμένεται οι όροι δανεισμού να είναι πιο «σφιχτοί» και με υψηλότερα επιτόκια από αυτά της αγοράς. Οι εταιρείες αυτές θα λειτουργούν με άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος και υπό την αυστηρή εποπτεία της.
Το «κέρδος» βεβαίως από την πρόβλεψη για ίδρυση μη τραπεζικών Ιδρυμάτων, είναι ότι αυτά –θεωρητικά τουλάχιστον- θα δανείζουν ακόμη και τους αποκλεισμένους από το τραπεζικό σύστημα.
Μια τέτοια εξέλιξη, θα επιτρέψει την χρηματοδότηση για αποπληρωμή «κόκκινων» δανείων, τα οποία οι δανειολήπτες θα μπορούν να αγοράζουν έπειτα από διαπραγμάτευση με κάποια σημαντική έκπτωση από τους servicers.
Ποιες είναι οι «παγίδες» του νέου συστήματος
Τον παραπάνω σκοπό, αναμένεται να τον εξυπηρετήσουν επενδυτικά σχήματα που δεν είναι τίποτε άλλο από εξειδικευμένα funds, τα οποία θα προσφέρουν ρευστότητα σε δανειολήπτες που επιθυμούν να προχωρήσουν σε ρύθμιση οφειλής, αλλά δεν έχουν τα χρήματα για να το πράξουν.
Το συγκεκριμένο εργαλείο θα αποκαλείται Discounted Pay Off (DOP) και μέσω αυτού ο δανειολήπτης θα μπορεί να εξοφλεί το χρέος του στον servicer με δάνειο από fund, επιτυγχάνοντας σοβαρό «κούρεμα».
Το εργαλείο αυτό θα απευθύνεται σε ιδιώτες και επιχειρήσεις με «κόκκινα δάνεια» τα οποία συνδέονται ή υπάρχει η δυνατότητα να συνδεθούν με εμπράγματες εξασφαλίσεις.
Οι εξασφαλίσεις αυτές είτε θα αφορούν ήδη υπάρχουσες υποθήκες δανείων που έχουν κοκκινίσει, είτε και άλλες, καινούργιες, αν κάτι τέτοιο κρίνεται απαραίτητο.
Υπενθυμίζεται πως για τις τράπεζες είναι θεσμικά απαγορευτικό να αναχρηματοδοτούν τέτοια δάνεια και οι servicers που μπορούν θεσμικά να υποστηρίξουν μια τέτοια χρηματοδότηση δεν επιθυμούν να δημιουργήσουν παρόμοιους «κεφαλαιοβόρους» μηχανισμούς και να αναλάβουν τη σχετική ευθύνη.
Μέσω του νέου εργαλείου DPO, ο κάθε servicer σε μια συναινετική λύση θα ζητά από τον δανειολήπτη την εφάπαξ καταβολή του δανείου του, το οποίο θα έχει υποστεί σημαντικό «κούρεμα» σε ό,τι αφορά το ποσό της αρχικής οφειλής (αναλόγως του δανείου και της οικονομικής κατάστασης του δανειολήπτη), ποσό που ο δανειολήπτης μπορεί να δανειστεί από τα νέα εξειδικευμένα funds και στα οποία πλέον θα χρωστά την «κουρεμένη» οφειλή. Το νέο fund θα αναλαμβάνει την οφειλή και την εμπράγματη εξασφάλιση αν υπάρχει.
Με τον τρόπο αυτό, σε κάθε περίπτωση, εκτός από τη χρηματοδότηση ιδιωτών και επιχειρήσεων που δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν διαφορετικά πραγματοποιείται και ανάκτηση των δανείων από τους servicers οι οποίοι κατακτούν τους στόχους που έχουν θέσει σχετικά.
Οι νέες συμβάσεις στα μέτρα πια του δανειολήπτη ο οποίος βαίνει προς εξυγίανση θα αποτελούν καινούργιο δανεισμό.
Η εκτίμηση είναι πως τα δάνεια αυτά, υψηλότερου κινδύνου, αναμένεται να φέρουν και μεγαλύτερα επιτόκια από εκείνα που οι δανειολήπτες συνάπτουν με τις τράπεζες, κάτι βεβαίως που θα συνιστά «παγίδα» για τον δανειολήπτη που θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στους χειρισμούς του. Άλλωστε, ακόμη και αυτό είναι θέμα διαπραγμάτευσης και εγγυήσεων.
