«Βαθιά» το χέρι στην… τσέπη κλήθηκαν να βάλουν οι πολίτες (και) το 2023 για φάρμακα, με τις ιδιωτικές δαπάνες να αυξάνονται σημαντικά χρόνο με τον χρόνο. Όπως αποκαλύπτει η νεότερη έκθεση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) που διενεργείται κάθε χρόνο με τη συνεργασία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), το ύψος της συνολικής δαπάνης που κατέβαλαν οι πολίτες (θεσμοθετημένη συμμετοχή και άμεσες πληρωμές) για φαρμακευτική περίθαλψη το 2023, ανήλθε σε 1,8 δις ευρώ.
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου, η θεσμοθετημένη συμμετοχή των ασθενών το 2023 ανήλθε σε 434 εκατ. ευρώ, ενώ η επιβάρυνση που προκύπτει από τη διαφορά λιανικής με ασφαλιστική τιμή σε 300 εκατ. ευρώ. Η συμμετοχή των ασθενών ανέρχεται συνολικά σε 734 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένη σε σχέση με το 2022 κατά 45 εκατ. ευρώ (689 εκατ. ευρώ το 2022).
Σε ό,τι αφορά τις λεγόμενες «out of pocket» (άμεσες πληρωμές), η δαπάνη για αγορά Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ) έφτασε τα 391 εκατ. ευρώ το 2023, για φάρμακα αρνητικής λίστας (που δεν αποζημιώνονται από την Πολιτεία) σε 130 εκατ. ευρώ και για φάρμακα που αποζημιώνονται μεν αλλά οι πολίτες επέλεξαν να τα πληρώσουν κατά 100% σε 557 εκατ. ευρώ. Ειδικά για την τελευταία κατηγορία, πρόκειται για σκευάσματα που συνταγογραφούνται και αποζημιώνονται, αλλά για δικούς τους λόγους οι πολίτες επιλέγουν να τα αγοράσουν με δική τους δαπάνη. Συνήθως είναι σκευάσματα φθηνά, για παράδειγμα κορτιζόνες, στατίνες και άλλα φάρμακα από όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες, για τα οποία οι πολίτες κρίνουν ότι είναι πιο λίγα χρήματα να τα αγοράσουν απευθείας από το να πληρώσουν επίσκεψη για συνταγογράφηση στο γιατρό. Βεβαίως, όλα τα συνταγογραφούμενα σκευάσματα πρέπει να δίνονται μόνο με επίδειξη ιατρικής συνταγής, κάτι που καταστρατηγείται από τα φαρμακεία, όπως φαίνεται από το ύψος αυτών των δαπανών.
Εάν γίνει η πρόσθεση όλων των παραπάνω, το συνολικό ποσό ιδιωτικών δαπανών ανέρχεται σε 1,8 δις ευρώ. Μάλιστα, οι δαπάνες από την «τσέπη» των πολιτών είναι αυξημένες σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά, όταν συνολικά ανήλθαν σε 1,7 δις ευρώ. Ειδικότερα, η θεσμοθετημένη συμμετοχή το 2022 διαμορφώθηκε σε 413 εκατ. ευρώ, η επιβάρυνση λιανικής με ασφαλιστική τιμή σε 276 εκατ. ευρώ, η αγορά ΜΗΣΥΦΑ σε 349 εκατ. ευρώ, η αρνητική λίστα σε 127 εκατ. ευρώ και τα αποζημιούμενα φάρμακα που επέλεξαν οι πολίτες να πληρώσουν εξ ολοκλήρου σε 540 εκατ. ευρώ.
Στο 80% οι αυτόματες επιστροφές για τις εταιρείες
Επίσης, από το 2022 και μετά το κράτος έκανε ανακατανομή της δαπάνης στα τρία κανάλια διανομής (ιδιωτικά φαρμακεία, Φάρμακα Υψηλού Κόστους και νοσοκομεία), με αποτέλεσμα μια άνιση ανακατανομή των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback-rebate), ειδικά στα νοσοκομειακά φάρμακα και στα φάρμακα υψηλού κόστους. Για τα νοσοκομειακά φάρμακα το ποσοστό των επιστροφών το 2022 ανήλθε σε 70%, ενώ για το 2023 εκτιμάται στο 80%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την ώρα που οι δαπάνες αυξάνονται, λιγότερη φαρμακευτική καινοτομία φτάνει στους Έλληνες ασθενείς, καθώς από τα 167 νέα φάρμακα που εγκρίθηκαν κατά την περίοδο 2019–2022, μόλις τα 79 (47%) εισήχθησαν στην Ελλάδα, ενώ μόνο 43 από αυτά είναι σήμερα ευρέως διαθέσιμα στην ελληνική αγορά.
8 εκατομμύρια ο ελληνικός πληθυσμός το 2070
Οι δαπάνες υγείας και φαρμάκου επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό τόσο από τη δυνατότητα χρηματοδότησης του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όσο και από τις δημογραφικές εξελίξεις και την κατάσταση υγείας του πληθυσμού. Και όπως φαίνεται οι δείκτες του δημογραφικού διαρκώς χειροτερεύουν.
Το προσδόκιμο επιβίωσης στην Ελλάδα επανήλθε το 2023 στο υψηλό επίπεδο των 81,6 ετών, έπειτα από τη μείωση λόγω της πανδημίας, πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, το 2022, το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών ανέρχεται στο 22,9% του συνολικού πληθυσμού, ενώ έως το 2070 αναμένεται να αυξηθεί σταδιακά στο 32,8%, οδηγώντας σε αυξημένες ανάγκες για δαπάνες υγείας και φαρμάκου λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Με βάση όσα ειπώθηκαν στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, ο ελληνικός πληθυσμός το 2070 θα έχει μειωθεί στα 8 εκατομμύρια. Επιπρόσθετα, το 2022, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω με χρόνιο πρόβλημα υγείας παρουσίασε αυξητική τάση, φτάνοντας το 25,5%, ενώ στην ηλικιακή κατηγορία άνω των 65 ετών αγγίζει το 60%.
Ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σημείωσε ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει το πρόβλημα της συγκρατημένης δημόσιας χρηματοδότησης και παράλληλα της αυξημένης συμμετοχής στη δαπάνη από τη φαρμακοβιομηχανία, σημειώνοντας: «Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι προθέσεις δεν θα μείνουν στα λόγια».
